Kitaplar ve Basım
kitap-basimi
«Allahın cezası kalın, dört köşe bir kitap daha! Karala, uydur, çiziştir dur, bay Gibbon!» Gloucester Dükü, XVIII. yüzyılın en büyük tarihçilerinden biri olan Edward Gibbon (1737-1794) hakkmda-ki düşüncesini bu sözlerle belirtmişti. Ancak bundan yüzyıl sonra
XIX. yüzyıl tarihçisi Thomas Carlyle (1795-1881), “İyi bir kitap insan ruhunun en saf ürünüdür» sözüyle Gloucester dükünün yanıldığını belirtti.
UNESCO’ya (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) ‘göre «kapağı dışında en az 49 sayfadan oluşan ve bir defada yayımlanan bütün yayınlara» kitap denir. Sadece İngiltere’de 1976 yılında 30000 kitap yayımlanmıştır. Bunlar arasında ucuz romanlardan, kaliteli kağıda sınırlı sayıda basılmış klasiklere kadar, her tür kitap vardır. Sözkonusu yapıtların 1000 tanesi dinsel konularla, 2000 tanesi siyasetle, 2500 tanesi doğal bilimlerle, 7000 tanesi de edebiyatla ilgiliydi. 1976 yılında İngiltere’de ayrıca, 4000 değişik okul ve çocuk kitabı basılmıştır.
Televizyonun rekabetine karşın kitaplar hâlâ en etkin eğitim, etki ve eğlence aracıdır. Yüzyılımızda kitabı ucuza maletme eğilimi güc-
lenmiş, süslü kitaplar yerlerini halkın yararlanabileceği «cep kitabı» diye adlandırılan yayınlara bırakmıştır. Böylece kitabın yaygınlık kazanması sağlanmıştır.
Yayımcılık
Gibbon’un tarih kitapları ve George Orwell’in (2) siyasal içerikli allegorik taşlamaları gibi kitaplar, yayımcılar tarafından «ticari kitaplar» adı altında toplanır. Bu tanım, kitapların büyük yığınlara satıldığını gösterir. Bu tür kitaplar, yayımcılar tarafından üretilen, ki-tapevleri tarafından perakende olarak satılan ürünlerdir. Bir işadamı için bu kitaplarla fare kapanı vada motorlu araçlar arasında hiçbir fark yoktur. Öteki malların satışını artırmak için alman önlemler, kitaplara da uygulanır: tıpkı otomobilleri sergilemek için açılan yıllık sanayi fuarları gibi, yayımcılara ve halka yeni ürünlerin gösterilmesi için kitap fuarları (3) açılır.
Samuel Johnson (1709-1784), «aptallar dışında herkes para için yazar» demiştir. Ama birçok ünlü yayımcı tanınmamış yazarların kitap-
larını da basmaya hazırdır. Bir gün bu yazarın ünlü bir kişi olacağını ve kazanç sağlayacağını düşünerek, başlangıçta zarar etmeye razı olurlar. Bu zararlar, öteki kitaplardan sağlanan kârla kapatılır. Yayımcılar bir bakıma kişilikleri ikiye bölünmüş insanlardır. Bu bozukluğu Raymond Chandler (1888-1959), şu sözlerle ortaya koymuştur, «Kendisiyle iş konuşmaya başladığınız anda, kibar ve bilgili bir beyefendi olur, ama kendisini dürüst bir insan sayarak yaklaşmaya çalıştığınızda, iş konusunda konuşmaya başlar.»
Ticari amaçlarla basılan bir kitabın maliyeti, perakende satış fiyatının ortalama dörtte biri kadardır. Bunun içinde yayımcının kârı, yazarın telif ücreti ve satıcının kârı vardır. Satıcı kârdan ortalama yüzde 35, yazarsa yüzde 7,5-10 yada satışa göre yüzde 15 pay alır. Yüzde 80 kadar tutan yayımcının harcamalarının çoğunu, dizgi giderleri, kağıt, baskı ve ciltleme oluşturur. Yayımcı riskli bir işe girişmiştir: ön görüşü yanlışsa zarara girecektir. Kitabın yazarı da risk altındadır: eğer kitap satılmazsa, aylarca hatta yıllarca süren çalışmasına karşılık eline hiçbir şey geçmeyecektir.
3) En çok basan 1
satan kitaplar ara sında. ders kitaplı la. okullarda kullc lan öteki kitaplar lunur. Sözgelimi, matematik kitabı cok baskı yapabil yıllarca cok sayıd satılabilir. Eskide: okullar için basile kitaplar kumaş ci liydi. Ama kitap f yatlarının artışı, y yırtıcıları okullar i kağıt kapaklı kita basmaya zorladı, ri sınıflarda okutı birçok ders kitabı hem kumaş ciltli ha cok kütüphane için), hem de kağ kapaklı (öğrencili için) olarak bulun Bazıları da hiç cll lenmez.
2) Asıl adı Eric Blalr
olan George Orvvell, (1903-1950) kitapları çok satan verimli ve başarılı bir İngiliz yazarıdır. Yapıtları arasında Hayvan Çiftliği ve Bin Dokuz Yüz Sek sen Dört bulunur.
1) Mario Puzo’nun
«Baba» adlı yapıtı İngilizce yazılmış ve bütün belli başlı dillere çevrilmiştir.
Bu kitap son yılların en başarılı romanlarından biridir.
4) Yüksek kalite kitaplar elle tek tek basılır. Burada Ingiliz sanatçı Grahame Clarke, üstüne asitle yakılarak resim çıkarılmış metal levhayı i A] mü-rekeplerken görülüyor. Sonra [B1 harfleri mürekkepler ve basımdan önceki [C] biçimiy le. levha ve harfleri düzenler. Kitap sayfaları [D] düz yataklı baskı makinasında basılmış, ardından da gerekli yerlere el yazıları eklenmiştir [E], Sonunda kitap bağlanır: sayfalar dikilir |F| Kapaklara biçim veren tahtalar eklenir. Cilt ya kumaş yada deridir. Bu tür kitap yapma yeteneği olan çok az kişi vardır. Ürünleri de cok pahalıdır.