İLAÇ
1
I HOtAftttP’I niMj»
m
mw&
^»ı.hg»
artrıl,
artıil
;ım s»; ;:>!• >;*
ülkemizde ilaç sanayii çokuluslu kuruluşların ve bunlara lisans anlaşmalarıyla bağlı kuruluşların tekelindedir. Hammaddesinin yaklaşık %91’i yurtdışından getirilen ilaç üretimi bir ambalaj sanayii görünümündedir.
yasal ve fiziksel etkileri olan, dıştan ya da içten uygulanan maddelerin genel adı. Hastalık tedavisine ya da hastalığın nedşn olduğu ağrı, baş dönmesi, peklik, ishal vb belirtilen ortadan kaldırmaya yönelik ilaçlar vardır. Elde edildikleri kaynağa göre ilaçlar şöyle sınıflandırılabilir: Bitki kaynaklı ilaçlar, çoğu en eski zamanlardan bu yana kul-
\w\\\&§&\vf. tn önemVûefı morfin, kinin, afyon, kokain, digitalis, bella-don, aconit, benzoin ve penisilindir. Hayvan kaynaklı ilaçlar, bazı hastalıkların, vücuttaki kimi bezlerin iyi çalışmaması sonucu olduğu anlaşılmasından sonra bazı hayvanların bez salgılarının ilaç sanayiinde •«rcsv’a üretildiler. En bili-
dırılması da kullanış biçimlerine göre yapılır; ağızdan alınan ilaçlar, dıştan uygulanan ilaçlar (merhem, po-mad vb), şırıngayla damara ya da adaleye verilen ilaçlar, makattan alınan ilaçlar (fitiller vb) vardır. İlaç kullanımı çeşitli kurallara bağlıdır.
Baz» ilaçların kullanılması ancak hekim tarafından yazılan reçetelerle olur. Bunlar zehirli, uyuşturucu
ya da sağlık acısından tehlikeler
içeren çeşitli ilaçlardır. İnsan yaşamı için tehlikeli olması nedeniyle ncrkotik denen yüz kadar ilaç hammaddesi uluslararası bir denetim altında tutulur, ilaçlar belli bir dozda etki gösterirler. Bu yüzden hekimin önerisine uyularak alınmalıdır. Önerilen dozun üzerinde ilaç
almak yaşamsa) tehtiketere
Afetiz?
hır güçlendirici. dışkı yu-
Sağlık Örgütü (WHO) ilaç alışkanlıklarını şöyle sınıflandırmıştır: Morfin alışkanlığı, barbitürat ve alkol alışkanlığı, kokain alışkanlığı, am-fetamin alışkanlığı, hallusınogen (LSD) alışkanlığı, canabis alışkanlığı. Morfin, hem psişik hem de organik şiddetli alışkanlığa yol açar. Barbitürat ve alkol alışkanlığı da aynı etkiyi yapar. Kokain ve amfe-tamin çoğunlukla psişik alışkanlık yapar. Amfetaminin kimi zaman organik alışkanlık yaptığı da saptandı. Özellikle psişik alışkanlığa yol açan LSD ve canabis alışkanlıkları çok kuvvetli değildir. Tüm bu maddelerin aşırı dozlarda alınması tansiyon düşüklüğü, hızlı kalp atışları, bilinçsiz davranışlar, kesik soluk alma ve kimi zaman da ölümle sonuçlanan koma haline neden olur. Bu tür alışkanlıklardan herhangi birine yakalanmış olan kişide moral çöküntü, dermansızlık, iştahsızlık, kendisiyle hiç ilgilenmeme, yanı sıra gözbebeği dara\mas\, denge bozukluğu, titreme gibi belirtiler görülür. İlaç alışkanlığına en cok 3B
yaşın altındakilerde rastlanır. Birey ve toplum sağlığı acısından son de-
rece zararlı olması nedeniyle uyuş-
– \
turucu ilaç kullanımı yasaklanmıştır. Üretimi de belli yasalarla düzenlenmekte ve tıpta gerekli görüldüğü durumlarda yalnız hekimlerce kullanılmasına izin verilmektedir. Ülkemizde Tehlikeli İlaçlar Tüzüğü’ ne göre doktorlar özel izin verilmedikçe eroin, kokain reçeteleri veremez.
sağlık koruma İLÂHİ
