Benekli Alman buldoğu
(danua olarak da bilinir) iri cüssesi ve duruşu nedeniyle «köpeklerin Apollon’u» olarak nitelenir. Bunlarda erkeklerin omuz yüksekliği 80 cm, dişilerinki ise 72 cm kadardır.
Av köpekleri davranışlarına ve avı bulma yeteneklerine göre sınıflandınlır Bataklık alanlarda avı bulma konusunda çok yetenekli olan labradorlar, vurulan avı bulup sahibine getirir.
SOSYAL YAŞAM VE DAVRANIŞLAR
Köpek psikolojisinin özellikleri pek çok olguyla açıklanabilir. Köpeklerin başta gelen psikolojik özelliklerinden biri annelerine bağlılıklarıdır; köpek bütün yaşamı boyunca çocuksu kişilik özellikleri taşır ve hatta bu açıdan erişkinliğinde bile bir yönüyle bebek olarak kaldığı söylenebilir. «Sürü liderlerine»de gönüllü olarak bağlanma eğilimindedir. İnsan tarafından yetiştirilen köpek, hem annesine, hem de sürü liderine olan bu bağlılığını sahibine gösterecektir. Bu sosyal davranış kızak köpeklerinde de gözlenir: lider, diğer köpeklere sesiyle cesaret kazandırır ve onları belirli bir sıraya göre çağırır. Sürünün sahibi de bu hiyerarşik düzeni lider köpeği diğerlerinden daha önce besleyerek korur.
Dişi köpek cinsel olgunluğa 7-18 aylıkken erişir. Gebelik 62-63 gün sürer ve bir batında doğan yavru sayısı 3-6 arasında değişir. Bir batında doğurulan yavru sayısı genellikle iri köpek ırklarında daha yüksek olur. Doğduklarında yavruların kapalı duran gözleri ancak onuncu günden sonra açılır. Sütten kesilme genellikle altıncı haftada gerçekleşir. Köpek iki yaşını doldurduğunda erişkin olarak kabul edilir ve 12 yaşma geldiğinde yaşlı sayılır. Köpeklerin 20 yıldan fazla yaşaması nadirdir, ama istisnai olarak 35 yaşına kadar yaşayan köpekler de vardır.
HASTALIKLAR
Köpeklerde hastalık meydana getiren pek çok iç asalak vardır. Bunların içinde en sık rastlananlar bağırsaksolucanı (Ascaris) ve tenyadır (şerit). Bu asalaklar genellikle köpeğin kendini temizlemeye çalışırken yuttuğu pirelerden bulaşır. Oldukça ciddî hastalıklara yol açabilen dış asalaklardan en önemlileri keneler, kırmızı kurtlar, pireler ve bitlerdir. Kenelerden bulaşan ve piroplas-moz adı verilen kan hastalığına karşı bir aşı geliştirmiştir.
Köpeğin enfeksiyon hastalıkları içinde en çok bilineni, özellikle yavrularda görülen ve sinir sisteminde hasara yol açan kare hastalığıdır. Sindirim borusunu tutan parvoviroz, karaciğer ve böbreklerde hasara yol açan leptospiroz ve köpek virüs hepatiti gibi hastalıklar aşıyla tedavi edilebilmektedir. Köpeğin yaşadığı yerin enfekte olması hayvanın tasmasız olarak gezdirilmesi veya başıboş dolaşmasına izin verilmesi halinde kuduz aşısının yapılması zorunludur. Köpeklerde çeşitli göz hastalıkları (çok şeker yemeleri vb nedeniyle), kanserler veya gastritler de görülebilir. Ayrıca dişilerde bunlara ek olarak yalancı gebelik belirtileri ve rahim hastalıkları da görülebilir.
