Khuang Aphaiwong

(d. 17 Mayıs 1902, Bâtdâmbâng, Kampuçya – ö. 15 Mart 1968, Bangkok, Tayland), TaylandlI siyaset adamı. Tayland’ın en güçlü muhalefet partisini kurmuş ve üç kez başbakanlık (1944-45; 1946; 1947-48) yapmıştır.
18. yüzyıldan başlayarak Tayların denetimi altındaki Batı Kamboçya topraklarını yöneten, 1907’de bölgenin Fransızlara devredilmesinden sonra da Tayland’a yerleşen bir Khmer ailesinden geliyordu. Paris’te öğrenim gördü. Tayland’a döndükten sonra Pridi Phanomyong ve Fransa’da öğrenim görmüş öteki gençlerle birlikte, kansız bir darbe düzenleyerek mutlak monarşi yöneti-
mine son verdi (1932). II. Dünya Savaşı sırasında (1941-44) Başbakan Phibun-songkhram’ın kabinesinde ticaret ve ulaştırma bakanı olarak yer aldı. Ağustos 1944’te perde arkasından hükümet içindeki etkin gücünü koruyan Pridi’nin siyasal manevraları sonucu başbakanlığa getirildi. Bu görevi sırasında bir yandan Japonlara ödünler verirken öte yandan da Japonya’ya karşı yürütülen yeraltı etkinliklerini destekledi.
1946’da Pridi’nin hükümet içindeki etkin konumuna karşı çıkarak istifa etti. Ardından hükümet içindeki monarşi yanlısı muhafazakâr hizbe önderlik ederek Tayland’ın ilk büyük muhalefet partisi olan Demokrat Parti’yi kurdu. 1946-48 arasında iki kez daha başbakanlık yaptıysa da, sürekli olarak ordunun baskısıyla karşı karşıya kaldı ve kurduğu hükümetler kısa ömürlü oldu. Sonunda 1948’de Phibunsongkhram tarafından iktidardan uzaklaştırıldı. Bununla birlikte saygın konumunu korudu ve ölünceye değin askeri yönetimlere karşı sert bir muhalefet yürüttü.
Khuc Thua Du (ü. 10. yy başı), 906-907 yıllarında Vietnam hükümdarı. 906’da başarılı bir ayaklanma sonucunda iktidara gelişi, VietnamlIların ilk bağımsızlık girişimlerinden biri olarak kabul edilir.
Eski Vietnam vakayinamelerine göre varlıklı bir toprak sahibinin oğluydu. 906’da bugün Vietnam sınırları içinde yer alan Kızıl Irmak (Song Hong) deltasının çevresindeki eyaletlerin Çinli valisine karşı başlatılan bir ayaklanmaya önderlik etti. Bu ayaklanmanın sonunda Çinliler, Khuc Thua Du’yu yeni yönetici olarak tanımak zorunda kaldılar. Khuc Thua Du’nun ölümünden sonra yerine oğlu geçti.
Khuddaka Nikaya (Pali dilinde “Kısa Külliyat”), Pali dilindeki Sutta Pitaka’mn (Söylevler Sepeti) beşinci ve son bölümünü oluşturan Budacı metinler kümesi. Bazı çok eski yapıtları içermekle birlikte, derleme olarak öteki dört Nikaya’dan sonraki bir tarihe aittir; ayrıca hem biçim hem içerik açısından çok daha çeşitlenmiştir. Pali dilindeki dinsel metinler içinde yer alan bütün önemli manzum yapıtları içerir. Khuddaka Nikaya her yerde ve her zaman aynı metinlerden oluşmamıştır. Sri Lanka’da (eskiden Seylan) yaygın olan bileşimi şövledir:
1) Khuddaka-patha (Kısa Pasajlar), dokuz parçadan oluşan bir derlemedir. Budacılığın temel inançlarını, rahip adayları için 10 kuralı, bir Buda’ya övgü ilahisini ve göçmüş ruhlara adak adarken okunacak dizeleri kapsar.
2) Dhammapada(*), Budacılığın ahlak öğretilerinin bir derlemesidir.
3) Udana (Esinli Sözler), Buda’nın, çoğu manzum ve her biri öyküsüyle birlikte verilen 82 deyişini içerir.
4) İtivuttaka (her şiirin başında yer alan ve “buyruldu ki” anlamına gelen sözlerden), Buda’nın düzyazı ve nazım türündeki öğretilerinden, 112 kısa sutta (Sanskrit dilinde sutra: “özdeyiş”) biçiminde bir derlemedir.
