Delice Irmağı, İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak bölümünde, Kızılırmak’m en uzun kolu. Toplam çığırı 426 km olan Delice Irmağı, Akdağmadeni Dağlarında doğduktan sonra Bozok Platosunun irili ufaklı sularını toplar. Arsızözü, Sorgunözü, Eğriöz, Konak Çayı, Boğazlıyan Çayı, Bozok Çayı ve Kılıçözü ile Sungurlu’dan gelen Budaközü suları başlıca kollarını oluşturur. Kayseri-Ankara Demiryolu’nun Fakılı İstasyonu yakınından Çerikli İstasyonu yakınına kadar olan kesiminde aynı ...

delice (Falco subbuteo), Falconidae familyasından doğan türü. Yaklaşık 33 cm uzunluğunda, üst bölümleri koyu mavimsi kahverengi, alt bölümleri ak üstüne koyu renk çizgili, bacaklan kızılımsıdır. Avrupa’da, Afrika’nın kuzeybatısında, Arabistan dışında bütün Ortadoğu’da, Asya’nın kutup altı ve ılıman bölgelerinde ürer. Ormanlık bölgelerin yakınındaki açıklık yerlerde yaşar, küçük kuşlan ve iri böcekleri avlayarak beslenir. Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu dışındaki bütün bölgelerinde ormanlann açık ...

delil, bir davada tarafların iddia ve savunmalarını dayandırdıkları olguların doğruluğunu göstermek için başvurdukları kanıtlama araçları. Günümüzde uyuşmazlık konusu olan sorunların çözümünde geçerli olan yöntemler, genellikle yargıç ya da jüri gibi yargılama makamlarını, öne sürülen hususun doğruluğu ya da yanlışlığı konusunda ikna etmeye dayanır. Ama tarih içinde her zaman bu yöntemler izlenmemiştir. Örneğin Norman istilası (1066) öncesinde İngiltere’de ve belirli dönemlerde ...

delikten yayınma bak. sızma

Delikli mantarlar bazitlimantarlar (Basidiomycetes) sınıfından, 2.500 kadar türü içeren mantar takımı. Bazı uzmanlar bu mantarları, Polyporaceae adıyla familya kabul ederek lamellimantarlar (Agaricales) takımı içinde sınıflandırırlar. Deliklimantarlar üstte: Sparassis herbstii L. N & Anella Dexter altta: Fomes applanatus Mary W. Ferguson Genellikle dikkati çekecek kadar belirgin biçimleri olan deliklimantarların bazı türleri şapkalı mantarları andırır. Spor taşıyan katmanları (himenyum) boru ya da ...

delirium, hastanın çevresini doğru olarak kavramasına engel olacak düzeyde yönelim bozukluğu ve düşünce bulanıklığıyla beliren zihinsel bozukluk. Deliriumda hasta sürekli olarak husursuz ve uyuşuktur, var olmayan tehlikelerden korkar, varsanılara kapılarak ürkütücü hayvanlar gördüğünü ya da içinde bulunduğu binanın yandığını düşünür. Delirium genellikle bazı zehirlenmelerden ya da yüksek ateş, kalp yetmezliği, başa sert bir cisimle vurulması gibi beyni örseleyebilecek fiziksel etkenlerden ...

Deliller Hanı, h ü s r e v p a ş a h a n i olarak da bilinir, Diyarbakır’da sur içinde, hemen Mardin Kapısı’nın yanında, Vali Hüsrev Paşa’nm 1527/28’de yaptırdığı kervansaray. Her yıl hacca gitmek üzere toplanan kafilelere yol gösterecek kılavuzların (delil) bura- Deliller Hanı, zemin kat planı 85 delirium da gecelemelerinden ötürü bu adla anılagelmiştir. Yer yer kesme ...

Delille, Jacques, lakabı b a ş k e ş îş d e l i l l e (d. 22 Haziran 1738, Aigueperse – ö. 1 Mayıs 1813, Paris, Fransa), yaşadığı dönemde “Fransa’nın Vergilius’u” olarak ünlenen şair ve klasik edebiyat uzmanı. Parlak bir öğrencilik döneminden sonra. College de France’ta Latin şiiri dersleri verdi. Vergilius’un Georgica’sının manzum çevirisiyle (1770) ün kazandı. Otuz ...

delil sözleşmesi, belli bir olgunun ya da hukuksal işlemin belli delil ya da delillerle kanıtlanabileceği konusunda taraflar arasında yapılan sözleşme. Delil sözleşmesine her türlü delil konu olabilir. Delil sözleşmesinde kanıtlama koşulu olarak yazılı delil öngörülebileceği gibi, tanıkla kanıtlama yolu da kararlaştırılabilir. Ama geçerlilik koşulu olan yazılı biçim yerine başka bir şey kararlaştınlamaz. Delil sözleşmesi, münhasır ve münhasır olmayan diye ikiye ...

Della Robbia, Luca, tam a d ı l u c a d i SIMONE DI MARCO DELLA ROBBIA (d. 1399/ 1400, Floransa – ö. 10 Şubat 1482), Floransa Rönesansı’mn öncülerinden heykelci. Kurduğu aile atölyesi sırlı terra-cotta (pişmiş toprak) eşya yapımında uzmanlaşmıştı. Ailesinin adıyla anılan terra-cotta yöntemini geliştirmeden önce mermerle çalışıyordu. 1431’de, belki de en önemli yapıtı olan cantoricCya (fısıldayan galeri) başladı. ...

