Langley, Samuel Pierpont

(d. 22 Ağustos 1834, Roxbury, Massachusetts – ö. 27 Şubat 1906, Aiken, Güney Carolina, ABD), Güneş olaylan ile hava koşullan arasındaki ilişkileri inceleyen ve ilk başanh havadan ağır motorlu uçağı geliştiren ABD’li astronom, fizikçi ve havacılık mühendisi. Chicago ve St. Louis’de inşaat mühendisll-. ği ve mimarlık yaptı. 1867’de Pittsburgh Unıversitesi’nde fizik ve astronomi profesörlüğüne atandı. Aynca Allegheny Gözlem-evı’nm yöneticiliğini üstlendi.
Çahşmalanm Güneş etkinlikleri ve bunlann hava koşullan üzerindeki etkilerinin
Langley
Smithsonian Institution, Washington, D C.
l^angerhans adacıkları 2<_.
Cambridge’de (Massachusetts) Radcliffe College’da Alfred North Whitehead’in yanında öğrenim gördü. 1926’da Harvard Unıversıtesi’nde felsefe doktorasını tamamladı. 1927-42 arasında Radcliffe’te, 1945-50 arasında da New York kentindeki Cohım-blaUmversitesi’nde felsefe dersleri verdi 1945-61 arasında New London’daki Con-College’da felsefe profesörü (1961 den sonra kadrosuz profesör) olarak görev yaptı.
En ünlü kitabı Philosophy in a New Key: A m the Symbolism of Reason, Rite and ™ ; Felsefeye Yeni Bir Bakış:
Usun,Dinsel Törenlerin ve Sanatın Simgeciliği Üzerine Bir inceleme) Whitehead’in simgesel kiplerin analiziyle bilime verdiği anlamı sanata da kazandırmayı denedi Sanatın sezgisel simgeleriyle bilim dilinin ilkelerden sonuca götüren simgeleri arasın* aynım belirlediği Feeling and Form’da (1953; Duygu ve Biçim) sanatın, özellikle de muzığm gündelik dilin aktaramadığı yaşam örüntülerinin doğrudan ya da sezgisel bilgisini simgeleyen yüksek düzeyde eklemlenmiş bir dışavurum biçimi olduğunu savundu. Uç ciltlik yapıtı Mind: An Essay on Human Feeling’de (1967, 1972 ve 1982-Zıhın: insan Duygulan Üzerine Bir Deneme) zihnin kökenini ve gelişmesini sergilemeye çalıştı.
Prusya ordusunda topçu yüzbaşısı olarak bir yıl görev yaptıktan sonra, 1860’ta Paris’ teki Polonya askeri okulunda ders vermeve başladı. Aynı yıl Garibaldi’nin Napoli
Langiewicz, kimliği bilinmeyen bir sanatçının portre çalışması
Panstwowe Wydawnictwo Naukowe, Varşova
Langerhans adacıkları, omurgahlann ço-8?”, Pa”Areasta yer alan iç salgı dokusu, ilk kez 1869 da Alman hekim Paul Langerhans tarafından tanımlanmıştır. Normal olarak insanda pankreasta yaklaşık bir milyon Langerhans adacığı vardır. Adacıklar dort ayn hücre türünü kapsar; bunlardan a.’.beta ve de,ta hücreleri hormon üretir dördüncü hücre türünün (C hücreleri) işlevi bilinmemektedir.
Sayıca en fazla olan beta hücreleri, karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasının düzenlenmesinde görev alan insülini üretir İnsulın glikozun vücut hücrelerine girmesini ve metabolizmasını denetler; glikojenin karaciğerde parçalanarak glikozun açığa çıkmasını ve kana verilmesini önler, aminoasit-lenn kas hücrelerine girmesini sağlar, yağların parçalanıp kana verilmesini engeller Buyume hormonu (somatotropin) ve glüka-gon beta hücrelerinden insülin salınmasını uyarabılırse de, insülin salgısını denetleyen en önemli etken kandaki şeker (glikoz) düzeyidir. Langerhans adacıklarında insülin yapılamaması ya da şeker üretiminin kandaki şeker düzeyini yeterince denetleyememe-olur a*1^lna (diabetes mellitus) neden
Alfa hücrelerinde karaciğerden glikoz salgılanmasına ve yağ dokusundan yağ asitlerinin serbestlenmesıne yol açan glükagon adh hormon yapılır. Delta hücreleri ise büyüme hormonu, insülin ve glükagonu ketleyen somatostatıni üretir; somatostatinin metabolizma işlevlerinin düzenlenmesindeki rolü henıız tam olarak anlaşılamamıştır. Hipota-lamusta da üretilen somatostatinin başlıca işlevi, hıpofizden salgılanan büyüme hormonunun salgısını ve kandaki miktarını bir dizi genbesleme mekanizmasıyla denetlemektir.
