Kahverengi gömlekliler: Alman Nasyonal-Sosyalist partisi üyelerine, giydikleri üniformanın rengine dayanılarak verilen ad. Hitler’in bu gömlekle ilk ortaya çıkışı şubat 1925’tedir. Daha sonra, kahverengi gömlekliler diye yalnız S.A.Mara dendi.
Kara gömlekliler, ltalvan faşist gruplarının yaygın adı. ilk grup mart 1919’da, Milano’da, Benito Mussolini ve eski savaşçı arkadaşları tarafından Fascio di Combattimen-to adiyle kuruldu. Üniformaları dizlikti gri külot, kara gömlek ve püsküllü kara başlıktı. Grupları bütün İtalya’da hızla çoğaldı. Bk. FAŞİZM.
Kızıl gömlekliler. Garibaldi’nin, oğulları veya torunlarının yönettiği çeşitli gösterilere katılan garibaldi’ci gönüllülere verilen ad: önce Sicilya ve Napoli krallığında (1860), Kilise devletlerinde (Mentana, 1867), sonra 1870-1871 savaşı süresince Garibaldi’nin Dijon bölgesindeki birliklerinde kızıl gömlekliler görüldü.
Mavi gömlekliler, 1923’ten itibaren O’Duffy tarafından teşkilâtlandırılan ve 1933’te yasaklanan faşist eğilimli İrlanda hareketi üyelerine verilen ad.
Yeşil gömlekliler, ikinci Dünya savaşından önce İngiliz hâkimiyetine karşı çıkan «Genç Mısır» millî birliği üyeleri. — Faşist eğilimli Brezilya Birlikçi parti üyelerine verilen ad (1932-1938). — Rumen «demir muhafızlardı.
— Tütüne. Eskiden buruşuk yapraklarla, bugün ise daha çok kırıntı veya genişçe kıyılan tütünle yapılan puro, doğrudan doğruya dış sargı ile sanlamaz. ince bîr yap-
gömme: Notıglu bir kabile reisinin mezarı, Eynen M.Ö. IX. binyıl
rak olan iç gömlek önce kalıba yerleştirilir, bu kalıba göre puroya bir biçim verilir ve iç gömlekle sarılır. Önceden tavlanmış bir yapraktan genellikle üç iç sargı çıkar. Bunun için yaprağın ucu ve sapa doğru en kalın yeri her iki yandan alınır ve atılır. Puroyu iyi sarmak için gereğine göre bir veya iki iç sargı kullanılır.
4 Gömleklik sıf, ve i. Gömlek yapımına yarayan (kumaş): Gömleklik poplin, (lm) GöMLEKÇt i. (gömlek’ ten gömlek-çi). Gömlek diken veya satan kimse, (m) GÖMLEKÇİLİK i, (gömtekçi’den gömlekçi-iik). Gömlek dikme ve satma İşi. (m) GÖMLEKLİLER çoğl. i. (gömlek’ten göın-lek-U-ler). Zool. Yalnız denizde yaşayan, kimisi bir yere tutunan, kimisi enginlerde yüzen hayvanlar altşubesi; ilmî adı Tu-nicata.
— ansİkl. Gömlektiler’in sabit olanları donuk, yüzenleri saydam bir zarla kaplıdır; azçok dayanıklı olan bu zat selülozu andırır. Bunların kurtçuğunda omurgalıların-kine benzer ilkel bir sırtipi (korda) bulunur. Bu yüzden gömlekliler omurgalılarla omurgasızlar arasında bir geçit hayvanı sayılır. Kurtçuğunun şekli bütünüyle bir iribaşı andırır.
Sırtipi ön tarafı şişkin ve oluklu bir sinir sistemine paralel olarak bulunur; gömleklilerin sinir sistemi bu haliyle basit bir omurilik sayılabilir. Hayvanın geniş bir solunum boşluğu, bunun üzerinde balıklarınki gibi solungaç yarıklan, ayrıca iki sifonu vardır; sifonlardan biri su ile birlikte plankto-nik küçük organizmaların besin olarak girmesine, Öteki ise kullanılan suyun ve artıkların dışarı atılmasına yarar. Gömlekliler tek tek veya toplu halde yaşayan erdişi hayvanlardır. üç sınıfa ayrılır: ekliceler; salpalar; tulumlular. Ekliceler, sırtipi ile kuyruğunu ömür boyu taşıyan yüzücü küçük canlılardır; salpalar enginlerde ve derin denizlerde yaşar; tulumlular ise yetişkin hale gelince bir yere tutunur. Bu son iki sınıfta, kuyruk ve sırtipi, kurtçuk devresi sonunda sogLrularak körelir.
Gömlekliler en büyük derinliklere kadar bü~ tün denizlerde bulunur, (l)
GÖMME i. (gömmefc’ten göm-me), Gömmek eylemi: Kocasının dün gece öldüğünü, çocuğunun aç kaldığını, cenazeyi gömmeleri için yardım etmelerini rica etti (S. F. Abast-yanık). Esk. Defin.