KÖPEK VE TOPLUM
Sayıları 330’a ulaşan köpek ırkları birtakım yapısal göre (baş veya gövde şekli gibi) sınıflandırılır: kurt kö baş yatay piramit biçiminde ve kulaklar diktir (Alman peği); brak cinsi köpeklerde burun kısmı uzunca ve kı kiktir (koker, brak); iri bekçi köpeklerinde baş büyük veya az çok kübik, burun kısa, gövde genellikle iriced nar, senhüber); ince gövdeli köpeklerdeyse baş uzunca lar da incedir (tazı). Bu özellikler ve ırkların insanlar kullanıldıkları alanlar göz önünde bulundurularak yaj landırma, 1987 yılında «Uluslararası Köpekbilim Fedı tarafından yeniden ele alınmış ve on ayrı grup belirler sınıflandırmayı yaparken dikkate alınması gereken nokta da, zaman içinde bazı köpek ırklarının işlevlerin: liğe uğramış olmasıdır. Mesela birçok av köpeği günü: köpeği olarak beslenmeye başlamıştır. Bunun en iyi örr ırkıdır. Eskiden av köpeği olarak kullanılan ve özeti avında kullanılmasından dolayı koker (ing. woodcock’t adı verilen bu köpek artık ev köpeği olarak beslenme! ırkın resmî ve ayrıntılı standart tanımını onun kökenin, nu belirten soykütüğü ile karıştırmamak gerekir. Fark! hayvanların çiftleşmesinden doğan köpeklere «kırma nın soyu kesinlikle tahmin edilemeyen köpeklere ise kırma» denir.
Günümüz toplumunda köpeğin yeri
Avrupa, özellikle Batı Avrupa yeryüzünde köpeğin e: lunduğu bölgelerden biridir (1990’da yalnız Fransa’da köpek vardı). Köpek gibi bir ev hayvanı beslemenin ba: lan bulunduğu bir gerçektir. Ancak bazı kişilerin bu ser öncesi köpeklerini terkederek veya kulübesi içinde bir rakarak halletmeye çalışmaları, bugün Batı Avrupa ul önemli bir sosyal olgu niteliği kazanmıştır. Toplanan ba peklerin bakıldığı merkezlerdeki hayvan sayısının g:c ’ ması, burada çalışan gönüllüleri hayvanları öldürmek bırakmaktadır. Hayvanları çalarak daha sonra kaçak ela tırma laboratuvarlarına satmak da yaygınlaşmaya ba: Bununla beraber laboratuvarlar artık kökeni bilinmeyen lan satın almayı reddetmekte, bunun yerine deney hay yasal yetiştiricilerden sağlama yoluna gitmektedir. Köps dilerin bir kütüğe kaydedilmesi, kaybolan hayvanların; sında yarar sağladığı için sevindirici bir gelişmedir. B-sağ kulağın içine veya uyluğa bir dövme yapılmakta. , verilen numara da «Merkezi Köpek Derneği»nin kayıîj çirilmektedir.
Bir köpek ırkı değer kazandığı zaman yetiştirici.; amacıyla damızlık erkekleri kan hısımlığına dikkat ete: şilerle çiftleştirmeleri üzüntü verici bir durumdur. Çı tür çaprazlamalar hayvanlarda birtakım davranış boz-^ na yol açabilmektedir. Bunun en iyi örneği, bu tür uyg-sonucunda iyice dejenere olan ve «pittbulls» denen e: ırkıdır. Sebep oldukları kazalar nedeniyle bu İngiliz kz ne karşı sık sık basın kampanyaları düzenlenmektedir pekler ağızlık takıldığı zaman bile tehlikeli olabildikler: giltere’de yasaklanmıştır. Avrupa’da sayıları giderek art. boş köpeklerin, koyun sürülerine saldırmaya başladığ: mektedir. Aynı şekilde Afrika ve Asya’da da «parya» köpek sürüleri uzun zamandır yerleşim yerlerinde çeş::. lara yol açmaktadır.
Köpeklerin kullanıldığı alanlar
Çok eskiden köpekler çivi veya bıçak imalathanelere, döndürmek veya ona bağlı bir körüğü çalıştırmak için • mıştır. Tazı yarışları, sirklerde kaniş veya diğer küçük kc; gösterileri, hayvanların sinema için eğitilmesi gibi pek ; sayılamayacak etkinlikler yanında, köpekler daha < = amaçlara da hizmet etmektedir.
Eskiden Batı Avrupa’da kullanılan çeki köpekleri her men ortadan kalkmışsa da, kutup seferleri sırasında hâl; köpeklerinden yararlanılmaktadır. Ternöv cinsi köpekler beri deniz kazalarında can kurtaran olarak kullanılmış. : nar köpekleriyse dağlarda kaybolanların yardımına koşar: işi yapmışlardır. Günümüzde senbernarların yerini alır. Alman çoban köpeği gibi bazı köpek ırkları, özellikle der: de büyük yarar sağlamakta ve «kurtarıcı köpek» adıyla ar tadır. Görme, işitme veya bedensel özürlü kişilere yardzr. leri amacıyla özel olarak eğitilen kılavuz köpekler de ger; etkin bir şekilde yerine getirmektedir.