Langiewicz, Marian (Melchior) (d. 5
Ağustos 1827, Krotoszyn, Poznari yakınlan Polonya Prusya . ö. 11 Mayıs 1887, İstan-oul), PolonyalI asker ve yurtsever. 1863 Ocak Ayaklanması ’nda önemli bir rol oynamış ve ayaklanmadan sonra oluşturulan devrimci hükümete kısa bir süre başkanlık etmiştir. . *
seferine katıldı. 1861’de Piemonte’deki Cu-neo da kısa bir süre için etkinlik gösterebi-yapt 3 aS^er* bulunda öğretmenlik
1862’de Polonya’yı Rusya’nın egemenliğinden kurtarmayı amaçlayan ayaklanmanın hazırlıklanna katıldı. 1863’te başlayan ayaklanmada Polonya’nın güneyindeki Sando-mıerz (Sandomir) bölgesinde yoksul insanlardan oluşan bir birliğin komutasını üstlendi Ayaklanmanın başlangıcında Rus kuv-a ıu!™e kazandığı başanlar sonucunda, Mart 1863’te ayaklanmamn önderliğini Varşova dakı daha radikal gruplara kaptırmamaya çalışan tutucu çevrelerce devrimci yönetimin başına getirildi. Varşova’daki onderlenn belli ölçüde desteğini almayı başardıysa da birkaç gün sonra Ruslar Karşısında ağır bir yenilgiye uğradı. Bu yenilginin yanı sıra ordusunda çıkan bölünmeler yüzünden 10 gün süren yöneticiliğinin ardından 21 Mart’ta Avusturya’ya kaçmak zorunda kaldı. v
Avusturyahlarca 1865’e değin hapiste tutulduktan sonra İsviçre’ye giderek bir süre orada yaşadı. Ardından Osmanlı
man’m en önemli özelliği, kiliseye ait dil« kavramları halkın anlayabileceği simge ı imgelerle anlatmasıdır. Günlük konuşa dilinden beslenen yalın bir dille yazılmısfi da, yazarın kullandığı birçok imge güçlü w dolaysızdır.
Piers Plowman’m üç ayn versiyonu vard« Bunlann en eskisi A metni olarak bilini. Bu metinde işlenen başlıca temalann yen den gözden geçirilip geliştirilmesiyle oIusm sonraki versiyonlar ise B ve C metinlen olarak adlandınlır. Bazı araştırmacılar Ç metninin tamamının Langland’a ait olma* gı görüşündedir. Burada temel alınan B metni, 1) bir öndeyişin ardından insana toplum içindeki yaşamını, Meed (Ödül) adh alegonk karakterin temsil ettiği Irayann.. hırsının tehlikelerini ve yedi büyük günah konu alan yedi bölüm ile 2) Do-wel (İıi Davranan), Do-bet (Daha İyi Davranan) ve Do-best (En İyi Davranan) adh alegorik kışılenn yaşanılan aracılığıyla Hıristiya* bireyin kendini tanıyan, erdemli ve hayırsever bir kişi olarak gelişimini konu alan 13 bolümden oluşur.
Şiirin genel yapısı, işlenen temalann karmaşıklığım yansıtır. Bu, şiir boyunca sürekli yinelenen ve şiirin sonunda Hz. İsa’na kişiliğinde bütünleşen Do-wel, Do-bet ve Do-best kavramlannda oldukça belirgindir, îjunn temalan genellikle dönemin canlı ve karışık” dinsel yaşamıyla ilişkilendirilmisse de şnnn alegonk yapısı birden fazla yoruma izin venr. Bazı eleştirmenler şiirin bu özelliğim kutsal metinleri birden fazla düzeyde (tanhsel, alegorik, içrek ve topolojik) açıklayan geleneksel tefsir yöntemine bağlarlar. Langland ın yaşamı üzerine çok az sev bilinmektedir. Worcestershire’da, Malvern lepelen bölgesinde doğduğu sanılmaktadır. fters Plowman’daki “hayal kuran” kişi olduğu varsayıhrsa, Great Malvern’daki Benedıkten okulunda öğrenim görmüş olabilir Gene şiirden alınma bilgiler Londra’ yı, Westminster ve Shropshire’ı iyi bildiğini ve Londra dala küçük tarikatlarla ilişkisi olabileceğini göstermektedir.
