«Alış – Verişte Vâ’de Farkı» Araştırmasına DâirÖN RAPOR : 1İslâmi İlimler Araştırma Vakfı Başkanlığına,Tetkik konusu:Hayreddin Karaman, «Veresiye Satışta Vâde Farkı»;Veresiye satışta vâde farkları dolayısiyle semen üzerindepeşin satışlara nisbetle tatbikatta görülen farkların İslâm hukukundakiyeri üzerinde kaleme alınmış ilmi etüde dayalı mukayeselibir risâledir. Bir Önsöz. Giriş ve I — Vâdeli satışın cevâzıile II — Vâde farkı şeklinde iki ana bölümden ibarettir.Müellifin konuyu incelerken takip ettiği göze çarpan yol,mukayeseli bir usûl kullanmasıdır. Bu mukayese, öyle anlaşılıyorki mümkün olan nisbette dört ana İslâm Hukuku ekolü ile,ayn ayrı bu ekollerde mümessil durumda olan müteaddit âlimfakih’in eserlerini nazan itibara almak suretiyle gerçekleştirilmiştir.Risâlenin bu bâriz husûsiyeti yanmda göze çarpan bir diğernokta, esenn baş kısmına konan Giriş bölümünün ziyâdesiyleelemanter bilgiler ihtivâ etmiş olmasıdır.Her ne kadar müellif, okuyucunun müteakip sahifelerdekarşılaşabileceği hukukî müesseselerle ilgili noktalarda bu bilgilerinazan itibara alması gibi bir kolaylığa kavuşturulduğunuileri sürebilirse de, bu, teknik bakımdan asıl konunun hayliötesinde kalmaktadır.Müellif Karaman, risâlesinde sadece Hukuk mektepleri arasındakigörüşlerde bir muvazene unsuru olmakla kalmamış,aynı zamanda müstakil olarak hareketle, hemen her noktadaÂyetlere ve Sünnet’teki prensiplere dayanmak suretiyle, hembelki bir neticeye varmada ve hem de okuyucunun bu hukukîneticeyi görmesinde açıklıklar getirmiş olmaktadır.
Edindiğimiz kanaate göre işbu risâle, sırf İlmî alandaki prensip, görüş ve temâyülleri görüp anlamamızdan ayrı, daha da önemlisi, belki bir sonuca varan ve konunun aydınlanmasında fayda bekleyenler için gerçekten pratikte ilmî istifâdeler sağlayacak husûsiyetler de taşımaktadır. Risâlenin neşri düşünülüyorsa Giriş bölümünün ihtisarı ancak mâli bir kolaylık sağlar. Hitab edilen okuyucu kütlesinin genişletilmesi hedef alınmışsa hattâ denebilir ki bu bölümün bu kütleyi aydınlatın vasıfta olduğu da söylenebilir. Durumu arzeder, gereğini saygılarımızla rica ederim