ISIRGAN
Arabçası : Erıcüreh, Kurays, Nebât en-nâr, Harbak. Farsçası : Sâye-i Küşt. Lâtincesi : Urtica pillulifera. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Her türlü arazîde, bilhassa su ve yol kenarlarında yetişir. Büyük ve küçük iki çeşidi vardır. Boyları bazan bir metreyi geçer. Kullanılan maddesi: Yaprakları, kökü ve tohumları.
Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) Sarı çiçekli, her tarafı dolayıcı ince sert tüyler (dikenler)le kaplı bir ot-bitkidir. İçilecek miktarı iki dirhemdir. (7-8 gr.) Fazlası öksürük yapar. Islahı menekşe ile olur. Böbreğe yan tesir yapmaması için aynı zamanda zamkı arabî veya kesîra alınmalıdır. Bedeli cercir tohumudur. b) Isırgan tohumlarından 9-10 gram kadarı, kitre ya da hunnâb şerbeti ile yutulmaya devam edildiğinde, kanseri ve ondan mütevel- lid yaralan, şişlikleri iyileştirir. c) İnek sütü ile kanştınlıp içilirse şehveti artınr, balgam söker. ç) Yapraklarının lapası dıştaki habîs yaralara, kanser’e vurulduğunda, iyileştirir. d) Döğülerek bala kanştınlıp macun yapılarak yenirse nefes darlığına (Astım’a) şifa verir. e) Isırgan otu kaynatması mantar zehirlenmelerine iyi gelir. f) Romatizmalı, felçli yerler, ısırgan otu ile kamçılanırsa şifaya kavuşulur. g) Yaralann erken iyileşip kapanmasını sağlar. ğ) Bal ve sirke şerbeti ile içilirse böbreğe ve dalağa iyi gelir. h) Kulunç ve iç organlarda toplanmış suları (istiskayı) iyi eder. Kökü yapraklanyla birlikte kaynatılarak suyu içildiğinde kan yapar, kanı temizler. ı) Köpek ısırdığı zaman yaprağını yakı etmek faydalıdır. i) Her gün yanm miskali (2,5 gr.) bal ile içilse yahut döğerek 2 dirhemi (7-8 gr.) üzüm şurubu veya taze sığır sütü ile içildiğinde cinsiyet organlannı kuvvetlendirir. j) Burun kanamasını dindirir. k) Isırgan tohumu, kereviz tohumu ve koyun sütü ile yenildiğinde şehveti tahrik eder. 1) Boğaz ağnlanna ve her çeşit vereme iyi gelir. m) A ve C vitamini ihtiva etmektedir. n) Isırganın yemeği yapılarak yenilirse göğsü, karaciğeri, mideyi temizler; anne sütünü çoğaltır. o) Macun yapılıp yendiğinde Basur’a iyi gelir.
