ŞAP, biri bir değerli, öbürü üç değerli olmak üzere iki metal sülfatıyla
12 mol kristal suyundan oluşan çift tuz. Genel formülü [M1M3(S04)2.12 H20] dur. Bir değerli metal genellikle potasyum, sodyum ve amonyum, üç değerli metal ise alüminyum, krom ve demirdir. Şaplar suda çözünür. Genellikle asidiktirler. Büzüştürücü etkilerinden ötürü yaraları iyileştirmede, ayrıca boya, kabartma tozu, terleme giderici maddelerin yapımında ve yangın söndürücülerde kullanılırlar. Halk arasında şap adı daha’çok potasyum-alü-minyum sülfat [KAI(S04)2-12H20] için kullanılır. Bu şap, kâğıt üretiminde ve suyun temizlenmesinde kullanılır.
ŞAP HASTALIĞI, özellikle sığırlarda rastlanan, çok zararlı, bulşşıcı bir hastalık. Ağızda ve tırnaklar arasında kabarcıklar ve yüksek ateşle belirir. Özel bir virüs (şap virüsü) tarafından dilde, dudaklarda, dişetle-rinde, tırnaklarda, meme başlarında içi su dolu ufak döküntüler oluşturur. Şap hastalığı, koyun ve domuzda da görülür. Hasta hayvana dokunma ya da sütünü içme yoluyla insana da geçer el, ayak ve ağızda benzer yaralara neden olur. Hayvanlar bu hastalıktan aşıyla korunur..Çok pahalı bir aşı olduğundan. Türkiye’de anc&k salgın görülen yerlerde bölgesel olarak uygulanmaktadır. Hastalığa yakalanan hayvanlarsa yok edilir.
ŞAPOŞNİKOV, Boris Mihayloviç
(1882 Zlatust/Ural-1945 Moskova), Sovyet mareşali. Çarlık ordusu subaylarından biri olarak I. Dünya Savaşı’nda Rus Genelkurmayı’nda görev aldı. 1917’de albaylığa yükseldikten sonra Bolşeviklere katıldı ve Kızıl Ordu’da Başkomutan Kamenev’in kurmay başkanlığını yaptı. İç Savaş (1919-1921) sırasında Kızıl Ordu’nun başarılı olmasında büyük çaba gösterdi. Leningrad ve Mosko-
– M ! İ
Mİ
S
Mayalanması biten şarap fıçılara doldurularak dinlenmeye alınır.
va askeri bölge komutanlıklarınd sonra Frunze Harp Akademisi kanı oldu. 1937’de Stalin’in gerç leştirdiği “temizlik”teri kurtulmayı şardı ve Sovyet genelkurmay baş nı oldu. 1942’de hastalığı neden’” bu görevden ayrılmakla birlikte S lin’in askeri danışmanı olmaya vam etti. 1940’ta mareşalliğe yük tildi ve hazırladığı planlarla Alma ra karşı kazanılan başarıda bü rol oynadı. Clausewitz’in öğreti büyük bir sadakatle bağlı kal üstün bir strateji uzmanı olduğ ortaya koydu. “Mozg Armii1′ (O nun Beyni) adlı yapıtı askerlik nında klasiklerden sayılır. So mareşalleri Yukov ile Vasiy onun öğrencileriydiler. 1930’i Stalin ile Molotov’un da, onun v ği askerlik ve strateji derslerini dikleri sanılmaktadır.
ŞARAP, üzüm suyunun mayal rılmasıyla elde edilen alkollü cek. Çok eski devirlerden beri makta olan şarabın alkol der 10-15’tir. Rengi kırmızı, roze ( be) ve beyaz olur. Kimi dinlerd ristiyanlık) kutsal sayılan şar mi dinlerde (İslamiyet) but” yasaklanmıştır. Şarabın içind ku, tad (aroma) ve renk veri den fazla madde bulunduğu s mıştır; bunlar, sitrik, tartarik, asitler gibi “organik asitler”, früktoz gibi “şekerler”, etil alk “alkoller”, etil asetat, esterler çucu maddeler”, sülfatlar, kİ potasyum gibi “inorganik ler”, renk ve tat veren tanen nollü bileşikler”, amonyak ve inler gibi “azotlu maddeler”, ler”, “zamklar” ve özellikle B grubu gibi “vitaminler”dir. kalite ve bileşimi, üzüm ç üzümün yetiştiği toprağa, üzümlerin toplanmasına ve elde ediliş şekline bağlıdır, roze ya da beyaz şarap eld için farklı işlemler izlenir. Ş pımında ilk işlem, üzümleri nik olarak ezilmesi, çöpleri ■ kirdeklerinden ayrılmasıdır, şarap elde edilecekse üz” tek başına mayalanmaya kırmızı şarap için şıra v
2006
