Zekât mükellefiyeti bakımından şirketler :

Ticârî şirketlerin sermayeleri büyük ölçüde hareketli olup alıp satma suretiyle kazanç sağladıklarına göre zekâta tâbi olacaklarında şüphe yoktur. B u şirketlerin zekât matrahı olan malvarlıklan, hareketli sermayeleri ile kazançlannm toplamı olup ödenecek miktar %2,5’tur. Ülke içinde veya ülkeler arasmda ticaret yapmak için kurulmuş bir şirketi örnek olarak alırsak, bu şirket büro, sabit malzeme, vasıta vb. için yatınlmış sermaye dışında kalan sermayesi (hareketli sermaye) ile yıllık kazancını hesap edecek ve ortaya çıkan meblağm %2,5’unu zekât olarak ödeyecektir. Sermayesinin çoğu otel, gemi, otobüs, uçak, fabrika, makina gibi sabit olan ve üretime, kazanca vasıta teşkil eden şeylere yatmlmış bulunan şirketlere gelince (ki biz bunlara smâî ismini vermiştik) «bunların yalnızca yıllık kazançlan zekâta tâbidir» dediğimiz takdirde çok büyük rakkamlara varan servetler zekât dışı bırakılacak, ticârî şirketlere haksızlık edilmiş olacak, fukaranın aleyhine bir uygulama ortaya çıkacaktır. On milyonla ticaret yapan bir şirkete, meselâ iki milyon da kânnı ekleyerek 12 milyonun %2,5’u üzerinden 300 bin lira zekât düşerken, on milyonluk bir vâsıta ile yılda iki milyon kazanan bir kimseye yalnızca kazancının yüzde iki buçuğu olan 50 bin lira ödetmek makul ve meşrû görünmemektedir. îşte bu durumu göz önüne alan muâsır islâm bilginleri smâî şirket ve kuruluşlan ,eski uygulama içinde «mülk veya kiralanmış arâziden elde edilen mahsûl ile, kiraya verilen zinetten elde edilen gelire» benzetmiş ve buna göre üretim masrafı ve amortisman bedeli çıkanldıktan sonra elde edilen sâfî kazancın onda biri veya