TASFİYE

a. (ar. şa/vef’ten tasfiye) 1. Arıtma, temizleme, saf duruma getirme. —2. Bir bütünden gereksiz olanları ayırıp çıkarma; ayıklama: Kitapların, eşyaların tasfiyesi üç günümü kaldı. —3. Ticari bir kuruluşun batması, kapanması vb. nedeniyle hesapların kesilmesi; alacaklılara paylarına düşen miktarın verilmesi. —4. Bir işi, işleri, gerekli işlemleri yaparak bitirme. —5. Tkz. Herhangi bir nedenle çalışanların bir bölümünün görevine son verme. —6. (Bir şeyi) tasfiye etmek, arıtmak, katkısız duruma getirmek; ayıklamak; bitirmek. || (Ticari bir kuruluşu) tasfiye etmek, varlığına son vermek, kapatmak. —Esk. Tasfiye-i düyun, borçlan temizleme. || Tasfiye-i kalb, yüreği temizleme, kötülüklerden arındırma. —Ask. tar. Tasfiye-i rüteb kanunu -> RÜTBE* İNDİRİMİ. —Bank, ve Muhs. Tasfiye olunacak alacaklar hesabı, bankalarda vadesinde ya da gerçekleştiği anda tahsil edilmeyen; ödenmesi takside bağlanmış ya da tahsil olanağı kalmayarak değersiz bir hale gelmiş alacakların geçirildiği bir ana hesap. (Bk. ansikl. böl.) —Bors. Kesin vadeli işlemler ile şarta bağlı işlemlerin sonuçlandırılması. || Resen tasfiye, bir borsa acentasının, kurlarda meydana gelen bir düşüş yüzünden kuvertü- rünü tamamlayamayan bir müşterinin vadeli taahhütlerini feshetmesi; bu kuvertü- rü oluşturan kıymetli evrakın kısmen ya da tamamen satılması. —Huk. Sona erdirilmesi istenen hesap ve işlemlerin incelenerek, aktif ve pasifinin belirlenmesi. || Tüm alacakların tahsili ve tüm borçların ödenmesiyle bir hesabın kapatılması. || iflas eden kişinin hak ve alacaklarının saptanması ile borçlarının ödenmesine ilişkin işlemlerin tümü. (-* İFLAS.) || Tasfiye memuru, tasfiye işlemlerini yürütmekle görevli kişi. (Mirasın resmen tasfiyesiyle görevli sulh hakimi, bu işin yerine getirilmesi için bir ya da birkaç kişiyi görevlendirebilir [Türk med. k. md. 574].)| Mirasın tasfiyesi -> MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI. || Ortaklığın tasfiyesi, ortaklığın sona erdirilmesi üzerine aktif ve pasifinin saptanarak geriye kalan mal ve alacakların ortaklar arasında bölüştürülmesi. || Resmi tasfiye – MİRAS’IN RESMEN TASFİYESİ. —Patol. Organizmaya yabancılaşan ya da komşu dokuları tahriş eden ölü doku artıklarının fagositoz ya da eritilme yoluyla yok edilmesi. (Zedelenmiş dokuların her türlü onarımdan önce tasfiye edilmesi zorunludur: nekroza uğramış doku miktarı fazla ise bunun dışa atılması ya kendi kendine fistülleşip sıvılaşarak olmalı ya da deşilip drenajla sağlanmalıdır. Örneğin bir kan çıbanı, çıbanözü çıkarılıp atılmadan onarılamaz.) —Tic. Alacakların tahsili, borçların ödenmesi, stokların paraya çevrilmesi ve bakiyenin hak sahiplerine dağıtılması yoluyla bir ticarete, bir şirkete son verme eylemi. || Bir ticarete son vermek ya da istenmeyen malları elden çıkarmak amacıyla malların düşük fiyatla satılması. —Verg. huk. Gümrüklere gelen, sahip ya da taşıyıcılarınca yasal bekleme süresi sonuna kadar gümrükten çekilmediği ya da yurtdışına çıkarılmadığı için terk edilmiş sayılan eşyaların gümrük idaresince elden çıkarılması. (Bk. ansikl. böl.) —Verg. huk. ve Kamu mal. Tasfiye etmek, bir tasfiye işlemini gerçekleştirmek. —ANSİKL. Bank, ve Muhs. Tasfiye olunacak alacaklar hesabı bazı alt hesaplara ayrılabilir. Bunların başlıcaları şunlardır: idari takipteki alacaklar hesabı (bu hesaba kredi işlemlerinden doğan ve yasal takibata geçilmesi sakıncalı görülen alacaklar geçirilir); yasal takipteki alacaklar hesabı (teminatı bulunsun ya da bulunmasın kredi işlemlerinden doğan ve borçluları ları hakkında yasal takibata geçilmiş bulunan alacaklar bu hesaba borç yazılır); takside bağlanmış alacaklar hesabı (haklarında idari ya da yasal takibata geçilmiş bulunan alacaklardan takside bağlanmış olanlar bu hesaba geçirilir. Bir alacağın bu hesaba kaydı için borçlusu ile yazılı bir anlaşma ya da icrada takside bağlanmasının taahhüt edilmiş olması gerekir. Taksitleri zamanında ödenmeyen alacaklar için yasal takibata geçilirse, alacak, yasal takipteki alacaklar hesabına aktarılır); değersiz alacaklar hesabı (yasal kovuşturmaya rağmen haciz yoluyla da tahsiline olanak kalmayan ve aciz belgesine bağlanmış alacaklar bu hesaba geçirilir. Bunlara çürük alacaklar da denir). —Verg. huk. Gümrük k.’na göre tasfiye edilecek eşyalar şunlardır: yasanın çeşitli maddelerinde belirtilen durumlarda yasal sürelerinden fazla tutulan eşyalar; sahip ya da taşıyıcılarının kendi istekleriyle gümrüğe bırakılan eşyalar; Kaçakçılığın men ve takibine dair k.’na göre tasfiyesi öngörülen eşyalar ile çabuk bozulma ve yok olma tehlikesi olan, saklanması zor ve masraflı ya da tehlikeli olduğu için yasal süreleri beklenmeyecek olan eşyalar. Bu tür eşyalar satış yoluyla tasfiye edilir. Ancak yolcu eşyası ile zoralımı kesinleşen kaçak eşyalar için satıştan önce genel ve katma bütçeli dairelerle kamu iktisadi teşebbüslerine tahsis yoluna gidilebilir. Bunların dışında kalan eşyanın satılması durumunda satış bedelinden hizmet karşılığı alacaklar ve yapılan harcamalar; gümrük vergi ve resimleri; satış için yapılan harcamalar ve para cezaları ayrılarak bu sıraya göre ilgililere dağıtılır. Satış bedeli bu sıra içinde alacakların tümünü karşılamazsa alacaklılara eşit olarak dağıtılır. Sahiplerinin isteğiyle gümrüğe bırakılan eşyaların satış bedelinden sahibine herhangi bir ödeme yapılmaz.