ULUDAĞ

Uludağ (dağ)
Uludağ, Olimpos Dağı olarak da bilinir. Bursa ili sınırları içinde, 2543 m yüksekliği ile Türkiye’nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan dağ.Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu dağdan CEBELİ RUHBAN diye söz eder. Ayrıca halk arasında KEŞİŞ dağı olarakta bilinir. Homeros Uludağ’a Olympos Misios veya Bithynik Olymp diyordu, Truva savaşları, Apollon ve diğer Yunan tanrıları tarafından buradan izleniyordu. Antik çağda Uludağ, ilk hristiyan keşişlerin inzivaya çekildikleri yerleşim yerle

ANSİKLOPEDİTARTIŞMA

Uludağ, Olimpos Dağı olarak da bilinir. Bursa ili sınırları içinde, 2543 m yüksekliği ile
Türkiye’nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan
dağ.Evliya Çelebi seyahatnamesinde bu dağdan CEBELİ RUHBAN diye söz eder. Ayrıca halk arasında KEŞİŞ dağı olarakta bilinir.

Homeros Uludağ’a Olympos Misios veya Bithynik Olymp diyordu,
Truva savaşları,
Apollon ve diğer
Yunan tanrıları tarafından buradan izleniyordu. Antik çağda Uludağ, ilk hristiyan keşişlerin inzivaya çekildikleri yerleşim yerlerinden biridir.
Marmara bölgesinin en yüksek dağı. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan Uludağ’ın uzunluğu 40 km’yi bulur. Genişliği ise 15-20 km’dir. Toplu ve heybetli bir görünüşe sahip olan bu dağın
Bursa’ya bakan yamaçları kademeli, güneye
Orhaneli’ne bakan tarafları ise düz ve daha diktir. En yüksek noktası Kartaltepe’de 2543 m’dir. Dağın kuzey tarafında Sarıalan, Kirazlı, Kadı, Sobra yaylaları vardır.

Uludağ’ın yüksek yerlerinde eski buzullara ait izlere raslanmaktadır. Karatepe’nin kuzeyindeki Aynalıgöl, Karagöl ve Kilimligöl buzul gölleri bu izlerin en önemlileridir. Bu göllerin mavi berrak suları, hemen aşağısında başlayan yemyeşil çam ormanları, yükseklerdeki beyaz kar yığınları buraların güzelliğine güzellik katmaktadır.

Etrafındaki çöküntü sahalarının cevresinde yükselen Uludağ’da tabakalar arasında yer yer maden ve maden damar yataklarına rastlanmaktadır. Türkiye’nin önemli
volfram yatakları buradadır. İklimi, yüksek dağ özelliğindedir. Yükseklere çıkıldıkça kar yağışı ve miktarı fazlalaşır. Yüksekliğe bağlı olarak da ısı azalır. Dağın doruk noktasındaki karlar yaz kış erimez. Bazı yerlerde kar kalınlığı iki metrenin üzerine çıkmaktadır. Uludağ’dan kaynaklanan derin vadiler içindeki pekçok dere, Nilüfer Çayı ile Göksu’ya ulaşırlar.

Uludağ modern dağ tesisleri,
teleferiği Bursa’nın hemen yanında olması ile dağ turizminin merkezi olmuştur. Yol durumunun uygunluğu, her mevsim kar bulunması, eşsiz manzaraları buraya turist çekmektedir. Dağın doruk noktasından açık havada İstanbul, Marmara ve civar yakın yerlerin görünmesi buraya ayrı bir özellik vermektedir. Doğu, kuzey eteklerinin Bursa Ovasına yakın yerlerinde sıcak su kaynaklarının bulunmasından burada
kaplıcalar meydana gelmiştir. Bursa’nın Çekirge semtindeki bu kaplıcalar pekçok hastalığa şifa olmaktadır.
Bitki örtüsü
Bitkisel zenginlik bakımından ender yerlerden biridir.
Mart ayında alt kademelerde başlayan uyanma, yaz boyunca zirvede devam etmektedir. Özellikle
orman kuşağının üzerinde yer alan ve pek çok kişi tarafından kıraç olarak bilinen dağda, çok zengin ve bu bölgeye özgü nadir
bitki türleri yayılış göstermektedir.

