ZÂ H İD -Ü L-K E VSE R I,

Osmanlı âlimlerinden.
İsmi Muhammed Zâhid bin Harem. 1878 (H.1295)
senesinde Düzce’nin Hacı Haşan Efendi köyünde
doğdu. Babası doğduğu köye Kafkasya’dan göçmüş ve
bu köye, âlim bir zat olan babasının ismi verilmiştir.
1951 (H.1370)’de Mısır’da vefat etti.
İlk tahsilini Düzce’de babasından yaptıktan sonra
İstanbul’a gelip, Fatih Camiinde Eğinli İbrahim Hakkı’
nın derslerine devam etti. Sonra da Alasonyalı Ali
Zeynel-Abidin Efendi’nin derslerine devam edip tahsilini
tamamlayarak icazet (diploma) aldı. Kastamonulu
Şeyh Hüseyin Efendi de ders aldığı hocalanndandır.
1907 senesinden Birinci Dünya Savaşı’na kadar Fatih
Camiinde müderrislik yaptı. Ürgüblü Mehmed Hayri
Efendi’nin Şeyhül-islâmlığı sırasında medreselerde belâ-
gat, arûz, İlmî va’z dersleri okuttu. Bir müddet sonra
da Kastamonu’da açılan yeni bir medreseyi faaliyete
geçirmekle görevlendirildi. Üç yıl Kastamonu’da kaldıktan
sonra İstanbul’a döndü. İstanbul’a gelince
Darüşşafaka’ya, bir ay sonra da Medreset-ül mütehassisine
müderris olarak tayin edildi. Şeyhül-islâm Mustafa
Sabri Efendi’nin ders vekilliğini yaptı.
1922 senesinde İstanbul’dan ayrılıp, Mısır’a gitti. Bir
kaç ay Kahire’de kaldıktan sonra Şam’a geçip bir yıl
Şam’da kalıp, Kahire’ye döndü. Kahire’de bir müddet
ikâmetten sonra 1928’de tekrar Şam’a gidip, biryıl daha
kalıp Kahire’ye döndü. Bundan sonra ailesini de
Kahire’ye götürüp, orada yerleşti.
Zamanının tefsir, hadîs, fıkıh âlimi olan Zahid-ülKevseri
Türkiye’de ve Mısır’da bulunduğu sırada birçok eser yazmış ve yüzlerce talebe yetiştirmiştir. Talebelerinin
çoğunu Mısır’a gitmeden önce Türkiye’de yetiştirip,
her birine icazet (diploma) vermiştir. Mısır’^
göçtükten sonra İlmî incelemeler yapması ve vaktinin
çoğunu kitap yazmaya ayırması sebebiyle Mısır’da
yetiştirdiği talebe sayısı, Türkiye’de yetiştirdiği talebe
sayısına göre oldukça azdır. t
Eserleri:
1- Nazm-ı avamil-il-i’rab (Farscadır). ,|
2- Esseyf-üs-Sakil
3- El-İşfâk alâ ahkam-it-talak ^
4- Er-Ravdun-Nazır-ül Verdi fı tercemet-il İmamirRabbani
es-Serhendî (Türkçedir).
5- Irgâm-ül merid, Tasavvuf ve tasavvuf büyükleri
hakkındadır. Bu eser lhlâs A.Ş. tarafından ofset olara^
basılmıştır.
6- Makalat, çeşitli mevzularda yüzden fazla makalesinin
toplandığı kıymetli bir eserdir.