kampak (Michelia champaca), manolyagiller (Magnoliaceae) familyasından Asya kökenli ağaç. Çoğunlukla tropik bölgelerde cadde kenarlarına dikilir. Tanrı Vişnu’nun kutsal ağacı olarak kabul edildiği için Hindu tapınaklarının çevresinde de yaygın bir biçimde yetiştirilir. Piramitsi bir görünüm
Kampak (Michelia champaca)
W H Hodge
sergileyen, yaklaşık 30 m yüksekliğindeki kampak ağacının düzgün, gri kabuğu; kışın dökülmeyen, 25 cm uzunluğunda, oval biçimli parlak yapraklan; ilkbahar ve sonbaharda açan, yaklaşık 6,5 cm çapında, san-turuncu renkli ve hoş kokulu çiçekleri ile uzunca bir sap üzerinde demetler oluşturan kırmızımsı kahverengi tohumları vardır. Çiçeklerinden, parfüm sanayisinde kullanılan bir uçucu yağ ve san boya çıkanlır. Odunu ise sandal, davul ve dinsel imgelerin yapımında kullanılır; kampak ağacı Hindistan’da kutsal sayıldığı için genellikle kesilmez.
Yakın bir tür olan Michelia compressa ise Japonya kökenli bir süs ağacı olup 2,5 cm çapında kokulu, san renkli çiçekler taşır.
kampaku (Japoncada “beyaz engel”), Japonya’da Heian döneminde (794-1185) oluşturulan ve genellikle Fucivara ailesinin elinde kalan naiplik makamı. Resmen imparator adına görev yapan kampaku’\ar genellikle yönetimde tam bir denetim kurmuşlardır.
884’te kampaku unvanını alan ilk kişi Fucivara Mototsune oldu. Fucivara ailesinin böylece saray üzerinde elde ettiği egemenlik 11. yüzyılda Fucivara Miçinaga’yla doruğuna erişti. Fucivara ailesi dışından gelen kampaku’lar yalnızca Toyotomi Hideyoşi ve evlatlığı Hidetsugu’ydu. Bir köylü çocuğu olan Hideyoşi, 16. yüzyıldaki karışıklıklar sırasında güçlü daimyo(*) Oda Nobunaga’ nın emri altında generalliğe kadar yükseldi. Nobunaga’nın ölümünden (1582) sonra, 1590’da Japonya’yı kendi denetimi altında yeniden birleştirmeyi başardı. Askeri bir diktatör olarak hüküm sürmesine karşın, yalnızca Minamoto ailesinden gelenlere verilen şogun unvanını almadı. Ama Fucivara soyundan geldiğini ileri sürerek kampaku
oldu. Kampaku’luk Tokugava (Edo) döneminin (1603-1867) sonuna değin sürdüyse de Hideyoşi’den sonra makamın gerçek bir ağırlığı kalmadı.
Kampala, Uganda’nın başkenti ve en büyük yerleşmesi. Orta ilinde, yükseklikleri 1.200 m’yi bulan tepelerle kaplı bir bölgede yer alır. Ülkedeki karayolu ağının merkezinde, 335 km batıdaki Kasese’den Momba-sa’ya (Kenya) uzanan demiryolu hattının
Kampala’da Rubaga Katedrali, Uganda
Pıcturepoınt. Londra
üzerindedir. Entebbe’deki uluslararası havalimanı ile Victoria Gölü kıyısındaki Port Bell kente hizmet verir. 19. yüzyılda Bugan-da Krallığı’nın başkenti olan Mengo’nun tam kuzeyinde yer alan Kampala’yı Yüzbaşı Frederick Lugard (sonradan Lord Lugard) İngiliz Doğu Afrika Kumpanyası’nın merkezi olarak seçti. Lugard’ın Eski Kampala Tepesi üzerinde yaptırdığı kale 1905’e değin Uganda sömürge yönetiminin merkezi olarak kaldı; bu tarihte yönetim merkezi Entebbe’ye taşındı. Kampala 1949’da belediye, 1962’de bağımsızlığın kazanılmasından sonra da Uganda’nın başkenti oldu.
Ülkenin en verimli tanm bölgesinde yer alan ve kahve, pamuk, çay, tütün ve şeker gibi tanm ürünleri ihraç eden Kampala, 65 km kuzeydoğusundaki Jinja’dan sonra ülkenin ikinci büyük sanayi kentidir. Kentte gıda işleyen, metal eşya ve mobilya üreten tesislerle bir traktör montaj fabrikası vardır. Uganda’nın büyük firmalarının çoğunun merkezi Kampala’dadır. Kent aynı zamanda Victoria Gölü bölgesinin başlıca pazar merkezidir. Yirmiden fazla okul ile bir teknik enstitünün bulunduğu kentin başlıca yükseköğretim kurumu 1922’de kurulan, 1949’da yüksekokul ve 1970’te de üniversite statüsüne kavuşan Makerere Üniversitesi’ dir. Uganda Müzesi de kenttedir. Dinsel bir merkez olan Kampala’da başta Kibuli Camisi olmak üzere çeşitli camiler, Hindu tapınaklan ve kiliseler (özellikle Namirem-be Anglikan Katedrali ve Rubaga ile St. Peter Katolik katedralleri) vardır. 335 km batısındaki Kasese’yi Kenya’nın Mombasa kentine bağlayan demiryolunun üstünde olan Kampala, Uganda’nın karayolu ağının da merkezidir. 10 km uzaklıkta olan Victoria Gölü kıyısındaki Bell limanı ve 34 km uzaklıktaki Entebbe Uluslararası Havalimanı da kente ulaşım sağlar. Nüfus (1991)
773.000.