350 m den itibaren:
defne,
zeytin,
katran ardıcı,

fındık,
laden,
funda,
kızılçam,
maki ve çalılık alanlar, 350-700 m arası:
kestane,
akçakesme,
erguvan,
koca yemiş,
dağ çileği, zeytin,
katırtırnağı,

Girit ladeni, mazı meşesi,

gürgen,
kızılcık, alıç, geyikdikeni, sırımbağı, yabani defne, karaağaç, kayın, titrek kavak, karaçam, 700-1000 m arası: kestane, kayın, sapsız meşe, titrek kavak, karaçam, yabani kızılcık, alıç, geyikdikeni, muşmula, 1000-1050 metreden itibaren: kayın ormanları 1500 metreye kadar ulaşır. 1500-2100 m arası: Uludağ göknarı, bodur ardıç, yaban mersini, ayı üzümü, yabani gül, geyik dikeni, çoban üzümü, söğüt, karaçam, kayın, gürgen, titrek kavak, sırımbağı, yoğurtotu, kekik , bitotu, misk soğanı, hindiba, bahar yıldızı, çok çiçekli gelincik, yabani elma.

Karaçam ormanları arasında sarıçam, 2100 m den sonra bodur ardıçlar, 2300 m kadar otsu türler ile temsil edilen Alpin bitkiler hakimdir. Dağın etek bölümlerinde meşe, kestane, çınar, ceviz ağaçlarına, 300-400 m kadar olan kısımda Akdeniz bitkilerine daha yukarlarda nemli orman bitkilerine rastlanır.
İklim
Dağın iklimi alt kademelerden zirveye doğru kademeli değişimler göstermektedir. Alt kademelerdeki Akdeniz iklim tipi, zirveye doğru nemli mikro termik iklim tipine dönüşürken, kışları yüksek rakımlarda buzlu iklim görülür. Doğu Akdeniz iklim grubunun birinci familyasında yer almaktadır. Kar yağışlı günler yıllık 66,7 gün, kar ile örtülü günler yıllık 179,2 gündür.

msesı olan Uludağ, Antikçağ’da Olimpos veya Olmipos .: .= rılmirdi. Osmanlı döneminde Keşiş Dağı olarak anıldı; :: “J~.udağ olarak değiştirildi. Şehrin güneyindeki dağ Ege

– * sjmrmda bulunur. Yüzey şekilleri bakımından İçbatı . jönünün doğal bir parçası olmasına karşı Bursa şehrinin

– i ~_r simgesi olduğu için Marmara Bölgesi sınırları içinde kütlesinin Bursa Ovası ile Nilüfer Çayı’nın yukarı çığırı •_ 20 km; kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzunluğu 40

zrr^ara ve Ege bölgelerinin en yüksek noktası olan dağ : . -: :.; 2543 m yüksekliğe ulaşır. Uludağ, Hersinyen dağoluşumu ııraya çıkmış bir kütledir. Bu yaşlı kütle Neojen

– • ıelc kara oluşumu sırasında bugünkü yüksekliğine

– – – I ‘ ¡3myükseklikte Sobran Yaylası, Kadıyayla, Kirazlıyay-

: – £:b: düzlükleri bulunur. Dağda, Pleistosen Dönemi’nden

– . . ıı geniş yer kaplar. Buzulların oluşturduğu buzyalaklarına,

¿ra da rastlanır. Aynalıgöl, Karagöl ve Kilimligöl birer

…..: jp/ûdür. Uludağ bitki örtüsü bakımından zengindir. Doğal

—- kuşaklar halinde sıralanır. Yukarılara doğru önce yalancı -.73 kestane, karaçam, kayın, göknar, cüce ardıç ve alp tipi çayır ……..- -jrbınni izler. Eşsiz doğal güzellikleri, eğlence ve dinlenme

– f ~:r kış sporları merkezi olan Uludağ millî park yapılarak ko-: rjnıştır. 20 eylül 1961’de kurulan Uludağ Millî Parkı önemli

– – merkezidir. Park içinde yok olma tehlikesiyle karşılaşan

■ -. bir üretme istasyonu kurulmuştur. Bursa’dan Uludağ Millî *_ ,953’te kurulan bir teleferikle çıkılır. Farkın giriş yeri karay-: : .rsa’dan 21 km uzaklıktadır.
Ulu Cami (1399-1400),

Bursa’daki en büyük camidir.