Della Robbia, Giovanni (d. 19 Mayıs 1469, Floransa – ö. 1529), Floransalı heykelci. Andrea Della Robbia’nm oğlu ve Luca Della Robbia’nm yeğenidir.’Babasının 1525’te ölmesi üzerine aile atölyesinin yönetimini üstlenmiştir. Giovanni ilk yapıtlarını, ya babasının işbirliğiyle ya da onun güçlü etkisi altında gerçekleştirdi. Bunlar arasında en dikkate değer olanları Floransa’da Sta. Maria Novella Kilisesi’ndeki vaftiz kurnasıyla (1497), S. Paolo Kilisesi’nin loggia’sındaki ...

Dell, Floyd (d. 28 Haziran 1887, Barry, Illinois – ö. 23 Temmuz 1969, Bethesda, Maryland, ABD), I. Dünya Savaşı öncesi ve sonrasında ABD’li bohem sanatçılar arasında cinsellik ve siyasete karşı tutumda ortaya çıkan değişiklikleri inceleyen romancı ve radikal gazeteci. Ailesinin yoksulluğu nedeniyle 16 yaşında liseyi terk ederek bir fabrikada işçi oldu. 1908’de Chicago’ya giderek gazeteciliğe başladı ve çok geçmeden kentteki ...

Delius, Frederick (d. 29 Ocak 1862, Bradford, Yorkshire, İngiltere – ö. 10 Haziran 1934, Grez-sur-Loing, Fransa), 19. yüzyıl sonlarında İngiliz müziğinin yeniden canlanışının en seçkin temsilcilerden biri olan besteci. 1860’ta İngiliz uyruğuna geçmiş bir Alman fabrikatörün oğluydu. Bradford Grammar School’da (orta dereceli üniversite hazırlık okulu) ve Londra’da Isleworth’teki International College’da öğrenim gördü. Bir süre babasının şirketi için iş gezileri yaptıktan ...

Delisle, Joseph-Nicolas (d. 4 Nisan 1688, Paris – ö. 11 Eylül 1768, Paris, Fransa), Fransız astronom. Güneş çevresinde zaman zaman görülen renkli halkalar dizisinin, Güneş ışınlarının bulutlardaki su damlacıklarınca kırınıma uğratılması sonucunda oluştuğunu ileri sürmüştür. Ayrıca, Venüs ve Merkür’ün Güneş’in önünden geçişlerini gözlemleyerek Güneş’in Yer’den uzaklığını bulmaya çalışmıştır. 1725’te bir astronomi enstitüsü kurmak amacıyla dört yıl için gittiği Petersburg’da 22 ...

Delisle, Guillaume (d. 28 Şubat 1675, Paris – ö. 25 Ocak 1726, Paris, Fransa), Fransız haritacılığının yenileşmesine öncülük eden harita mühendisi. Astronom Joseph-Nicolas Delisle’in kardeşi ve astronomi bilgini Jean Dominique Cassini’nin öğrencisi olan Delisle, astronomi gözlemlerine dayanarak konum belirleme yöntemini öğrendi. Eski haritalarda gösterilen kıtaların sınır çizgilerini düzeltti ve boylam çizgilerinin belirlenmesinde yapılan büyük hataları önemli ölçüde azalttı. 1700’de yayımlanan ...

Delon, Alain (d. 8 Kasım 1935, Sceaux, Fransa), Fransız sinemasının dünya çapında ünlü oyuncularından. Güçlüklerle dolu bir çocukluk geçirdi. On yedi yaşında askere yazıldı ve Çinhindi’nde, Dien Bien Phu Çarpışması’na paraşüt- çü olarak katıldı. Çeşitli işlerde çalıştıktan sonra 1957’de filmlerde rol almaya başladı. Yakışıklılığıyla ilgi topladığı sinemada, kısa süre içinde oyun gücünü de kabul ettirdi ve Alain Delon ABC Ajansı ...

Delmonsiyen Kat, Kuzey Amerika’nın Büyük Okyanus kıyısındaki bölümlerinde Miyosen Bölümde (y. 26-7 milyon yıl önce) oluşan kayaçlarm en üst bölümü ve bu kayaçların çökeldiği zaman dilimi. Mohniyen Kat kayaçlarmın üzerinde yer alan Delmonsiyen Kat, adını California’daki Del Monte yakınlarında saptanan yüzey olu­ şumlarından alır. Delmonsiyen’in tanıtıcı faunası, deliklilerden Bolivina obliqiua fosillerinden oluşur. Delmonsiyen Kat, ço­ ğunlukla Avrupa ve öteki bölgelerdeki ...

Delmenhorst, AFC’nin ortakuzey kesiminde, Aşağı Saksonya (Nidersachsen) eyaletinde (Land) kent. Bremen’in hemen batı­ sında ve Delme Irmağı kıyısında yer alır. Adı tarihte ilk kez 1254’te geçen Delmenhorst, Oldenburg dükleri ailesinin bir koluna ait olan, hendeklerle çevrili bir şatonun çevresinde gelişti. 1371’de tüzel kimlik kazandı. 19. yüzyılın sonlarında yörede başlayan sanayileşme hızla büyümesini sağladı. Günümüzde linolyum üretiminde uzmanlaş­ mış bir imalat ...

Delmedigo, Eliya (d. 1460 ?, Kandiya – ö. 1497, Kandiya, Girit), Kabala düşüncesini eleştiren Behinat ha-dat (Dininin Sorgulanması) adlı yapıtıyla ünlü Yahudi filozof. Aristoteles’in Physike’si (Fizik) üzerine Latince bir yorum yazmış, ayrıca İbn Rüşd’ün bazı yorumlarını çevirmiştir. Platoncu İtalyan filozofu Pico della Mirandola’nın öğretmeni, bilim adamı ve filozof Yasef Salamon Delmedigo’nun da büyükbabasının babasıdır.

delme araçları bak. sondaj makineleri