Benekli Alman buldoğu
(danua olarak da bilinir) iri cüssesi ve duruşu nedeniyle «köpeklerin Apollon’u» olarak nitelenir. Bunlarda erkeklerin omuz yüksekliği 80 cm, dişilerinki ise 72 cm kadardır.
Av köpekleri davranışlarına ve avı bulma yeteneklerine göre sınıflandınlır Bataklık alanlarda avı bulma konusunda çok yetenekli olan labradorlar, vurulan avı bulup sahibine getirir.
SOSYAL YAŞAM VE DAVRANIŞLAR
Köpek psikolojisinin özellikleri pek çok olguyla açıklanabilir. Köpeklerin başta gelen psikolojik özelliklerinden biri annelerine bağlılıklarıdır; köpek bütün yaşamı boyunca çocuksu kişilik özellikleri taşır ve hatta bu açıdan erişkinliğinde bile bir yönüyle bebek olarak kaldığı söylenebilir. «Sürü liderlerine»de gönüllü olarak bağlanma eğilimindedir. İnsan tarafından yetiştirilen köpek, hem annesine, hem de sürü liderine olan bu bağlılığını sahibine gösterecektir. Bu sosyal davranış kızak köpeklerinde de gözlenir: lider, diğer köpeklere sesiyle cesaret kazandırır ve onları belirli bir sıraya göre çağırır. Sürünün sahibi de bu hiyerarşik düzeni lider köpeği diğerlerinden daha önce besleyerek korur.
Dişi köpek cinsel olgunluğa 7-18 aylıkken erişir. Gebelik 62-63 gün sürer ve bir batında doğan yavru sayısı 3-6 arasında değişir. Bir batında doğurulan yavru sayısı genellikle iri köpek ırklarında daha yüksek olur. Doğduklarında yavruların kapalı duran gözleri ancak onuncu günden sonra açılır. Sütten kesilme genellikle altıncı haftada gerçekleşir. Köpek iki yaşını doldurduğunda erişkin olarak kabul edilir ve 12 yaşma geldiğinde yaşlı sayılır. Köpeklerin 20 yıldan fazla yaşaması nadirdir, ama istisnai olarak 35 yaşına kadar yaşayan köpekler de vardır.
HASTALIKLAR
Köpeklerde hastalık meydana getiren pek çok iç asalak vardır. Bunların içinde en sık rastlananlar bağırsaksolucanı (Ascaris) ve tenyadır (şerit). Bu asalaklar genellikle köpeğin kendini temizlemeye çalışırken yuttuğu pirelerden bulaşır. Oldukça ciddî hastalıklara yol açabilen dış asalaklardan en önemlileri keneler, kırmızı kurtlar, pireler ve bitlerdir. Kenelerden bulaşan ve piroplas-moz adı verilen kan hastalığına karşı bir aşı geliştirmiştir.
Köpeğin enfeksiyon hastalıkları içinde en çok bilineni, özellikle yavrularda görülen ve sinir sisteminde hasara yol açan kare hastalığıdır. Sindirim borusunu tutan parvoviroz, karaciğer ve böbreklerde hasara yol açan leptospiroz ve köpek virüs hepatiti gibi hastalıklar aşıyla tedavi edilebilmektedir. Köpeğin yaşadığı yerin enfekte olması hayvanın tasmasız olarak gezdirilmesi veya başıboş dolaşmasına izin verilmesi halinde kuduz aşısının yapılması zorunludur. Köpeklerde çeşitli göz hastalıkları (çok şeker yemeleri vb nedeniyle), kanserler veya gastritler de görülebilir. Ayrıca dişilerde bunlara ek olarak yalancı gebelik belirtileri ve rahim hastalıkları da görülebilir.
