11 — Yol kesmek, suçsuz bir insanı öldürmek, zina yapmakgibi, dinin yasakladığı bir işi işlemek üzere yola çıkıp, yolculukesnasmda zarûret içine düşen, aç ve susuz kalan kimseharam kılınmış yiyecek ve içeceklerden istifade edebilir mi?Zâhirîler, Mâlikîler, Şâfiîler ve Hanbelîlere göre bu maksatlayola çıkıp darda kalan kimse zarûret ruhsatından faydalanamaz.Allah Teâlâ darda kalana yardım ve kolaylık olsun diyeharamı yeme ruhsatı vermiştir. Günah yolcusu bu kolaylık veyardıma lâyık değildir. Eğer yemek istiyorsa önce tövbe etsin,kötü niyetini terketsin sonra yesin! (36) Kezâ Allah Teâlâ dardakalanın haramı yiyebilmesi için «bâğî» olmamasını şart koşmuştur.Bâğî: Kötü maksadlı, kötülük yapmak isteyen, âdi ise:câiz sınırım aşan kimse demektir. Bunların ikisi de, zarûretbulunsa bile yasakların mübâh olmasına engeldir. İmam Şafiî’nin el-Umm’unda şu ifadeye Taşlanmaktadır: Günah yolcusunundurumu ne olursa olsun ona Allah Teâlâ’nm haram kıldığıhiç bir şey helâl olmaz; çünkü o, darda kalana, haddi aşmamak,başkasmın hakkına el uzatmamak ve günah işlememek, şartıylahelâl kılmıştır.» (37) İbn Kudâme de el-Muğnî de şöyle diyor:«Mezhebimizin bilginlerinin dediğine göre yol kesen kimseve sahibini bırakıp kaçan köle gibi günah işleyen yolcularındarda kalmaları halinde murdar hayvan eti yemeleri caiz değildir:Kötülük yapmamak ve başkasının hakkına el uzatma mak şartıyla darda kalana günah yoktur…» (38) İmâmiyyemezhebinden olan şianın da görüşü bu merkezdedir. (39)Bazı fıkıh bilginlerine göre ise günah yolcuları da dardakalınca haramdan yiyebilirler; çünkü yemiyerek kendilerini öldürmeleridaha büyük bir günahtır, Allah Teâlâ, «Kendinizi öldürmeyin»buyurmuştur. Bu emir günah işleyene de itâat edenede şâmildir. Sonra günah işleyen tevbe edebilir ve tevbe günahlarısilip götürür. (40)
Meşrû Olmayan Yolculukta Zarûret H ali:
12
Ara