O’Casey, Sean

O’Casey, Sean, asıl adı j o h n c a s e y (d. 30
Mart 1880, Dublin, İrlanda – ö. 18 Eylül
1964, Torquay, Devon, İngiltere), İrlandalı
oyun yazarı. Savaş ve devrim sırasında
Dublin’in kenar mahallelerinde geçen ve
trajediyle komediyi alışılmadık bir biçimde
birleştiren gerçekçi oyunlarıyla ünlüdür.
İrlandalı Protestan bir ailenin 13’üncü ve
en küçük çocuğuydu. Yetiştiği çevredetanıdı. Yalnızca üç yıl okula gitti, kendi
kendini eğitti. Çalışmaya 14 yaşında işçi
olarak başladı. On yıl İrlanda demiryollarında
çalıştı.
İrlanda ulusal hareketine katıldı; bu arada
adını İrlanda dilindeki söyleyişiyle O’Cathaşaigh
olarak değiştirdi ve Keltçe öğrendi.
İşçi hareketi içinde de yer alarak Irish
Worker’a yazılar yazdı. Sendikaların yarı
askeri kolu İrlanda Yurttaşlar Ordusu’na
katıldı ve 1914’teki yeniden örgütlenme
sırasında bu kuruluşun tüzüğünü hazırladı.
Ama aynı yıl, emeğe karşı olmakla suçladığı
bu örgütten ayrıldı. Ulusal harekete orta
sınıfın önderlik etmesi karşısında sürekli
düş kırıklığına uğrayan O’Casey, 1916’daki
Paskalya Ayaklanması’na da katılmadı.
Siyasal partilerin tutumundan nefret ederek
kendini oyun yazmaya verdi. Trajikomedilerinde
bir bakıma, yoksul İrlanda
halkı karşısındaki karmaşık duygularını dile
getirdi.
Dublin’deki Abbey Tiyatrosu’na verdiği
birkaç oyunu geri çevrildi. Burada sahnelenen
ilk yapıtı İrlanda Cumhuriyet OrduOrdusu’yla
(IRA) İngiliz kuvvetleri arasındaki
savaşı anlatan The Shadow o f a Gunman
(1923; Silahşörün Gölgesi) oldu. İrlanda’nın
bağımsızlığı için verilen iç savaşta geçen ve
en sevilen oyunu olan Juno and the Paycock
(Dünyanın Düzeni, 1965) 1924’te sahnelendi.
Arka planında Paskalya Ayaklanması’
nın yer aldığı The Plough and the Stars
(1926; Saban ve Yıldızlar) Abbey Tiyatrosu’nda
sahnelendiğinde, oyunun İrlandalı
kahramanları aşağıladığını ileri süren yurtseverlerin
tepkisiyle karşılaştı.
1926’da İngiltere’ye giden O’Casey, orada
tanıştığı İrlandalı oyuncu Eileen Carey Reynolds
ile evlendi ve bu ülkeye yerleşti.
1929’da İngiltere’de sahnelenen savaş karşıtı
ve bir ölçüde dışavurumcu oyunu The
Silver Tassie’nin Abbey Tiyatrosu tarafından
geri çevrilmesi, O’Casey’nin İrlanda
dışında yaşama kararını etkiledi. Çağdaş
dünyanın bir parktaki olaylarla simgeleştirildiği
Within the Gates (1934; Kapıların
İçinde) bir başka dışavurumcu oyunuydu.
Faşizme karşı yazdığı The Star Turns Red
(1940; Yıldız Kızıllaşıyor) adlı oyunu,
1911 ’deki İrlanda demiryolu işçileri grevi
sırasında Dublin’de geçen ve otobiyografik
özellikler taşıyan Red Roses for Me (1946;
Kırmızı Güller, 1977, 1985) izledi.
Son oyunlarında fantastik ve törensel hava
ağır basıyordu. Cock-a-Doodle Dandy
(1949; Kibirli Züppe), The Bishop’s Bonfire
(1955; Piskoposun Şenlik Ateşi) ve The
Drums of Father Ned (1958; Peder Ned’in
Davulları) bunlardan birkaçıdır. Son uzun
oyunu Behind the Green Curtains (1961;
Yeşil Perdeler Arkasında) Dublinli aydınlara
yöneltilmiş bir yergidir.
O’Casey’nin 1939-56 arasında yazdığı altı
otobiyografisi, ABD’de Mirror in My House
(1956; Evimdeki Ayna), İngiltere’de
Autobiographies (1963; Otobiyografiler)
adıyla derlendi.
1910-14 arasında yazdığı mektupları David
Kraus tarafından iki kitapta toplanarak
yayımlandı (1975,1980).