5) Suttarıipata(*), münzevilerin yalın inancını konu alır.
6) Vimanavatthu (Gökteki Konaklara İlişkin Öyküler), göklerde yeniden doğanların mutluluklarına ve onları bu ödüle layık kılan değerli edimlere ilişkin 85 şiirden oluşur.
7) Petavatthu (Ölülerin Ruhlarına İlişkin Öyküler), hatalı davranışları yüzünden ölümden sonra acıklı bir yazgıya mahkûm olanlara ilişkin 51 şiir içerir. Bu ve bir önceki yapıt, kutsal metinler listesine en son girenler arasındadır.
241 Khumnos, Nikephoros
8 ve 9) TheragathalTherigatha (Kıdemli Rahipler/Rahibeler İçin İlahiler), 264 keşişin doğa ve kendi içsel deneyimleri üzerine anlattıklarıyla 100 rahibenin günlük yaşamlarıyla ilgili sözlerini içeren şiirlerden oluşur. Rahibe şiirleri. Eski Hindistan’da kadınların durumu konusunda çok aydınlatıcı bilgiler içerir.
10) Cataka’lar(’), Buda’nın önceki yaşamları konusunda anlattıklarını içerir.
11) Niddesa (Sergileme), Suttanipata’nın son iki (dördüncü ve beşinci) bölümlerinin filolojik bir yorumudur. Genellikle Sariput-ta’ya (Şariputra) dayandırılır.
12) Patisambhida-magga (Çözümleme Yolu), öğretideki çeşitli kavramların skolastik çözümlemesinden (Abhidhamma) oluşan, geç döneme ilişkin 30 bölümlük bir yapıttır.
13) Apadana(*), Budacı ermişlere ilişkin bir söylenceler derlemesidir.
14) Buddhavamsa (Budalar Tarihi), Bu-da’nın kendisinden önceki 24 Buda’nın yaşamlarını aktardığı manzum bir anlatıdır (önceki yapıtlar bunlardan yalnızca son altısını kapsar). İnanışa göre Buda’nın kendisi, önceki yaşamları sırasında bu Buda’la-rın her birini tanımış ve her birine tapınmış-tır; onların her biri de, onun gelecekteki Buda olduğunu haber vermişlerdir.
15) Cariya Pitaka (Davranış Sepeti), Bu-da’nın önceki yaşamlarında edindiği, Buda-hk için gerekli olan paramita’lan (erdem) vurgulayan 35 manzum Cataka öyküsüdür.
Birmanya geleneği bunlara dört metin daha ekler, bunlardan biri Milinda-panha’ dır (Milinda’nın Sorulan).
Khulna, Bangladeş’te il, yönetim birimi ve yönetim biriminin merkezi kent. Bhairab Irmağı kıyısında önemli bir liman, ürün toplama ve ticaret merkezi olan Khulna kenti, deniz, kara ve demir yoluyla Ganj Deltasının güney kesimindeki büyük kentlere bağlanır. Kentin 5 km güneyindeki Kazibaça Irmağı üzerinde tersaneler yer alır. Sundarbans’tan gelen orman ürünleri Khulna’daki sanayi tesislerinde işlenir. Kentte jüt ve yağlı tohum işleme tesisleri, pamuklu kumaş, kâğıt ve kibrit fabrikaları ile kereste atölyeleri bulunur. 1884’te belediye olan Khulna’da Racşahi Üniversitesi’ ne bağlı yedi yüksekokul vardır.
Khulna ilinin yüzölçümü 11.992 km2’dir. Ganj Deltasının Hugli (Hindistan) ve Meghna haliçleri arasında kalan ortagüney bölümünü kaplar. Kum ve çamurla dolmuş ırmaklarla parçalanmış olan alüvyon ovasının doğu sınırım Madhumati Irmağı çizer. İlin kuzey kesiminin başlıca ürünleri pirinç, jüt, yağlı tohum ve baklagillerdir; balık üretme çiftliklerinin bulunduğu ilde tekne yapımı ve hurma pekmezi üretimi de önem taşır.
Yüzölçümü 33.570 km2 olan Khulna yönetim birimi Khulna, Jessore, Kuştiya, Baker-ganj (Barisal) ve Patuakhali illerini içine alır. Nüfus (1981 geç.) kent, 623.184; il, 4.353.185; (1985 tah.) yönetim birimi, 19.792.000.