oymak

oymak, aynı soydan gelip birlikte yaşayan,
birlikte konup göçen, birbiriyle inanç, dil ve
soy bağı bulunan topluluk. Gerek Orta
Asya’da, gerekse Anadolu’ya geldikten
sonra göçebe ve yan göçebe yaşamı süren
Oğuzlar el(*), boy(*), oymak ve oba(*) gibi
örgütlenme düzenlerini sürdürdüler. Obadan
büyük, boydan küçük bir topluluk olan
oymak bir oymak beyi tarafından yönetilirdi.
Bey oymağın ihtiyarlar kurulunca seçilir
ve oymak genellikle bu beyin adıyla anılırdı.
Yapmakla ünlendiği işe, yaylak ve
kışlaklara göre adlandırılan oymaklar da
olurdu. Pek çok oymak Osmanlılarca vergi
yükümlüsü cemaat sayılmıştı. Beyliği bir
beratla onaylanan oymak beyi oymağının
vergisini toplayıp devletin temsilcilerine
teslim ederdi. Beylerin başlıca görevlerinden
biri de yaylak ve kışlağa gidiş geliş
tarihlerini, izlenecek yolu saptamaktı.
Zorunlu yerleşik yaşama geçilince oymak
beyleri eski otoritelerini’yavaş yavaş yitirdiler,
boy ve oymak kavramlan unutuldu,
yalnızca oymakları anımsatan köy adları
kaldı. Göçebelikle ilgili bazı gelenek ve
anıların canlı olarak korunduğu Batı ve
Güneybatı Anadolu köylerinde oymakların
“yörük” diye anıldığı, bunların yörede bulunan
öteki köylerle çok daha ölçülü ilişkilerde
bulundukları görülür.