Hikmeti:

Çeşitli mevsimlerde ve durumlarda kullarını bir ay, gündüzleriyemek, içmek ve birleşmekten meneden, böyle bir ibâdetiteklif eden Allah Teâlâ’nın şüphesiz kullar için hayırlar,menfaatler, iyilikler sağlayan maksad ve hikmetleri vardır.Bunlar içinden bilinebilenleri, düşünebildiklerimizi şöyle sıralamakmümkündür:1 — Oruç Allah Teâlâ’nın emri ile yapılan, O’na ibâdet olmaküzere edâ edilen bir vazife olduğu için oruçlu bütün günkendisini devamlı olarak ibâdet halinde bilecek, oruç hali onakesintisiz veya sık sık Allah’ı anma, hatırlama imkânı verecektir.Allah’ı anmak kulun yaptığı en büyük ibâdettir; aslındabütün ibâdetlerin bir hedefi de «huzur maallah» haline alışmak,kalbin bir an Alah’tan gâfil olmamasını sağlamaktır.2 — Oruç bir esaretten kurtulma temrini, insanı hükmüaltında tutan alışkanlıklar ve âdi ihtiyaçlara karşı bir başkaldırmaprovasıdır. Alışkanlıkların yemek içmek gibi faydalısı,kumar, içki gibi zararlıları vardır. Her iki çeşidiyle alışkanlıklarınmahkûmu olmak, gerektiğinde onlara karşı duramamakeksikliktir, irâde za’fma delâlet eder, tavizlere sebep olur. Sabahtanakşama kadar iradesiyle aç ve susuz duran, şehvetinidizginleyen insan en hayâti alışkanlık ve ihtiyaçlarının da esaretindenkurtulmuş demektir; gerektiğinde bunlardan fedakârlıkedebilecektir.3 — Fazla gıdâ vücutta birikimlere, zararlı fazlalıklara sebepolmaktadır. Oruç bunları temizlemekte, fazlalıkları eritmekteve ruh gibi bedende bir de tasfiye (süzme) yapmaktadır.Bu hikmetin gerçekleşebilmesi için yemede ve içmede sünnetsınırını aşmamak gerekir.4 — «Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne bilir?Mübtelây-ı gama sor kim geceler kaç saat!»beyti, derdi, acıyı ancak çekenin, ona ma’ruz kalanın bildiğini,aynı acıyı çekmiyen, aynı derdi taşımayan kimsenin dertlininhalinden anlayamayacağını ifade etmektedir. İslâm sosyaladâletçi bir dindir; bütün canlılara karşı merhameti olmayan,mümin kardeşinin acısmı kendi vücudunda duymayan bir insanen azından kâmil bir mümin ve müslüman değildir; hamdır,eksikleri vardır, ibâdetlerle kemâle gelmesi gerekir. Oruç,açlık, susuzluk, ihtiyaca rağmen bekârlık gibi durumları yaşatan,bu ihtiyaçları herkese tatma ve duyma imkânı veren biribâdettir. Bunun arkasından anlayış, alâka ve yardım gelecektir.R