İBRAHİM BİN YA’KÛB EL-CÜRCÂNÎ

Hadîs âlimlerinden. Adı, tbrâhim bin Ya’
kûb bin Ishâk es-Sa’dî el-Cürcânî’dir. Künyesi,
Ebû Isl^âk’dır. Doğum târihi
hakkında kaynak eserlerde bilgi yoktiır.
Horasan yakınlarında, Belh şehrine bağlı
Cürcân köyünde doğdu. Oradan Mekke’ye
geldi. Sonra Basra’ya ve daha sonra da
Remle şehrine gidip, bu şehirlerin herbirinde
bir müddet kaldı. En sonra Dımeşk’a
(Şam’a) gelip oraya yerleşti. Vefât edinceye
kadar burada kaldı. 259 (m. 873) târihinde
Şam’da vefât etti.
Ibrâhim-i Cürcânl, büyük bir hadîs ve
fıkıh âlimidir. Onun, hadîs ilmine dâir
kaleme aldığı “Kitâbün fî’c-Cerhı ve’t-Ta’
dîl” ve “Kitâbün fî’d-Duafâi” adındaki iki
eseri meşhûrdur. îbn-i Adî, Onun “el-
Mütercim” adında bir eseri daha olduğunu
bildirmektedir. Bu eserinde, çok yüksek ve
faydalı ilimlerden* bahsetmektedir.
O, birçok âlimin ilim meclisinde
bulundu. Hüseyin bin Ali el-Ca’fî, Yezîd bin
Hârun, Ca’fer bin Avn ve daha birçok
âlimden ilim aldı ve onlardan hadîs-i şerîf
rivâyet etti. Fıkıh ilmini îmâm-ı Ahmed
bin Hanbel’den öğrendi. Büyük bir fakîh
olarak yetişti. Kendisinden de, Ebû Dâvûd,
îmâm-ı Tirmizî, îmâm-ı Nesâî, Ebû Zür’a,
Muhammed bin Cerîr et-Taberî ve daha
pek çok âlim ilim aldılar ve hadîs-i şerîf
rivâyet ettiler.
İmâm-ı Nesâî, onun sika (güvenilir) bir
râvi olduğunu bildirdi. îbn-i Adî, onun hakkında
dedi ki: “O, Şam’a yerleşti. Câmide
minbere çıkıp hadîs-i şerîf öğretirdi. Ahmed
bin Hanbel’den aldıklarını yazmış ve böylece
ilmini daha çok kuvvetlendirmişti.
Minbere çıktığında yazdıklarını okurdu.
Anlattıklarının çoğunu Hz. Ali’ye hamlederdi,
ya’nî rivâyetjerini ona dayandırdı.
Dâre Kutnî ise: “O, tasnif (eser) sâhibi olan
sika hâfizlardandı. Bu eserlerinde, Hz. Ali’
den başkasından da rivâyet ettikleri vardı”
buyurmuştur.