, ?raPgland’ln ortaçağ ilahiyatını çok iyi bUdığı ve Hınstiyan öğretisine tümüyle bağlı olduğu açıktır. Clairvaux’lu Aziz Bernard m çileciliğine yakınlık duymuş, kilisenin ve dm adamlannın kusurlannı eleştirmesine karşın Öğretiye olan bağlılığını koru-muştur.
. ~ x uuıuuau v/Miıaıııı
nın hfzmetıne girdi. Langiewicz’in Relacya Langley, Samuel Piernont (A as,«.«.
ıs: âsrfS-^5
(1920, Asken Ymlar) adi, ,ap,tla„ vardr. ıp olaylan ¡le
ılışkılen inceleyen ve ilk başanh havadan ağır motorlu uçağı geliştiren ABD’li astronom, fizikçi ve havacılık mühendisi. Chicago ve St. Louis’de inşaat mühendisliği ve mimarlık yaptı. 1867’de Pittsburgh Uıuyepıtesı’nde fizik ve astronomi profe-sorluğüne atandı. Aynca Allegheny Gözlemevi nın yonetıcıhgim üstlendi.
Çalışmalannı Güneş etkinlikleri ve bunla-nn hava koşullan üzerindeki etkilerinin
Langkawi Adası, Batı Malezya’da, Kedah eyaletinin kuzeybatı kıyısı açığında ada. Malakka Boğazındaki Langkawi grubunun başhca adasıdır. Tayland’a ait Tarutao Adasının (ko) hemen güneyinde yer alır. Uzunluğu 29 km, genişliği 16 km’dir; 526 km2’lik
SSfl ıP £ Da§lnda (gunung)
k i ^ ulaşlr’ Nufusun büyük bölümü balıkçılıkla uğraşır; hindistancevizi ve kauçuk gibi ürünlere dayalı tanm da gelişmiştir Güney kıyısında bulunan en büyük köyü Kauh, Air Hangat ve Padang Masirat adlı layı yerleşmelerine karayoluyla bağlanır Langkawi kumsallan, çavlanlan, kaphcala-n ilginç kayalıklan, mağaralan ve bahk avlama alanlanyla çok sayıda turist çeker. Nüfus (1980 geç.) 29.084.
Langland, William (d. y. 1330 – ö. y. 14UV)> Orta İngilizceyle yazılmış aliteras-yomu şıırm en önemli örneklerinden The Vision Concerning Piers the Plowman’i
iRpnmPr PlAfüla Tlm’li U—-l\ 1__1____ , ,
(Rençper Pıers’le ilgili Hayal) kaleme aldı ğj sanılan yazar. Çok çeşitli dinsel temalan alegonk bir anlatımla işleyen Piers the Plow-
Langley
Smithsonian Institution, Washington, D.C.
araştırılması konusunda yoğunlaştıran Langley, 1878’de sıcaklıktaki yüz binde bir derecelik değişimleri tespit edebilen son derece duyarlı bir ışınım ısısı algılayıcısı olan bolometreyi geliştirdi. Bu aygıtla Güneş tayfını kızılötesi bölgesine kadar inceledi ve değişik dalgaboylanndaki Güneş ışınlarının şiddetini ölçtü…….
Allegheny Gözlemevi’nde belirli hızlarda hareket eden uçakların havada yükselme ve sürüklenme özellikleri üzerine önemli deneyler yaptı. Bu deneylerden elde ettiği bulgulara dayanarak, kuşların kanat çırpmadan süzülerek yükselme ve alçalma hareketlerini açıkladı.
1896’da Langley, başarıyla uçan ilk insansız motorlu uçağı yaptı. Bir buhar motoruyla hareket eden 9,7 kg ağırlığındaki uçak havada 1.280 m kadar yol almayı başardı. Langley bundan sonra insanlı uçuş için yeni bir uçak geliştirdi; yardımcısı Charles M. Manly’nin tasarımladığı beş silindirli, hava soğutmalı bir benzin motoruyla çalışan ve gene Manly tarafından kullanılan uçak kalkış sistemindeki yetersizlikten ötürü başarısızlığa uğradı ve 8 Aralık 1903 te, yanı Wright Kardeşlerin Kitty Hawk’ta gerçekleştirdikleri ilk başanlı insanlı uçuştan yalnızca dokuz gün önce girişilen ikinci denemede, mancınıktan fırlatıldıktan bir saniye sonra Potomac Irmağına düşerek sulara gömüldü. Kimi tarihçilere göre hata uçakta değil mancınıktaydı ve eğer mancınık anza-lanmasaydı Manly, ağırlığı 385 kg ve kanat açıklığı 14,6 m olan bu uçakla tarihe, motorlu bir uçakla uçan ilk insan olarak geçecekti.
