ZAMİR.
Cümlede isimlerin (ad) yerine kullanılan, kişi, soru, gösterme ve belgisizlik kav-ramlan taşıyan sözcüklere “zamir”’ya da yeni terimiyle “adıl” denir. Zamirler cümle içinde öbür isim soylu sözcükler gibi özne, tümleç ve yüklem olarak yer alabilir: ‘‘Ben geldim”; “Seni maçta gördük”; “Israr eden sizsiniz” gibi. Zamirler de isimler gibi isim durumlarından herhangi birine girerler ve iyelik eklerini alabilirler: Bana, beni, bende, benden, ken-, dim, kendin, şusü, busu gibi. ‘
Türkçe’de zamir işlevi gören ekler de vardır: a) İyehk ekleri (baba/babam, araba! arabamız, ‘ kardeş!kardeşleri gibi); b) -A:reki {“Benim çayım soğudu.”!Benimki soğudu. Sizin anneniz ve babanız nerede?”!”Sizinkiler nerede?” gibi).
Zamirler yapılanna göre, “yahn zamirler” {ben, bu, o, kim gibi), “türemiş zamirler” (kimi, kimisi, bazısı^ başkası, hangisi gibi),
’ “bileşik zamirler” {birkaçı, birçoğu, birtakımı gibi) olarak üçe; kökenleri bakımından da “Türkçe zamirler” {ben, sen, o gibi) ve başka dillerden dilimize girmiş sözcüklerden oluşan “yabancı zamirler” {falan, filan gibi) olarak ikiye aynhrlar.
Zamirler görevlerine ve anlamlanna. göre de “kişi zamirleri” {ben, sen, o, biz, siz, onlar-, dönüşlülük zamiri olan “kendi” ve “öz” sözcükleri de kişi zamirleri içinde anılır), “gösterme zamirleri” {bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar), “belgisiz zamirler” {herkes, kimse, kimi, kimisi, biri; birisi, çoğu, hepsi, bazısı, falan, filan, birkaçı, birazı, birçoğu, başkası, birtakımı gibi), “soru zamirleri” {ne, neyi, neden, kim, kimi, kaça, kaçtan, hangisi gibi) olarak sınıflandırılır.
Zamirler genellikle az sayıda yapım eki alarak yeni sözcükler türetir: Ben!b,en-lik, kendi!kendi-liğinden, öz!öz-lük gibi.
Zamirlerin bazdan isim çekiminde birtakım değişikliklere uğramaktadır: Ben!bana, sen! sana, o!ona gibi. Aynca, zamirler genellikle tamlayan eki alarak gibi, ile, için gibi edatlarla (ilgeç) bağlanırlar: Benim gibi, senin ile, onun için gibi.