Şâir İmâdeddîn Nesîmî’nin, Âşık Çelebi’nin M eşair-üş- Şuarâ adlı eserinde yer alan minyatürü
NESİMİ; on dördüncü yüzyıl şâirlerinden. Bir rivâyete göre, Bağdat’ın Nesîm nâhiyesinde doğdu. Şivesinde Âzerî özellikleri görüldüğü için de, Tebrizli olduğu sanılmaktadır. Doğum târihi kesin olarak bilinmemektedir. Nesîmî çok seyahat etti. Sultan Birinci Murâd- ı Hüdâvendigâr zamânında Bursa’ya geldi. Sonra, Mısır’daki Çerkez sultanlarının elinde bulunan Halep şehrine yerleşti. Oradayken, Vahdet-i vücûd sarhoşluğundaki bâzı yazılan ve sözleri İslâmiyete uygun görülmeyerek, 1417 senesinde îdâm edildi.
Semerât-ül Füâd kitabında ve Rûh’ul Beyân Tefsiri’nde, Nesîmî’nin sünnî ve tarikat ehli olduğu yazılıdır. Bu Türk şâiri hakkında en doğru ve güvenilir bilgiyi, kendi asrında yaşamış olan meşhûr âlim İbn-i Hacer-i Askalânî vermektedir. İbn- i Hacer’e göre, Seyid Nesîmî Tebrizlidir. Asıl ismi Şeyh Nesîmeddîn’dir. Hurûfîlik denilen yolun kurucusu Fadlullah-i Esterâbâdî’nin talebesidir. Bunlardan anlaşıldığına göre, Nesîmî’nin önce Hurû- fî iken sonra pişman olduğu, tövbe ettiği anlaşılmaktadır. (Bkz. Hurûfilik) Nesîmî, dîvân şiirinin âdetâ bir Yunus Emre’sidir. Fikirlerini korkusuz şekilde; her sıkıntıyı ve tehlikeyi göze alarak yazmış ve içli bir şekilde söylemiştir. Nesîmî, zamânmm Türkçesini en güzel şekilde şiirlerinde kullanmıştır. Arapça ve Farsça bilen Nesîmî’nin tasavvuf kültürü derindir. Mevlânâ Celâleddîn Rûmî’ye hayranlığını ifâde eden şiirleri de vardır. Nesîmî’nin bir Dîvân’ı vardır. Dîvânının en doğru olanı, Bâyezîd Kütüphânesindedir. Dîvânında, küçük mesnevîler ve gazellerden başka, devrinin Türklere has bir nazım şekli olan tuyuğ- lar ve bâzı Farsça şiirler bulunmaktadır.