WİNDAUS, Adolf otto Reinhold
1876 – 1959 Alman Kimyacı
Kolestrol dolayısıyla steroit- lerin yapılarını açıklayan ve bunların vitaminlerin oluşumlarıyla ilişkilerini saptayan araştırmalarıyla tanınır.
Hekimolmak arzusuyla önce Berlin ve sonra Freiburg Üniversitesi’ eğitim gören Windaus, Berlin’de bulunduğu sırada Emil Fisher’in öğ teri heyecanlandıran kimya derslerini dinleyince, tıp eğitimini bırakıp yacı olmaya karar verdi. Severek ve her adımda olguların neden ve n ” kendine sorarak, konuları bilinçle öğrenen Windaus, ksa sürede il
sağlıyor daha 23 yaşında doktorasını tamamlamış bulunuyordu.
Safranın sağlık ve hastalıklarla ilişkisi çok eskiden beri biliniyordu. Safra asitleri, kolik asit, deoksikolik asit ve litokolik üzerinde çalışan Wieland, bunların birbirlerine benzeyen steroitler olduklarını vü kolanik aside dönüşebildiklerini bulmuştu.
Bu araştırma konusuna daha ayrıntılı girmeyi isteyen Wieland, Kolanik asitten kolestel elde eden çok yakın arkadaşı Windaus’u kolesterolün henüz bilinmeyen yapısını açıklamayı amaçlamaya çalışmalar için özendiriyordu.
Aslında Windaus da, histamini yapay yolla elde ettiği çalışmaları sırasında ileride, kolesterolün yapısını araştırmayı tasarlamıştı. Wieland’in çalışması da steroitler yönünde olunca,kendini tamamen bu konuya vererek kolesterolün yapısını açıklamayı başardı. Bu araştırmaları nedeniyle 1928 yılı Nobel Kimya Ödülü’nü aldı.
Amerikalı fizyolog Alfred Hess, artık steroidler konusunda en yetkili bir kimyacı olarak adını Windans’tan, (D) vitaminin yapısını açıklamasını istiyordu. Karaciğerden bulunan bu vitamin, özellikle raşitizmli çocukların tedavisinde önemli bir yer tutuyordu. Raşitizmi, (D) vitamini gibi morötesi ışınlanmış yiyecekler de tedavi ediyordu. O halde yiyeceklerde, bu ışınların etkisiyle (D) vitaminine dönüşen bir madde (provitamin) olmalıydı. Yaptığı araştırmalar sonucunda provitaminin kolesterolde ve ergosterolde bulunduğunu ve güneş ışığı etkisiyle (D) vitaminine dönüşterolde bulunduğunu ve güneş ışığı etkisiyle (D) vitaminine dönüştüğünü bulan Windaus, vitaminin yapısını bugün bilinen şekline çok yakın biçimde açıklamayı başardı. Böylece, süt ve ekmek gibi yiyeceklerin morötesi ışınlara tutularak (D) vitaminin artırılabileceği anlaşıldı!
Sağlıklı gelişmelerine yaptığı katkılar nedeniyle çocukların alkışlarını kazanan Windaus,
