ŞEDDADÎLER

ŞEDDADÎLER, Arran’daki müslüman hanedanlardan.
Onuncu yüzyıl ortalarında Muhammed bin
Şeddâd tarafından Erivan yakındaki Dabıl’de
kuruldu. Muhammed bin Şeddâd, muhtemelen 951’
de Dabıl’de hakimiyetini ilân etti. Azerbaycan
hükümdan oldu. 955 yılına kadar bölgeye hakim
oldu. Deylemiler Tabîl’i ele geçirdilerse de, 971’de
bölgeden sürüldüler. Gence’ye hakim oldular. Gence,
Şeddâdîler’in asıl merkezi oldu. Şeddâdîler, bölgede
İslâmiyet’in müdafaasını üzerlerine alıp; Gürcü Bagratîler,
Ermeni prensleri, Bizanslılar, Ruslar ve
Kafkasya’yı aşan Osetler yani Alanlar ile mücâdele
ettiler. Bunlarla mücâdelede Ebûl Ensar Birinci
Şâvur( 1049-1067) büyük başarılar elde etti. Şeddâdî-
ler, Selçuklular’ın bölgeye gelip, hakimiyet kurmasıyla
Sultan Tuğrul Bey’e itaat ettiler. Sultan
Alparslan (1063-1072) 1072’de Bağratîler’in merkezi
Ani’yi ele geçirince Şeddâdîler’in bir kolunu buraya
yerleştirdi. Selçuklu kumandanlarından Savtiğin,
1075’de Arran’ı zabt edip, Şaddâdîli Üçüncü Fazl’
dan topraklarını istedi. Bölge Selçukluların hakimiyetine
geçti. Ani şubesi Onikinci yüzyılın sonunda
1199 yılına kadar iş başında kaldılar. Ani’ye Gürcüler
hakim oldu. Bölge sonradan bütünüyle Osmanlılar’m
hakimiyetine geçti.
Şeddadî Hâkimleri:
Asıl Şeddâdî Kolu Dabıl ve Gence’de
Muhammed b. Şeddâd (951-971)
Ali Leşken I b. Muhammed (971-978)
Merzubân b. Muhammed (978-985)
Fazl I b. Muhammed (985-1031)
Ebû’l Feth Musa (1031-1034)
Ali Leşkerî II (1034-1049)
Anûşirvân b. Leşkerî (1049)
Ebû’l-Ensar Şâvur I (1049-1067)
Fazl II b. Şâvur (1067-1073)
Fazl III b. Fazl (1073-1075)
Anî Şubesi
Menûçilu b. Şâvur (1072-1118)
Ebû’l-Esvar II Şâvur (1118-1124)
FazHV. b. Şâvur II (1125-?)
Mahmud (7-1131)
Hûşçihr (1131 -?)
Şeddâd (7-1115)
Fazl V (1115-1161)
Şâhenşâh (1164-1174)