TAYLAND

TAYLAND
DEVLETİN ADI ………………….Tayland Krallığı
(Prathet Thai)
BAŞŞEHRİ………………….Bangkok (Knıng Thep)
NÜFUSU …………………………………….. 50.000.000
YÜZÖLÇÜMÜ……………………….. .518.000 km2
RESMÎ DİLİ …………..Tay Dili, (İngilizce, Çince
Malayca)
DÎNİ ……………………………………..İslâm, Budizm.
PARA BİRİM İ…………………………Baht (=stang)
Alm. Thaıland, Siam, Fr. Thailande (f), Siam, İng.
Thailand, Siam. Güneydoğu Asya’da, 5° 32’ -20° 28’
kuzey enlemleri ve 97° 21’ -105° 38’ Doğu boylanılan
arasında yer alan, kuzeyden Burma ve Laos, doğudan
Laos, Kamboçya ve Siyam Körfezi, güneyden Malezya
ve batıdan Burma ve Andaman Denizi ile çevrili, eski
adı Siyam olan, mevkî itibarı ile büyük stratejik
öneme haiz bir krallık.
Tarih:
Ülkenin ilk yerlileri Güney Çin’den göç eden insanla
rd ır. T a y la n d lIla r, o n b ir in c i yüzyılda bölgeye gelerek
b ir krallık kurdular. Tayland kurulduğundan bu yana
Avrupalı güçlerin istilâsına ve sömürgeciliğine uğramayan
güneydoğu Asya’nın biricik ülkesidir. Şüphesiz
bunda, Tayland Kralı Mongkut’un rolü büyüktü. Bundan
sonra yerine geçen oğlu kral Chulalongkom da aynı siyaset ile bu durumu devam ettirdi. Kral Chulalongkom
1851 yılından 1910 tarihine kadar tahtta kaldı.
Ülkesinin gelişme ve kalkınmasında büyük çaba sarfetti.
İngiltere ve Fransa ile çeşidi ticari anlaşmalar
imzaladı.
Tayland’da 1932 yılında monarşik idareyi sınırlayıcı
kansız bir ihtilâl oldu. 1941 yılında ülke Japonlarca
işgâl edildi. Harpten sonra batı siyaseti gütmeye başlayan
Tayland, Vietnam’a 11.000 kişilik bir askeri birlik
gönderdi. 1972 yılında bu birliklerini tekrar geriye çekti.
1976 yılında yeni bir ihtilâl oldu. Bu sefer ihtilâl
kanlı idi. Bunu 1977 ihtilâli takip etti. 1983 yılında
Vietnam askeri birlikleri, Tayland-Kamboçya sının
yakınlannda Kamboçya mülteci kamplanna saldırdı.
30.000’e yakın mülteci Tayland’a sığındı. Bunun üzerine
Vietnamlılar ülkeye girdiler. Fakat çok geçmeden
TaylandlIlar saldırganlan geri püskürttü.
Fizikî Yapı:
Tayland mevkii itiban ile güneydoğu Asya’da,
Malay yanmadası ve Hint-Çin’i üzerinde yeralan bir
ülkedir.
Ülke şekil itiban ile sap kısmı, Malay yanmadası
üzerinde bulunan açılmış bir çiçeğe benzer. Çiçeğin sap
kısmının doğusunda Siyam Körfezi ve batısında Andeman
Denizi bulunur. Bir bakıma ülke şekil itibariyle
küçük bir baltaya da benzer. Kuzey-güney nokraları
arası yaklaşık 1.650 km. ve doğu—batı noktalan arası ise 800 km. kadardır. En dar bölge 64. km. olan Kra İstnumus’dur.
Ülkenin yüzölçümü yaklaşık 518.000 km2’dir. Bu
geniş toprakların kuzeydoğusunda toplam yüzölçü-
mün üçte birine yakın genişlikte bir yayla mevcuttur.
Yayla ortada Chao Phraya nehrinin verimli alüvyonlu
vadisine doğru gittikçe alçalır.