KÖPEK VE TOPLUM
Sayıları 330’a ulaşan köpek ırkları birtakım yapısal göre (baş veya gövde şekli gibi) sınıflandırılır: kurt kö baş yatay piramit biçiminde ve kulaklar diktir (Alman peği); brak cinsi köpeklerde burun kısmı uzunca ve kı kiktir (koker, brak); iri bekçi köpeklerinde baş büyük veya az çok kübik, burun kısa, gövde genellikle iriced nar, senhüber); ince gövdeli köpeklerdeyse baş uzunca lar da incedir (tazı). Bu özellikler ve ırkların insanlar kullanıldıkları alanlar göz önünde bulundurularak yaj landırma, 1987 yılında «Uluslararası Köpekbilim Fedı tarafından yeniden ele alınmış ve on ayrı grup belirler sınıflandırmayı yaparken dikkate alınması gereken nokta da, zaman içinde bazı köpek ırklarının işlevlerin: liğe uğramış olmasıdır. Mesela birçok av köpeği günü: köpeği olarak beslenmeye başlamıştır. Bunun en iyi örr ırkıdır. Eskiden av köpeği olarak kullanılan ve özeti avında kullanılmasından dolayı koker (ing. woodcock’t adı verilen bu köpek artık ev köpeği olarak beslenme! ırkın resmî ve ayrıntılı standart tanımını onun kökenin, nu belirten soykütüğü ile karıştırmamak gerekir. Fark! hayvanların çiftleşmesinden doğan köpeklere «kırma nın soyu kesinlikle tahmin edilemeyen köpeklere ise kırma» denir.
Günümüz toplumunda köpeğin yeri
Avrupa, özellikle Batı Avrupa yeryüzünde köpeğin e: lunduğu bölgelerden biridir (1990’da yalnız Fransa’da köpek vardı). Köpek gibi bir ev hayvanı beslemenin ba: lan bulunduğu bir gerçektir. Ancak bazı kişilerin bu ser öncesi köpeklerini terkederek veya kulübesi içinde bir rakarak halletmeye çalışmaları, bugün Batı Avrupa ul önemli bir sosyal olgu niteliği kazanmıştır. Toplanan ba peklerin bakıldığı merkezlerdeki hayvan sayısının g:c ’ ması, burada çalışan gönüllüleri hayvanları öldürmek bırakmaktadır. Hayvanları çalarak daha sonra kaçak ela tırma laboratuvarlarına satmak da yaygınlaşmaya ba: Bununla beraber laboratuvarlar artık kökeni bilinmeyen lan satın almayı reddetmekte, bunun yerine deney hay yasal yetiştiricilerden sağlama yoluna gitmektedir. Köps dilerin bir kütüğe kaydedilmesi, kaybolan hayvanların; sında yarar sağladığı için sevindirici bir gelişmedir. B-sağ kulağın içine veya uyluğa bir dövme yapılmakta. , verilen numara da «Merkezi Köpek Derneği»nin kayıîj çirilmektedir.
Bir köpek ırkı değer kazandığı zaman yetiştirici.; amacıyla damızlık erkekleri kan hısımlığına dikkat ete: şilerle çiftleştirmeleri üzüntü verici bir durumdur. Çı tür çaprazlamalar hayvanlarda birtakım davranış boz-^ na yol açabilmektedir. Bunun en iyi örneği, bu tür uyg-sonucunda iyice dejenere olan ve «pittbulls» denen e: ırkıdır. Sebep oldukları kazalar nedeniyle bu İngiliz kz ne karşı sık sık basın kampanyaları düzenlenmektedir pekler ağızlık takıldığı zaman bile tehlikeli olabildikler: giltere’de yasaklanmıştır. Avrupa’da sayıları giderek art. boş köpeklerin, koyun sürülerine saldırmaya başladığ: mektedir. Aynı şekilde Afrika ve Asya’da da «parya» köpek sürüleri uzun zamandır yerleşim yerlerinde çeş::. lara yol açmaktadır.
Köpeklerin kullanıldığı alanlar
Çok eskiden köpekler çivi veya bıçak imalathanelere, döndürmek veya ona bağlı bir körüğü çalıştırmak için • mıştır. Tazı yarışları, sirklerde kaniş veya diğer küçük kc; gösterileri, hayvanların sinema için eğitilmesi gibi pek ; sayılamayacak etkinlikler yanında, köpekler daha < = amaçlara da hizmet etmektedir.
Eskiden Batı Avrupa’da kullanılan çeki köpekleri her men ortadan kalkmışsa da, kutup seferleri sırasında hâl; köpeklerinden yararlanılmaktadır. Ternöv cinsi köpekler beri deniz kazalarında can kurtaran olarak kullanılmış. : nar köpekleriyse dağlarda kaybolanların yardımına koşar: işi yapmışlardır. Günümüzde senbernarların yerini alır. Alman çoban köpeği gibi bazı köpek ırkları, özellikle der: de büyük yarar sağlamakta ve «kurtarıcı köpek» adıyla ar tadır. Görme, işitme veya bedensel özürlü kişilere yardzr. leri amacıyla özel olarak eğitilen kılavuz köpekler de ger; etkin bir şekilde yerine getirmektedir.
