2500 Yıl Sonraki Muayene

CT-jncelemesinde ise bq|problemler söz konusu değil­dir. Üstelik, X ışınları ile elde edilen birbirine karışmış, bu­lanık görüntülere karşın, CT ile çok açık, net anlaşılır gö­rüntüler elde edilebilinmekredir. “Mumyanın tabutu üzerin­deki yazıtların bize veremeyeceği kadar çok şeyi biz, CT- mcelemesı ile elde edebilmekteyiz” diyor, Boston Müzesi Mısır ve Yakındoğu Sanatları Bölümü’nden Sue D’Auria, ve ekliyor “Büyük bir özenle hazırlanmış bu çok kıymetli eserlere en ufak bir zarar bile vermeden yapıyoruz bunu.”

Ölü olduğunu ve bir tabut içerisinde bulunduğunu dü­şünmeyecek olursak, CT yöntemi ile bir mumyayı incele­mekle, normal bir hastayı incelemek arasında hiçbir fark yok- ı ur. Mumya, tabutu ile beraber ışınlayıcının içine konulur. Çevresinde döndürülerek, tabuta X ışınları gönderilir ve el­le edilen sonuçlar, bilgisayar tarafından düzenlenerek bir araya ‘.ctirılir. Sonuçta o bölgenin, net bir kesit görüntüsü elde ‘dılir. Bu şekilde elde edilen görüntüler sonucu, organlar, ¡enlikler ve diğer yapılar belirlenir; hactg .dokunun farklı yo- ;mıluğa sahip, farklı bölümleri de ayırt edilebilinir. CT yön- cıııı ile bir mumyadan elde edilecek görüntü ile, normal bir ustadan elde edilecek görüntü de aynıdır. Aradaki tek fark, m mumyanın tüm vücudunun görüntüsünü alabilmek için vuı gerekirken, normal bir hastada yalnızca belli bir bölge iteleneceğinden en fazla yarım dakikalık bir süre yeterli Im.ıkudır.

Ankh-pef-hor makınaya dikkatle yerleştirildikten sonra, ışınları gönderilmeye başlandı. Elde edilen görüntüler rno- uoıc yansıtıldığında CT-yöntemı gücünü etkili bir şekilde vler önüne sermişti Bu ıkı ay uııce de mıı/o um iki mııın

yavı incelemiş olan hastanenin kardıyovasküler (talp-damar) radyolagljrından Myron Marx, monitörde gayet güzel, net görüntüler görünce, heyecanına hâkim olamaytp: “Harika! Şahane bir şey bu!… Sanki canlı bir insanı muayene ediyo­ruz.” diyordu.

Bazı müze görevlileri de araştırıcıların heyecanlarına orak olmuşlardı; kamera karşısına geçmiş, büyük bir sabırsızlıkla, Ankh-pefıhor”un gizemli vücudunu görebiirhek için bekli­yorlardı. Görüntüler, Ankh-pef-hor’un kalsiyum açısından oldukça zfengin, güçlü kemiklere sahip olduğunu gösteriyor­du. Dişleri oldukça iri idi ve sayısını tamamlamıştı. Bura­dan, yaklâşık 32-34 yaşlarında olduğu anlaşılıyordu. Göğüs kaslarının,; özellikle sağ tarafta daha gelişmiş olması ise Ankh- pef-hor’un çoğunlukla sağ kolunu kullandığını gösteriyordu. Omurgasının anatomisi ise bozuktu. Buradan da bir disk kay­ması olduğu anlaşılıyordu, Saflığında bu yıı/Hon bay.ı,;ı acı

