İlde her çeşit hayvan pek çok olduğundan, ürünlerinden faydalanma
da çeşitlidir. Y apağı ve Keçi kıllarından yerli tezgâhlarda çeşitli dokumalar
yapılır. Başta Emirdağ ve Bolvadin ilçeleriyle Köylerinde olmak
üzere, İlin diğer bölgelerinde yapağı ve kıl iplerinden «kazıl» çeşitli renkte
kilim , at çulu, çuval, gebre, yem torbası dokunarak ora ihtiyacı karşılanır
ve dışarıya da gönderilir.
Tecrübeli ustalar tarafından, yapağıdan kepenek ve türlü keçeler yapılır.
Burada mutabiye eşyası ileri durumdadır.
AFYON un S ü t, Y a ğ , P eyn ir ve K a ym a ğ ı,. kendi ihtiyacını bol bol
karşıladıktan başka, ticaret malı halinde diğer İllere de gider.
İlde beyaz peynirle tulum peyniri ve bazı bölgelerde kaşar peyniri
yapan imalâthaneler vardır. Sucuk yapımıda ileri olup Batı Anadoluda
pek meşhurdur.
Hayvan derilerinin büyük bir kısmı ham olarak satılır. İl ve İlçelerdeki
tabakhanelerde, bir miktar deri işlenirse de bunlar ora ihtiyacının
pek azını karşılamaktadır.
MADEN SANAYİİ
İl merkeziyle İlçelerde demirci ve tesviyeci dükkânları vardır. Araba
imalâthanelerinin demir parçalarını yapan atölyelerden başka, İl merkezinde
torna tezgâlılariyle döküm ocağı bulunan oldukça geniş bir atölye
daha vardır.
TİCARETİ
AFYON İlinin ticareti ziraî ve hayvani maddelere dayanmaktadır.
İldeki yetişen hububat ve baklagillerin çoğu, iç pazarlara gönderilir.
Pancar ve haşhaştan elde edilen afyonun, ilin ticaret hayatının geliş- ‘
meşinde büyük bir rolü vardır. Uşak Şeker Fabrikasının ihtiyacı olan
pancarları, daha çok, bu bölge karşılar. *
Haşhaştan çıkarılan yağ da İlin gelir kaynaklarından biridir. ”
Meyvalardan yalnız vişne ve kayısı, komşu il ve ilçelere satılır. Bilhassa
merkezde H a lil H ilm i ve K oç Şükrünün bahçelerinde nâdide kayı
sılar yetiştirilmektedir. A fy o n İli, hayvan ve onların ürünlerinden büyük
faydalar sağlar ; iç pazarlara her yıl, yün, tiftik, kıl, deri, peynir ve yağ
gibi hayvani maddelerle canlı hayvan satmaktadır. Bu İl, İstanbul piyasasında
«İnce A n a d o lu » denilen yün tipinin merkezidir. Dağlıç koyunlarının
en ince ve en iyi yünleri de bu İlde yetişir.
B olvadin ve E m irdağ İlçeleri bu bakımdan İlde ikinci derecede gelirler.
Dağ yünleri ova mallarından daha üstünüdür ; bunların renkleri daha
beyaz, elyafı ince ve yumuşak, uzunluğu ortadır. Türkiyenin yün ticaretinde
bu İlin önemli bir yeri vardır. Miktarı yün kadar fazla değilse de
ticarî önemi çok olan tiftik ve kıl da her yıl memlekete oldukça büyük
bir servet getirir.
Büyük ve küçük baş hayvan derilerinin birazı İldeki tabakhanelerde
terbiye edilip ham olarak iç pazarlara satılır. Ayrıca, tilki, sansar, kurt,
ve diğer av derileri de hesaba katılacak derecede ekonomik duruma tesir
etmektedir.
Bu çevredeki göl ve akar sularda avlanan balıklar ihtiyacı ancak
karşılar. Kümes hayvanlarından bol miktarda elde edilen yumurtalar i^
pazarlara gönderilir.
Kafası çalışan insanın sıhhati yerinde dem ektir.
TÜRKİYE KILAVUZU – AFYONKARAHİSAR İLİ HAYVANCILIK SANAYİİ
15
Şub