Kubbesi camekanlı olan kare mekânda 16 köşeli bir şadırvan yer alır.
GÜNÜMÜZDE BURSA

Ekonomi. Günümüzde «Yeşil Bursa»run yerini artık sanayi şehri Bursa almıştır. 1960’lara kadar Bursa’da sanayi geleneksel yapısını korudu. 1960’tan sonra Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı kapsamında İstanbul’un yükünü hafifletmek için hazırlanan Doğu Marmara Bölgesi Planlaması çerçevesinde Bursa odak alındı ve 1962’de Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesi Bursa’da kurulmaya başladı. Bursa’ya İstanbul’dan büyük sermaye akımı oldu. Bir yanda sanayi kuruluşlarının ölçekleri büyürken diğer yanda yeni sanayi dalları da kuruldu. Otomotiv, tekstil ve gıda sanayii gelişti. Sanayinin bu gelişmesine paralel olarak ticaretin yapısı da değişti. Kurulan büyük fabrikalar kendi pazarlama şirkederini oluşturdular. Otomotiv ve dokuma sanayiinin öncülük ettiği bu uygulamayı meyve suyu ve konserve fabrikalannın ürünlerini kendi dağıtım şebekeleriyle pazarlamaları izledi. Bu fabrikalar yanında süt, bitkisel yağ ve sabun, yem, pamuk ipliği, sentetik iplik, tarım alet ve makineleri, çeşidi elektrikli aleder, boru, yapay gübre, çeşidi kimyasal madde, kablo, orman ürünleri ve çimento fabrikalan kuruldu.

Nüfus. Bursa’nın nüfusu 1837’de 100 000 civarındaydı. XIX. yy sonunda 76 000’e kadar gerilediğini biliyoruz. 1905’teki depremden sonra ve Kurtuluş Savaşı yıllarında şehrin nüfusu daha da azaldı. 1927’de, Cumhuriyet dönemindeki ilk nüfus sayımında nüfus 61 710’du. 1950’lerde Balkanlardan gelen göçmenler Bursa çevresinde iskân edildi. Bu göçten sonra nüfus artımında 1970’e kadar bir harekedilik görülmedi. 1970’de sanayileşmenin hızlanmasıyla birlikte gelen işçilerle nüfus hızla çoğaldı. 1989’dan sonra Bulgaristan’dan sığınan Türklerin birçoğu da yine Bursa yöresine yerleşti. Bursa bir göçmen şehri görünümü aldı. Nüfusu 1990’da 834 576’ya 1997’de de 1 054 796’ya yükseldi.

Ulaşım. Bursa karayoluyla İzmit’e 132 km, Eskişehir’e 148 km, Balıkesir’e 150 km, İstanbul’a 243 km, İzmir’e 322 km ve başkent Ankara’ya 380 km uzaklıktadır. Bursa demiryolu şebekesinin dışında tutulmuştur. Yalnız şehri Mudanya’ya bağlayan, 1892’de kurulmuş bir demiryolu hattı vardı. Bu hat Mudanya limanı yoluyla yörenin sanayi ürünlerinin başka limanlara ulaştırılmasını sağlardı. Bursa’nın bir havaalanı da vardır. □
Yeşil Türbe, Bursa’nın simgelerinden biridir. Çelebi Sultan Mehmed için yapılan türbe 1421’de tamamlanmıştır.
AYRICA BAKINIZ

• ib.ahsli Osmanlı

imparatorluğu

– [B.ANSLI Türkiye