TARGUM

Babil esaretini (İ.Ö. 587-538) izleyen dönemde, ibranicenin yerini aramca aldığı zaman, Kutsal Kitap’ın sinagog ayini için yapılan (bazen açıklamalı) aramca çevirisi. —ANSİKL. Filistin ve Doğu diasporadaki Yahudiler’in aramca konuştukları sürgün- sonrası dönemde sinagog ayini gereksinimlerinin ürünü olan targumlar, yalnız bir çeviri olmakla kalmıyor, klasik ve ayinsel ibraniceyi az bilen kuşaklar için kutsal metni anlaşılır bir duruma getirmek ereğini güden bir açıklama oluşturuyorlardı Başlangıçta sözlü, bir çırpıda yapılmış ve bölük pörçük bir nitelik taşıyan bu çeviriler, yüzyıllar boyunca, genellikle çok sonradan yazıya döküldü. Kumran tazılarında, İ.Ö. II. yy. sonunda yazıldığı sanılan çok eski bir Eyüp targumu bulundu. Bugün elde bulunan targum edebiyatı şöyle sınıflandırılmaktadır: 1. en ünlüsü On- kelos targumu (Babil targumu da denir) olan Torah targumları (Onkelos targumu, çok daha eski bir metnin İ.S. II. yy.’a ta- rihlenebilen edebi aramca bir yeniden çevirisidir); 2. eldeki metnin, İ.S. Ill.-V. yy.’lar arasında yazıldığı sanılan Peygamberler targumu; 3. eldeki yazma Talmud döneminden önceye tarihlenmeyen Ketubim* targumları.