Tayland beş coğrafi bölgeye ayrılabilir: Chao
Phraya Menam (Merkezi Platolar Bölgesi), Korat Yaylası,
Güney Tayland (Yanmada Bölgesi), Kuzeybatı
Bölgesi ve Dvaravati Bölgesi (Güneydoğu Bölgesi).
Chao Phraya Nehri Bölgesi, küçüklü büyüklü nehir
ve kanallarla doludur. Kuzeybatı Bölgesinde Ping,
Wang, Yom ve Nan adlannda dört nehir bulunur.
Bölge aynı zamanda dağlık bir bölgedir. Ülkenin en
/üksek noktası 2756 m.’lik Inthanon Tepesidir. Başşehir
Bangkok, güneydoğuya doğru uzanan Dvaravati bölgesindedir.
Dördüncü bölge Korat Yaylası, Mékong Nehrinin
suladığı geniş bir bölgedir. Sonuncu bölge olan Güney Tayland, Malay Yanmadası üzerinde dar bir
bölgedir. Ülkedeki mevcut ovalar umumiyetle alüvyonludur.
Sahiller ise kumluk ve düzensizdir. Mangrov
Bataklıklan da mevcuttur.
İklim:
Tayland’ın iklimi bütün yıl hemen hemen sıcak ve
nemlidir. Orta bölgelerde yeralan ovalarda sıcaklık
nadir olarak 18°C’nin altına iner. Kasım ve Şubat aylannda
hava sıcaklığı aşağı yukan bu miktardadır. Mart
ve Mayıs aylannda ise bu rakam 38°C civanna kadar
yükselir. Ortalama sıcaklık 28°C civanndadır.
Orta bölgedeki ovalar yağışlı bir atmosfer içerisindedir.
Fakat, Barmese Dağlan buralara gelecek nemli
rüzgârlan keserek yağış miktannı düşürür. Güney kıyı
bölgeleri ortalama 5600 mm.’lik yağış alırken, diğer
bölgelerdeki yıllık yağış ortalaması 1000 mm. civanndadır.
Haziran ayından Ekim ayma kadar yaz musonlan
ülkeye şiddetli yağışlar getirir. Tayland’da üç mevsim
vardır. Mart-Mayıs aylan sıcak, Haziran-Ekim aylan
yağmurlu ve Kasım-Şubat aylan serindir.
Tabiî Kaynaklar:
Ülkenin bitki örtüsü oldukça zengindir. Baştanbaşa
bütün topraklar yeşile bürünmüştür. Burma smınnda
yeralan Salvveen Nehri civan bölgeler, kıymetli “Tik
kerestesi” elde edilen tik ağaçlan ve diğer bölgeler teng,
yangı ve tekian gibi ağaçlarla kaplıdır. Bundan ba$ka
mağnrov ve cevzülcinan cins ağaçlan pekçoktur.
Muson mevsimindeki sık yağışlarla bir tropik ülke olan
Tayland, tropik bitki yetişmesi için çok elverişlidir. Sert
ve yumuşak ormanlann çeşitli yerli türleri ve geniş miktarda
bambu ve Hint kamışı vardır.
Tayland’da ençok ve meşhur olan hayvan fildir.
Öyleki Tay hanedanlığının sembolü olmuştur. Maymun,
Siyam kedisi, geyik, tapir, uçan maki, papağan,
sincap, gibbon ülkede yaşayan diğer havyanlardır.
Aynca nesli tükenen kooprey (bir cins vahşi öküz) ve
“hog” geyiği gibi nadir bulunan hayvanlar da yaşamaktadır.
Ülkede pek çok çeşidi tropikal kuş cinsleri mevcuttur. Serçe, ötleğen, güvencin, bıldırcın, tavuskuşu,
kumru, sülün ve leylek bunların başkalarıdır.
