YOLCULUKDA NAMAZ
68 — (Mekâkıl-felâh) haşiyesinde diyor ki, (bir kimse,
bulunduğu mahallin kenarındaki evlerden ve tarla, kabristân
gibi (finâ) denilen yerlerinden ayrılırken, bu kenar yerlerden,
senenin kısa günlerinden üç gün uzakda bulunan bir yere gitmeğe niyyet ederse, ayrılınca müsâfir [yolcu] olur. Bir günde
yedi sâat yürür. Arada evler bulunan köyden de ayrılması lâzımdır. Arada fınâ bulunan köylerden ayrılması şart değildir. Ba’zı
âlimlere göre, (müddet-i seferi) üç merhaledir). Bir merhale, altı
fersahdır. Bir fersah üç mildir. Bir mil dört bin zrâ’dır. Bir zrâ’
yirmıdört parmağın genişliğinde, ya’nî kırksekiz santimetredir.
Buna göre, bir mil 1920 metre, bir fersah ya’nî bir saatlik yol 5
kilometre ve 750 metre, bir merhale ya’nî bir günlük yol 34
kilometre 560 metredir. Müddet-i sefer, hanefî mezhebinde 103
kilometre ve 680 metre olmakdadır. Şâfi’î mezhebinde, müddeti sefer onaltı fersah, bir zrâ, 42 santimetre olduğundan, şehrin
kenarından 80 kilometre ıızak bir yere gitmeğe niyyet ederek
ayrılan seferi olur. Müsâfir gitdiği yerde, giriş ve çıkış günlerinden başka, onbeş gün, şâfi’îde ise dört gün kalmağa niyyet
ederse veyâ kendi mahalline girerse, mukîm olur.
Müsâfir, dört rek’at olan farz nemâzları iki rek’at kılar.
Dört rek’at kılması günâh olur. Orucu kazâya bırakması, mest
üzerine üç gün mesh etmesi câiz olur. Cum’a ve bayram nemâzlarını kılması ve kurban kesmesi lâzım olmaz. Kadının mahremsiz olarak sefere gitmesi harâm olur. Şâfi’î mezhebini taklîd
eden bir hanefî, gitdiği yerde, üç günden fazla ve onbeş günden
az kalırsa, farzları dört rek’at kılar. Çünkü bunun nemâzlannın şâfi’î mezhebine göre sahîh olması lâzımdır. Şâfi’î mezhebinde, seferde veyâ seferi olduğu yerde, ikindiyi öğle nemâzmın
vaktinde ve yatsıyı akşam nemâzmın vaktinde takdîm ederek
veyâ öğleyi ikindinin vaktinde ve akşamı yatsının vaktinde tehîr
ederek birlikde kılmak câizdir. Yola çıkmadan, nemâz kasr ve
cem’ edilmez.