Oxford (ve Mortimer 1. Kontu)

Oxford (ve Mortimer 1. Kontu), Robert
Harley, w igm o r e b a r o n u h a r l e y (d. 5
Aralık 1661, Londra – ö. 21 Mayıs 1724,
Londra), 1710-14 arasında Tory kabinesinin
başkanlığını yürüten devlet adamı. Whig
Oxford 1. Kontu Robert Harley, Sir Godfrey
Kneller’in bir yağlıboya çalışmasından ayrıntı, 1714;
Ulusal Portre Galerisi, Londra
National Portrait Gallery, Londra
yanlısı Presbiteryen bir aileden gelmesine
ve Ayrılıkçıların eğitim kurumlannda öğrenim
görmesine karşın, sonradan Anglikan
Tory’lerin önderi durumuna gelmiştir.
1688’de parlamentoya seçildi. Birkaç yıl
içinde Paul Foley ile birlikte Whig’lerden ve
ılımlı Tory’lerden oluşan muhalif grubun
önderliğini üstlendi. 1701-05 arasında Avam
Kamarası başkanı, 1704-08 arasında da
devlet bakanı olarak görev yaptı. Bu dönemde
I. Marlborough dükü John Churchill
ve Hazine Bakam Sidney Godolphin’le
birlikte Kraliçe Anne’in (hd 1702-14) kabinesinin
çekirdeğini oluşturdu ve Fransa’ya
karşı yürütülen savaşı yönetti.
Kraliçenin gözdesi olmasına karşın bir süre
sonra Whig karşıtı tutumu nedeniyle Churchill
ve Godolphin’le arası bozuldu. Şubat
1708’de istifa etmek zorunda kalınca Tory’
lerle ittifak kurdu. Savaşın ve Tory din
adamı Henry Sacheverell’in hakkında soruşturma
açılmasının halk arasında yarattığı
hoşnutsuzluk nedeniyle 1710’da Godolphin’i
görevinden alan Anne, yerine Harley’i
getirdi.
Fransız casusu Guiscard markisinin saldırısından
yara almadan kurtulan Harley
1711’de Oxford kontu yapıldı, Knight of the
Garter nişanı ile onurlandırıldı ve hazine
bakanlığına getirildi. Bu görevi sırasında iç
borçların önemli bölümünü Güney Denizi
Kumpanyası’nın hisse senetleriyle karşılayarak
(1711) ve Fransa ile aralarındaki
savaşı sona erdiren Utrecht Antlaşması’m
(1713) imzalayarak ülkenin iki önemli sorununa
çözüm getirmeyi başardı. Ama bir
süre sonra Bolingbroke vikontu Henry Saint
John ile iktidar mücadelesine girdi.
Harley’in yerine geçmek isteyen Bolingbroke,
Oxford’un da öğrenim gördüğü Ayrılıkçı
akademileri kapatan bir yasa (Ayrılık
Yasası, 1714) çıkarmaya söz vererek soylu
Tory’leri kendi safına çekmeye çalıştıysa da
başarılı olamadı. Kraliçe Anne’in ölümünden
beş gün önce, 27 Temmuz 1714’te görevden
alman Oxford, I. George’un tahta çıkışından
sonra James Edward’la ilişkisi gerekçe
gösterilerek tutuklandı (1715). Hakkında
acılan dava Avam Kamarası. Lordlar KaKamarası
ve Whig’lerin kendi aralarındaki
görüş ayrılığı nedeniyle düştüyse de eski
gücüne ve nüfuzuna hiçbir zaman kavuşamadı.
Oxford’un el yazmaları koleksiyonu
1753’te devlet tarafından satın alınarak
British Museum ve British Library’de Harley
Koleksiyonu oluşturuldu.