Ülkenin yeraltı kaynaklan oldukça zengindir. Baş­
lıca mevcut mineraller; antimon, kalay,petrol,gaz, kur­
şun, tungsten, mangenez, demir, tuz, volfram, çinko,
linyit ve alçıtaşıdır.
Nüfus ve Sosyal Hayat:
Tayland yaklaşık 50.000.000 kişilik bir nüfusa sahihtir.
Bunun % 80’lik bir ekseriyeti Tay soyu, geri kalanı
ise Çin’li ve Asya’lı milletlerden teşekkül etmiştir. Ülkenin
nüfus artışı % 3 civanndadır.
Sınır dağlan ve en güney uç bölgesi üzerinde yaşayanlar
hariç, ülke insanlan homojen yapıdadır. Tay
halkı esas olarak Moğol asıllıdır. Taylılar Tay lisanını
kullanırlar. Tay lisanı, ülkenin resmi dilidir. Aynca
İngilizce yaygındır. Nüfusun % 10’na yakın bir bölü­
münü meydana getiren Çinliler ise kendi dilleri olan
Çinceyi kullanırlar. Tay ve Çin asıllı bu insanlar genellikle
budisttirler. Ülkedeki müslüman nüfusu % 7 dolayındadır.
Tayland’da 200 müslüman okulu ve 1500
cami vardır. Daha çok, etnik olarak üçüncü büyük grup
olan Malaylar müslüman olmakla şereflenmişlerdir.
Ülkede bir miktar Mon (Pegun), Kamboçyalı, VietnamlI
ve batılı insanlar da vardır.
Tay toplumu klan veya sıkı sınıf aynlıklan taşımayan
gevşek bir yapıdadır. Nonogami aileler temel sosyal
birim kabul edilir. Çoğunlukla köylerde yaşar ve
tanmla uğraşırlar. Genellikle iç ticaret ve el sanatlan
bunlann elindedir. Yalnız uzak mesafelere yapılan ticaret
Çin’li tüccarlann kontrolü altındadır.Bangkok, ülkenin en büyük ve en gelişmiş şehri
olup, Tayland’ın başşehridir. Yaklaşık iki milyonun
üzerinde bir nüfusa sahibtir. Bangkok ile Tayland’ın
diğer köyleri ve şehirleri arasındaki kültür ve ekonomik
farklılık oldukça büyüktür. Tayland’ın diğer önemli
şehirleri Ayuttuya, Korat ve Çiengmai’dir.
Tayland halkının yaklaşık % 84’ü okur yazardır.
Özellikle 1950 yılından sonra eğitim ve öğretime önem
verilmiştir. Yerli okullar yanında, birçok İngilizce öğretim
yapan yabancı okullar mevcuttur. Ülkede yüksek
öğrenim olarak, toplam 18 üniversite vardır. Eğitimle
birlikte sağlık ve sosyal hayatta da önemli gelişmeler
1950 yıllanndan sonra kendini göstermiştir. Uzun yıllar
pekçok insanın ölümüne sebep olan sıtma hastalığı son
yıllarda tamamen kontrol altına alınmıştır.
Siya» Hayat:
Tayland krallıkla idare edilen bir ülkedir. Ülke, bir
anayasaya sahip monarşik bir yönetim sistemi içindedir.
İdari olarak 72 eyalete (Changwat) aynlmıştır.
Tayland’da her eyalet bir vali tarafından idare edilir.
Eyaletler, bölgelere (Amphoe), onlar da küçük bölgelere
(Tambol) ve bunlar da köylere (Muban) ayrılır.
Önceki kral, aynı zamanda hükümet başkanlığı da yapı­
yordu. Sonralan bu görevi ortadan kaldınldı. Ülkenin
bir meclisi bulunur. Meclis üyeleri seçimle işbaşına gelirler.
Tayland, Güneydoğu Asya Ülkeleri Teşkilâtı
ASEAN (Association of Southeast Asion Nations)
üyesi bir ülkedir.
