YEDİ KULE KALESİ PLANI

Haziran 1440. Yedikule Kapısı yakınlarında, kapıdan itibaren ikinci burcun cephesinde 1444 tarihi yazılıdır. Beşinci Askerî Kapı’nın (Pempti) karşısındayken sonradan yıkılan kule üzerinde bu kitabeye benzer diğer bir kitabede 1431 tarihi görülüyor. Yeni Mevlevihane Kapısı’ndan itibaren dokuzuncu ile onuncu kuleler arasındaki kitabede Ekim 1438 ve onuncu ile on birinci kuleler arasındaki burcun üzerinde Ocak 1438; Silivrika- pı’nın yanında da ‘Haziran 1438’ tarihi okunuyor. Bu demektir ki sur, zamanın İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı* olan Gyrus Kostantin tarafından inşa edilmiştir. Paleologoslar tam on üç yılda, yani 1431’den 1444 yılına kadar tamamlayabilmişlerdir.Plânın tarifi: 1 -Eski Küçük Yaldızlıkapı. Şimdi kapalıdır. 2-Halkın geçişine mahsus Yedikule Kapısı. 3-Kale içine girilecek kapı. 4-İki katlı burç. 5-Kısmen harap hâlde olan burç. 6-İki katlı burç. 7-Bir katlı burç. 8-Mescit. 9-Mezar (Tabanıyassı Mehmed Paşa’nın olması muhtemeldir).10-Kale muhafızlarının evleri. 11 -Harap hâlde bulunan burç. 12-Deli Hüseyin Paşa’nın mezarı (Plânda Köprülü’nün mezarı diye kaydedilmişse de 13- Silâh deposu ve karakol. 14-İkinci hisar. 15-Yedikule Kapısı’nın yanındaki gümrük kulübesi. 16-Kale içine girilen yerde kahya ağanın odası. 17-Eski harabeler. 18-Burç içindeki kan kuyusu. 19-Kale ağasının evi 20-Karakolhane.
Silivrikapı loannes ve Mari Paleologos zamanında Bryennius tarafından yenilenmiştir (1433). Bu kapı Os- manlılar zamanında da tamir gördüğünden, başlangıçtaki şeklini kısmen kaybetmiştir. Kapının üzerine taştan sivri büyük bir kemer yapılmış ve üst levha ile kemer arası boş bırakılmıştır. Bu boş bırakılan yer, bir parça eksiktir. Kapının bu kısmı diğer kapılar gibi önceden örülmüştür. Şimdi biraz eksik olan kısmın yukarısında, önceleri bir cumba bulunduğu, hâlen var olan desteklerinden anlaşılmaktadır. Kemer hizasından bakılırsa, iç kısımdaki Hadım İbrahim Paşa Camii ve kabristanı görülür. Bu özelliklerinden dolayı Silivrikapı diğer kapılardan farklıdır. Eski bir resminde, önceden iki tarafında mermer levhalar bulunduğu görülmektedir. Bugün kapının açık kemer üstünde mermer bir levhada celî hatla şu tarihî kıta yazılıdır.
Zıll-i Hak Bâyezid-i şems-i mülk Ki hümâyûn-ı fer ü kamer-tal’a Der zamâniş fütad zelzele-i Kal’a ra kal’a kerd ba sel’a192 Der harâbu müremmeteş târih “Harâb bünyân” “müremmetü’l-kal’a” 915, 916
Son mısradaki ‘harâb bünyân’ tabiriyle H. 915 senesinde deprem olduğu,1” ‘müremmetü’l-kal’a’ tabiriyle de H. 916 senesinde kale surlarının tamir edildiği anlatılmaktadır. Kapının önündeki yontma taşlarla yapılmış üç gözlü sağlam köprüyü de Osmanlılar inşa etmişlerdir. Silivrikapı’dan dışarı çıkarken sağdaki burcu Basile Porphirogenete ile kardeşi Kostantin yaptırmıştır (975-1025). Kendi isimlerini taşıyan bu burç şu anda kısmen haraptır. Solundaki burç ise Emanuel Bryennius Burcu diye bilinmektedir. Bunun üst tarafı harap olduğundan sonradan ahşap bir çatı yapılmıştır. Burcun iki kapı arasına bakan tarafında, harap bir oda içerisindeki haçla yukarı tarafındaki mermer bir kitabe hâlâ durmaktadır. Bu burçlara bitişik olan surlar, İkinci Theodosius’un kara surları veya Anthemius Burç ve Surlarıdır. Bu sur üzerinde doksan beş tane büyük kule vardı. Eski Ste. Anne (Egl. Ste Anne) Kilisesi’nin bulunduğu yerde yapılmış olan Hadım İbrahim Paşa Cami’nin karşısındaki kapının sol tarafındaki duvarın üzerinde gördüğüm iki zincirle demir kabzasından asılmış büyük bir gürz beni hayretler içinde bıraktı. Bu gürz savaş meydanının, yiğitlik ve kahramanlık nişanesi olup, yeniçeri askerinin düşmana karşı salladığı bir savaş aracıdır.