Pakalm, Mehmed Zeki

Pakalm, Mehmed Zeki (d. 1886, Ohri
[bugün Yugoslavya’da] – ö. 30 Ocak 1972,
İstanbul), Osmanlı tarihi üzerine ansiklopedik
ve biyografik çalışmalarıyla tanınan
araştırmacı.
Manastır Askeri Rüştiyesi’ni ve Mülkiye
İdadisi’ni bitirdi. İstanbul’da Mekteb-i Tıbbiye-
i Şahane’de (Askeri Tıbbiye) başladığı
yükseköğrenimini sağlığının bozulması nedeniyle
yarıda bıraktı. Bir süre sonra Şehre –
maneti’nde (İstanbul Belediyesi) memur
olarak çalışmaya başladı. Orhaniye ve Kavala
kazaları malmüdürlüğü, Drama sancağı
muhasebeciliği, Selanik emlak-i emriye müdürlüğü,
Divan-ı Muhasebat (Sayıştay) murakıplığı,
Emlak ve Eytam Bankası emlak
şefliği, İstanbul Kazanç İtiraz Komisyonu
üyeliği, İstanbul defterdar yardımcılığı gibi
çeşitli görevlerde bulundu. 1950’de emekli
oldu.
Yapıtlarında genellikle kaynak göstermeden
geniş alıntılara yer veren Pakalm,
Maktul Şehzadeler (1920) adlı kitabıyla
adını duyurdu. Daha sonra çalışmalarını
Tanzimat ve Meşrutiyet dönemleri üzerinde
yoğunlaştırdı. Türkiye Teracim-i Ahval Ansiklopedisi
(1929), Tanzimat Maliye Nazırları
(1939, 2 cilt), Son Sadrazamlar ve
Başvekiller (1940-48, 5 cilt), Mahmud Nedim
Paşa (1940), Midhat Paşa (1940),
Hüseyin Avni Paşa (1941), S afv et Paşa
(1943) bu döneme ilişkin yapıdandır. Pakalm,
Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
Sözlüğü (1946-56, 1983; 3 cilt) adlı yapıtında
terim ve deyimlerin yanı sıra Osmanlı
kurumlan hakkında ayrıntılı bilgi verir.
Öbür yapıtları arasında Maliye Teşkilatı
Tarihi, 1442-1930 (1978 , 4 cilt), henüz
basılmamış olan Sicill-i Osmanî Zeyli ya da
Son Osmanlı Büyükleri Ansiklopedisi (19
cilt) sayılabilir.