Toprak ve toprak mülkiyeti ülkede çok önemlidir. Orta
bölgelerde yer alan ovalar, ülkenin ekilebilen en müsait
topraklarıdır. Başlıca tarım ürünleri mısır, pancar,
meyve-sebze, pirinç, şeker kamışı, kokonat, tütün,
biber, baharat, jüt, manyok kökü, hindistan cevizi,
fasulye ve pamuktur. Pirinç ülkenin dış ticaretinde en
önemli ürünüdür.
Tayland’ın toplam yüzölçümünün beşde üçüne
yakın bir bolümü ormanlıktır. Kereste çok önemli bir
gelir kaynağıdır. Diğer orman ürünleri arasında tik
ağacı, mangal kömürü, hezaren (Hint kamışı), lâk ve
reçine (çam sakızı) de üretilir.
Tayland maden bakımından çok zengin bir ülkedir.
Dünyanın kalay üreten ülkeler arasında beşinci büyük
ülkesidir. Antimon, tungsten, demir ve manganez diğer
önemli minarellerdir. Ülkede tabiî gaz üretimi gelişmiş­
tir. Aynca petrol bulma çalışmaları son yıllarda artmış
ve kıyı bölgelerde petrol bulunmuştur, ülke tuz yönünden
çok zengindir.
Tayland’da başlıca endüstri dallan; çimento, kâğıt,
lastik, gıda, çelik, dokuma, elektronik, plastik, tahta,
serarpik, otomobil, montaj, ilâç, tekstil, elektrik aletleri,
kereste, şeker, pamuk, tütün, ipek ve ipekli dokumadır.
Son yıllardaki hükümet harcamaları geniş ölçüde, gübreleme,
çimento, kalay tasfiyeciliği, petrol rafinerileri,
asfalt yapımı, askerî güç üsleri, sulama kanalları ve havayolu
ulaşımı alanlarına yapılmaktadır. Cam ve kâğıt
endüstrileri ise gelişme yolundadır.Tayland’ın en büyük ihraç maddesi pirinçtir. Bundan
başka çeşitli tarım ve orman ürünleri de satar.
Ticareti daha çok, Japonya, A.B.D., Suudi Arabistan,
Hollanda ve Singapur iledir. Turizm ülkenin büyük bir
gelir kaynağıdır.
Ülkenin güney bölgeleri Siyam körfezine ve Andeman
denizine açıkür. Dolayısıyla bir kısım ticaretini
Bangkok ve Sattahip limanlarından deniz yoluyla
yapar: Kanalların bulunduğu alanlarda gemi servisleri
mevcuttur. Toplam 13.000 km. civarında birinci sınıf
karayolu ve 40.000 km. kadar da ikinci^ sınıf karayolu
vardır. Demiryolları yaklaşık 4.000 km’dir.
Balıkçılıkta, hem tatlı su hem de denizde balık
avlanmasının geliştirilmesi hedef alınmıştır. Ormancılı­
ğın geliştirilmesi için ormanların sürekli bir program
içinde çoğaltılmasına çalışılmaktadır.Teknoloji Enstitüsü’nü bitirerek mekanik mühendisi
oldu. Hayatı boyunca üzerinde durduğu projelerden
yüz kadarının patentini aldı. Değerini anlayan midvale
şirketi onu işçi ve mühendislikten çıkararak idareci statüsüne
soktu. Kendisine çalışmaları için her türlü imkân
sağlandı. Çalıştığı şirketin, Taylor’un “Üretimin arttırılması,
ürün fiyatlarının düşürülmesi ve işçi ücretlerinin
arttırılması” fikrini benimseyerek dev bir kurum haline
gelmesi, Taylorizm’in hızlı bir şekilde yayılmasına
sebeb oldu. İktisat tarihçileri AB.D.’nin gelişmesine
Taylorizm’e borçlu olduğunu iddia ederler. I901’de
Bethlehem çelik şirketine girdi. 191 l’de “İlmî İdarenin
Prensipleri” kitabını yayınladı. 21 Mart 1915’de
Philedelphia’da öldü.