Ömer bin Abdülaziz (d. 682, Medine – ö. Şubat 720, Halep)

Ömer bin Abdülaziz (d. 682, Medine – ö.
Şubat 720, Halep), Emevi halifesi (717-
720).
Uzun süre Mısır valiliği yapan Abdülaziz’
in oğluydu. Medine’de öğrenim gördü.
Babasının ölümünden (704) sonra Şam’a
giderek amcası Abdülmelik’in kızıyla evlendi.
706’da Halife I. Velid tarafından Hicaz
valiliğine atandı. Bu görevi sırasında adil
yönetimiyle tanındı. Irak valisi Haccac bin
Yusuf’un baskıcı yönetiminden kaçan halkın
Medine’ye sığınmasının ardından Haccac’m etkisiyle görevinden alındı (712).
Süleyman bin Abdülmelik’in ölümü üzerine
halife oldu (717).
İslamiyeti yaymak için fetihten çok propagandaya
önem veren Ömer, daha önce
başlatılmış olan Konstantinopolis (İstanbul)
kuşatmasını kaldırdı ve Müslümanların eşitliğini
kabul ederek mevalVye (Arap olmayan
Müslümanlar) karşı izlenen ayrılıkçı
politikaya son verdi. Ama, halkı hoşnut
kılmak amacıyla giriştiği reformlar devlet
gelirlerini azaltarak mali bunalıma yol açtı.
Kelb ve Kays kabileleri arasındaki kavgaların
yeniden başlaması da devletin askeri
gücünü sarstı.
Ömer, devlet arazisinin özel mülk haline
dönüştürülmesini önleyen bir yasa çıkararak,
fethedilen toprakların kişilerin eline
geçmesini engelledi. Emevilere rakip ailelerin
haklarını yeniden tanıdı ve Hz. Muhammed’in
kişisel mülkü olan Fedek topraklarını
yasal mirasçıları olan Hz. Ali’nin torunlarına
geri verdi. Hz. Ali’nin hutbelerde
lanetle anılmasını yasakladı. Ölümünden
sonra Halep yakınlarındaki Deyrü’s-Siman’a
gömülen Ömer’in Emevi geleneklerine
karşı çıktığı için ailesi tarafından zehirlendiği
söylenir.