Johan Jacobsen

bir oyununu başarıyle uygulayan Johan Jacobsen (Asker ve Jenny [1947]). 1950’den itibaren Danimarka’da çevrilen filimlerin sayısı çok arttı (1950-1955 arası çevrilen filimlerin sayısı 75’i aştı), fakat Cari Dre-yer’in Ordet’si dışında (1955). nicelik bakımından üstün bir esere rastlanmaz. Cari Dreyer. Kari Munk’un dramını ikinci defa sahneye uyguladı (birinci uygulamayı 1943’-te isveçli G. Molander yapmıştı). 1956’-dan beri en umut verici sinemacılar arasında şu filim yapımcıları sayılabilir: Erik Balling «Oitivoq» (1956), Gabriel Axel «Tepeler ve Harikalar» (1956) ve özellikle Palle Kjaerulff-Schmidt Weekend (Haftasonu Tatili) [1962], To (İki) [1964], Der Var Engang en Krig (Vaktiyle Bir Savaş Vardı) [1966], Historien on Barbara (Barbara’-nın Hikâyesi), I den Bronne Skor (Yeşil Ormanda) filimleriyle ün yaptılar. Ayrıca Henning Carlssen, Knut Hamsun’un Suit (Açlık) adlı romanını ilgi çekici bir şekilde filme aldı. 1964’te Cari Dreyer (öl. Kopenhag 1968), değeri üstüne çeşitli tartışmalara yol açan bir filim yaptı: «Gertrud».

Danimarka’da belge filimleri çeken çok iyi bir grup vardır: bunların arasında en güçlü ve en şiirli eserleri veren yönetici Jorgen Roos’dur: En by Ved Kobenhavn (Kopenhag Denilen Kent) [I960]; Mit Livs Eventry (Hayatımın Hikâyesi) [1966]. ÖBk. EK CİLT)

BİLİMLER

Bilim tarihinde adı geçen ilk danimarkalı, yaptığı gözlemlerle Kepler kanunlarının hazırlanmasına yol açan ve astrometrinin temelini atan Tycho Brahe’dir (1546-1601).

XVII. yy. Thomas Bartholin (1616-1680) ve Stenon (1638-1686) gibi anatomi bilginleri, çift kırılma olayını bulan doktor Erasmus Bartholin (1625-1694) ve ışık hızını ilk defa ölçen Roemer (1644-1710) gibi fizik bilginlerinin çabalarıyle Danimarka için özellikle tıp ve fizik alanında çok parlak bir devre oîdu.

XIX. yüzyılın ilk yarısında üç danimarkalı, üç yeni bilim dalının öncüsü oldu: Oersted (1777-1851) elektromagnetizmayı keşfetti; Colding (1815-1888) ısının mekanik eşdeğerini ölçtü; Thomas (1826-1909) termokimyanın temellerini attı.

Çağdaş bilim dünyasında sözü edilen danimarkalı bilginlerden en ünlüleri şunlardır: biyometrinin kurallarını koyan Johannsen (1857-1927); geodezi bilgini Nörlund (doğ. 1885); astronom Hertzsprung (doğ. 1873); sönümlü dalgalar yerine, sürekli dalgaları kullanarak radyo sistemini geliştiren mühendis Poulsen (1869-1942) ve Pedersen (1874-

1941). Çağımızda Hansen (1842-1909), Sörensen (1869-1939), Finsen (1860-1904), Fibiger (1867-1928), Krogh (doğ. 1874) ve Dam (doğ. 1895) Danimarka’nın tıp dalındaki başarısını sürdürdüler. Fizik bilgini Niels Bohr (1885-1962) ise, atom fiziği alanında en seçkin bilginlerden biridir.

Çağdaş danimarka biliminin dünya çapında ün kazanmış kişileri şunlardır: matematikçi Zeuthen (1839-1920); matematik tarihçisi Harald Bohr (1887-1951); özellikle uzun süre Einstein’ın yanı sıra dünyanın en üstün atom ve çekirdek fiziği otoritesi olan ünlü Niels Bohr (1885-1962). Danimarka, sömürgeci Bedole (1594-1670) ve Bering’den (1681-1741) beri rağbet gören Denizbilimde de çok ileri gitmiştir. Bu bilim kolu Galathea gemisinin seferleri ve ayrıca milletlerarası Denizbilim teşkilâtı merkezinin Kopenhag’da olmasıyle haklı bir ün kazandı.
B.L.A. I