Langlois, Charles-Victor (d. 26 Mayıs 1863, Rouen – ö. 25 Haziran 1929, Paris, Fransa), 19. yüzyıl sonlarının önde gelen Fransız bilim adamlarından. Ortaçağ Fransa’sına ilişkin kaynakça ve tarih çalışmalarıyla tanınır.
1887’de doktorasını tamamladıktan sonra Douai’deki Edebiyat Fakültesi nde ders vermeye başladı. 1909’da Paris Universite-si’nde profesör oldu ve aynı üniversitede paleografi, kaynakça ve ortaçağ tarihi dersleri verdi.
13. yüzyıl Fransa’sının siyasal koşullarını ele aldığı La Règne de Philippe III le Hardı (1887; III. Philippe’in [Cesur] Hükümdarlığı) adh yapıtı tek bir hükümdarla ilgili en iyi tarih çalışmalarından biridir. Kaynakça hazırlama yöntemlerine ilişkin değerli bilgiler içeren Manuel de bibliographie historique (1896-1904, 2 cilt; Tarihsel Kaynakça Üzerine Elkitabı) adh yapıtı ise tarih araştırmacılığı alanında temel çalışmalardan biri olarak kabul edilir. Öbür yapıtları arasında Charles Seignobos ile birlikte yazdığı I ‘Introduction aux études historiques (1897; Tarih Tetkiklerine Giriş, 1937) ve belirli ortaçağ metinlerinden yola çıkarak Fransa da ortaçağdaki yaşam biçimini anlattığı La Vie en France au Moyen âge de la fin du Xll au milieu du XIVe siècle (1925-27,3 cilt; Ortaçağda 12. Yüzyıl Sonundan 14. Yüzyıl Ortasına Değin Fransa’da Yaşam) ile Fran-sa’nın çeşitli bölgelerindeki arşivlerin bir kaynakçası olan Les Archives de Vhistoıre de France (1891-93; Fransa Tarihinin Arşivleri) sayılabilir. 1913’te Devlet Arşı-vi’nin müdürlüğüne getirilen Langlois 1917’de Edebiyat ve Yazıtlar Akademı-si’nde görevlendirilmiştir. Langlois’nın 1947’de, Türkçede yayımlanan Eski Kılık-ya adlı bir yapıtı daha vardır.
Langlois, Henri (d. 13 Kasım 1914, İzmir -ö. 13 Ocak 1977, Paris), dünyanın en zengin sinema arşivi olan Fransız Sinemateki ni ve buraya bağh sinema müzesini kuran Fransız sinema adamı.
Beş yaşındayken ailesiyle birlikte Fransa ya gitti. Daha çocukluğunda eski sinema filmlerini toplamaya başladı. 1935’te yönetmen Georges Franju ile birlikte oluşturduğu Sinema Çevresi adlı sinema kulübünde sessiz film gösterileri düzenledi. Ertesi yıl arkadaşlarıyla birlikte Fransız Sinemateki’ ni kurdu ve kurumun yöneticiliğini üstlendi.
Henri Langlois
Ara Güler
II. Dünya Savaşı sırasında sinematek arşivini işgalcilerden korumayı başardı ve film koleksiyonunu giderek büyüttü. 1964’te sinemaya katkılarından ötürü özel bir Oscar ödülü aldı. 1968’de Kültür Bakanı André Malraux tarafından görevden alınması dünya çapında tepkilere yol açtı ve bunun üzerine hükümet kararını geri almak zorunda kaldı. Fransız Sinemateki zengin arşivi ve gösteri programlarıyla birçok sinemacı için bir okul işlevi gördü ve Yeni Dalga ‘akımının gelişimine katkıda bulundu. Langlois’nın çabalarıyla 1972’de Paris’teki Chaillot Sarayı’nda sinemateke bağlı bir sinema müzesi açıldı. Bu müzede ilk sinema aygıtlarından ünlü oyuncuların eşyalarına, afiş ve fotoğraflardan senaryo taslaklarına kadar sinema tarihine ilişkin çeşitli örnekler yer almaktadır. Langlois 1960’larda Türk Sinematek Demeği’nin kuruluşuna ve gelişmesine de yardımcı olmuştur.