Mektep Bakkallarının Dikkatine!
Gıda malzemesi satılan yerlerde sağlıklı ve temiz ürün satılması, her devirde üzerinde ehemmiyetle durulan bir konu olagelmiştir. Sözkonusu satıcı, bir okul kantini olursa bu hassasiyet elbette daha da artar. İşte bu ayki vesikamız, bir mektep bakkalının uyması gereken kuralları ve bulunduracağı ürünleri anlatıyor…
Osmanlı Devleti nde bakkallar, sadece çarşılarda ve mahalle aralarında bulunmazdı. Şehrin en ücra köşelerinden tutun da daha uzaktaki hapishane ve yatılı okullara, işletme yerlerinden, en uzak köylere kadar yayılırdı.
Devletin dört bir yanma dağılmış olan bu esnaf grubu, birtakım denetlemelere tabi tutuluyordu. Özellikle, gıda maddelerinde teftiş daha sıkı olup devlet tarafından belirlenen bazı kurallar uygulanırdı. Denetleme sırasında kanuna uymayan bir durumla karşılaşılırsa, cezası o anda verilirdi.
Hele günümüz kantinleri niteliğinde olan mektep bakkalları için durum biraz daha farklıydı. Hangi malların satılıp hangilerinin satılmayacağından, ürünlerin ne şekilde muhafaza edilmesine kadar hepsi birtakım şartlara bağlıydı. Sultan Mehmed Reşad devrine ait vesika, mektep bakkallarının uyması gereken kurallar bakımından dikkat çekicidir.
Günümüz Türkçesiyle Milli Eğitim Bakanlığı Okullar Koruyucu Hekimlik Dairesi Okullarda, bakkallar tarafından satılacak yiyecek ve içecek listesi:
‘İyi nitelikli undan yapılmış ince uzun ekmek
Yumurta
‘Gevrek ve bisküvi
‘Soğuk koyun ve kuzu eti ile tavuk söğüşü
‘Sade tereyağı ve çeşitli peynirler
‘Zeytin
‘Sadeyağda pişirilmiş, etli yeşil ve kuru fasulye,
sakız kabağı, bamya, patates, bezelye, mercimek çorbası
‘Sütlaç, sütlü ve pekmezli muhallebi, tavukgöğsü, aşure, yoğurt ‘Sütlü salep, çay, halis süt ‘Tahin helvası Taze yemişler
‘Kurabiye, çikolata, akide ve bergamotlu ve naneli peynir şekerleri ‘Halis limon ve portakal, mandalina, vişne, frenk üzümü ve çilek şerbetleri ‘Kuru üzüm, kayısı hoşafı, komposto [Yukarıda yazılan sıcak yemeklerden hiç olmazsa bir çeşidi, her gün mutlaka pişirilecektir.]
Bakkallar satacakları yiyecekleri, kapalı cam kaplarda muhafaza etmeye mecburdur.
Mekteplerdeki bakkallar, yukarıda belirlenen ürünlerin dışında hiçbir bahane ile başka bir şey satmayacakları gibi sattıkları ürünlerin bayat olmamasına ve içerisinde herhangi bir katkı maddesi bulundurmayıp saf ve temiz olmasına dikkat etmek zorundadır. Eğer bu karara uymayıp listenin dışında ve bayat ürün satanlar teftiş esnasında belirlenirse bu ürünler attırılacaktır.
Bununla beraber mekteplerdeki kirli kâse ve tabaklar, büyük bir leğen içinde hepsi bir arada yıkanmayıp, hepsi ayrı ayrı kaplarda ve kaynatılmış su ile yıkanmalıdır.
Yemek pişirilecek tencerelerin her daim kalaylı bulunması lazımdır.