Schönberg, Arnold
Yahudi asıllı AvusturyalI besteci (Viyana 1874-Los Angeles 1951). Gençlik yılları parasal sıkıntılar içinde geen Arnold Schönberg (ya da Schoenberg), büyük ölçüde kendi kendini yetiştirdi. Berlin’de Wolzogen tiyatrosunda yöneticilik yapıp (1901-1902), Viyana Müzik Akademisi’nde ders vermeye başladı. Birinci Dünya Savaşı’na katılıp, 1925-1933 arasında Berlin’de yaşadıktan sonra, Naziler tarafından sınırdışı edilerek, bir süre İspanya ve Fransa’da kaldı. Sonra, ABD’ye yerleşip, Boston’da Malkin Konservatuvarı’nda ders verdi (1933-36). Los Angeles’te Kaliforniya Üniversitesi müzik bölümü yöneticiliği yaptı (1936-1944).
Başlangıçta romantizm-sonrası müziğine bağlanan Arnold Schönberg, daha sonra eksensel müziğe yönelip, tonal seslerden bütünüyle uzaklaşmış, 1920’ye doğru kromatik gamın on iki sesini eşit olarak kullanmaya dayanan “dizisel müzik” tekniğini geliştirmiştir.
Başlıca yapıtları: Pellias ve Melisande (senfonik şiir), Asma Bahçeler Kitabı (21 şarkılık melodram, 1912), Musa ve Harun (opera, yarım kalmıştır), 4. yaylılar dörtlüsü (1938), Napolyon’a Od (1942), De Profundis (1950), vb.
Schrieffer, John Robert
ABD’li fizikçi (Oak Park 1931). İllinois Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamlayan (1957) John Robert Schrieffer, aynı üniversitede ders verdi (1959-1962). Pennsylvania Üniversitesi’nde profesörlüğe atanıp (1962), magnetizma konusunda uzmanlaştı. Leon Co- oper ve John Bardeen’le işbirliği yaparak, aşırı iletkenlik kuramı üstüne çalışmaları sonucunda, 1972’de Nobel Fizik Ödülü’nü çalışmaya arkadaşlarıyla paylaştı.
Schrödinger, Erwin
AvusturyalI fizikçi (Viyana 1887-ay.y. 1961). Viyana ve Jena üniversitelerinde öğrenim gören Erwin Schrödinger, Stuttgart (1920), Breslau (1921), Zürich (1921), Berlin (1927) üniversitelerinde ders verdi. Naziler iktidara gelince İngiltere’ye geçip (1933), Oxford Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. İrlanda Krallık Akademisi’nde kuramsal fizik profesörlüğüne (1940) getirilip, 1945’te Viyana’ya döndü.
Kuvantum mekaniğinin kurucularından olan Erwin Schrödinger, De Broglie’nin dalga mekaniği kuramını genişleterek, atom yapısı sorununa eğilmiş ve bir kuvantum sisteminin dalga fonksiyonunu belirleyen, görelilik kuramına uymayan diferansiyel denklemi (“Schrödinger denklemi”) ortaya koymuş, ayrıca radyum ve renk kuramları konusunda da çalışarak, 1933’te Nobel Fizik Ödülü’nü P. A. M. Dirac’la paylaşmıştır.
Başlıca yapıtları: Study on Wave Mechanics (Dalga Mekaniği üstüne Çalışma, 1927), What is Life ?(Yaşam Nedir ?).
Schubert, Franz
AvusturyalI besteci (Lichtenthal, Viyana yakını 1797- Viyana 1828). Öğretmen olan babasından keman çalmayı öğrenen Franz Schubert, Viyana sarayı capella- sında burslu olarak öğrenim görüp (1808-1819), Salie- ri’den armoni dersleri aldı. Sesi bozulunca capelladan ayrılıp, üç yıl süreyle Lichtenthal’deki okullarda ders verdi. 1818 ve 1824 yazlarında Zelesz’de (Macaristan) kont Esterhazy’nfn sarayında müzik dersleri verdiyse de, Viyana’da resmî bir görev elde edemedi ve ömrü boyunca yalnızca bir tek konser verdi (1827). Henüz 31 yaşındayken tifüsten öldü ve liedlerini çok beğenmiş olan Beethoven’in yanına gömüldü.
XIX. yy.
başlarında yaşamış AvusturyalI besteci Franz Schubert, senfoniler, oda müziği, operalar, vb. de bestelemiş olmasına karşın, özellikle sayıları 650’yi bulan, en ünlü Alman şairlerinin şiirlerine dayanarak bestelediği liedleriyle ünlüdür:
Schubert’in ses yapıtlarının sayısı çoktur. Rosamun- de’nin (1823) bazı bölümleri dışında, sahne yapıtlarıysa, önemsizdir. Dinsel yapıtları 6 missa, 2 stabat mater, korolar, kantatlar ve mezamirler içerir. Gerçek yaratıcısı sayıldığı romantik liedlerinin (650’ye yakın lied) başlı- caları arasında Kızılağaçlar Kralı, Yolcu, Genç Kız ve Ölüm, Gretchen Çıkrık Başında, Thule Kralı Mignon, Alabalık,Güzel Değirmenci Kız, KışYolculuğu, Kuğunun Şarkısı sayılabilir.
Ayrıca piyano için sonatlar, empromptüler, altı parçalık Moments Musicaux, orkestra için ilgi çekici bir çoksesliliğe ulaştığı 15 dörtlü, 3 Üçlü, iki keman, alto ve iki viyolensel için 1 beşli ve 10 senfoni bestelemiştir. Senfonilerinin en ünlüleri Beşinci Senfoni ve Bitmemiş Senfoni de denen Sekizinci Senfoni’dir.
