Talat Paşa
TALAT PAŞA (1874 Edirne-1921 Berlin), Osmanlı devlet adamı. Asıl adı Mehmet Talat’tır. Sorgu yargıcı (müstantik) Ahmet Vasıf Efendi’nin oğludur. Edirne Askeri Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra, Posta-Telgraf İdaresi’nde kâtiplik ve Alyans İsrail Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği yaptı. II. Abdülhamit’in baskıcı yönetimine karşı çalışmalarından ötürü tutuklandı (1895) ve aramdan Sela-nik’e sürüldü (1898). Selanik-Ma-nastır arasında gezici posta görevlisi oldu ve bir ara Selanik Hukuk Mektebi’nde okudu. 1906 yılında, arkadaşlarıyla birlikte sonradan İttihat ve Terakki adını alacak olan gizli Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’ni kurdu. Cemiyetin kuruluşundan I. Dünya Savaşı’nın sonuna dek Enver ve Cemal paşalar ile birlikte Osmanlı İimparatorluğu’nun en önemli üç adamından biri oldu. Siyasal çalışmalarından ötürü Anadolu’ya sürgün edildi, ancak bu ceza yerine getirilmedi. Özel bir okula müdür ol du, İttihat ve Terakki’nin İstanbul’da da örgütlenmesini sağladı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra (1908), Edirne milletvekili seçildi. Meclisi Mebusan başkan yardımcılığından sonra, içişleri (1909-1911), posta ve telgraf bakanlığı (1912) yaptı. I. Balkan Savaşı’nda gönüllü olarak yer aldı. Edirne’nin geri alınmasını sağladı. Enver Bey ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Babıâli Baskı-m’na katıldı (1913). Aynı yıl İstanbul’da Bulgaristan ile yapılan barış görüşmelerinde birinci delege ola-
rak bulundu ve Sait Halim Paşa kümetinde içişleri bakanı oldu Mehmet (Reşat) tarafından saı zamlığa getirildi (1917). Bres tovsk barış görüşmelerine Osrr Devleti adına katıldı (1918). I. C ya Savaşı’nın yenilgiyle sonuç masından sonra sadrazamlıktan fa etti (14 Ekim 1918); Ahmet İ; Paşa’ya bıraktığı mektupta mil karşı hesap vermek üzere dönec ni, gerekirse mahkemeye de çıke ğını bildirerek Almanya’ya kaçtı Mart 1921 günü Berlin’de Sogot Teyleryan adlı bir Ermeni militar rafından tabancayla vurularak ö rüldü. Kemikleri, 1943 yılında İs bul’a getirilerek gömüldü.