CT-jncelemesinde ise bq|problemler söz konusu değil¬dir. Üstelik, X ışınları ile elde edilen birbirine karışmış, bu¬lanık görüntülere karşın, CT ile çok açık, net anlaşılır gö¬rüntüler elde edilebilinmekredir. “Mumyanın tabutu üzerin¬deki yazıtların bize veremeyeceği kadar çok şeyi biz, CT- mcelemesı ile elde edebilmekteyiz” diyor, Boston Müzesi Mısır ve Yakındoğu Sanatları Bölümü’nden Sue D’Auria, ve ekliyor “Büyük bir özenle hazırlanmış bu çok kıymetli eserlere en ufak bir zarar bile vermeden yapıyoruz bunu.”
Ölü olduğunu ve bir tabut içerisinde bulunduğunu dü¬şünmeyecek olursak, CT yöntemi ile bir mumyayı incele¬mekle, normal bir hastayı incelemek arasında hiçbir fark yok- ı ur. Mumya, tabutu ile beraber ışınlayıcının içine konulur. Çevresinde döndürülerek, tabuta X ışınları gönderilir ve el¬le edilen sonuçlar, bilgisayar tarafından düzenlenerek bir araya ‘.ctirılir. Sonuçta o bölgenin, net bir kesit görüntüsü elde ‘dılir. Bu şekilde elde edilen görüntüler sonucu, organlar, ¡enlikler ve diğer yapılar belirlenir; hactg .dokunun farklı yo- ;mıluğa sahip, farklı bölümleri de ayırt edilebilinir. CT yön- cıııı ile bir mumyadan elde edilecek görüntü ile, normal bir ustadan elde edilecek görüntü de aynıdır. Aradaki tek fark, m mumyanın tüm vücudunun görüntüsünü alabilmek için vuı gerekirken, normal bir hastada yalnızca belli bir bölge iteleneceğinden en fazla yarım dakikalık bir süre yeterli Im.ıkudır.
Ankh-pef-hor makınaya dikkatle yerleştirildikten sonra, ışınları gönderilmeye başlandı. Elde edilen görüntüler rno- uoıc yansıtıldığında CT-yöntemı gücünü etkili bir şekilde vler önüne sermişti Bu ıkı ay uııce de mıı/o um iki mııın

yavı incelemiş olan hastanenin kardıyovasküler (talp-damar) radyolagljrından Myron Marx, monitörde gayet güzel, net görüntüler görünce, heyecanına hâkim olamaytp: “Harika! Şahane bir şey bu!… Sanki canlı bir insanı muayene ediyo¬ruz.” diyordu.
Bazı müze görevlileri de araştırıcıların heyecanlarına orak olmuşlardı; kamera karşısına geçmiş, büyük bir sabırsızlıkla, Ankh-pefıhor”un gizemli vücudunu görebiirhek için bekli¬yorlardı. Görüntüler, Ankh-pef-hor’un kalsiyum açısından oldukça zfengin, güçlü kemiklere sahip olduğunu gösteriyor¬du. Dişleri oldukça iri idi ve sayısını tamamlamıştı. Bura¬dan, yaklâşık 32-34 yaşlarında olduğu anlaşılıyordu. Göğüs kaslarının,; özellikle sağ tarafta daha gelişmiş olması ise Ankh- pef-hor’un çoğunlukla sağ kolunu kullandığını gösteriyordu. Omurgasının anatomisi ise bozuktu. Buradan da bir disk kay¬ması olduğu anlaşılıyordu, Saflığında bu yıı/Hon bay.ı,;ı acı
rı
şarılı bir şekilde ilerliyordu. Oyle ki, Marx artık dedektif gibi görmeye başlamıştı “Her ne ¡kad beraber hastalıklar değişmiyorsa da, bu şekilde yaf çalışmalarıyla mumyalar üzerinde hastalıkları im« derece zevkli oluyor’’ diyen Marx, bu işin kendi; lediğini” söylemekten de kendini alamıyordu.
Bu yılın başlarında Marx, Amen’in berberi Nes-ptah adlı mumyayı incelemişti. Tabut uzenn> k; lar, mumyanın adından ve işinden başka sadece,, Nı f Teb şehrinin eski merkezi olan Mamak’taki Tanrı \ı büyük tapınağında çalışan sıradan birisi olduğunu >) du. “Berberin yaşı, ölüm nedeni ve belki da en n içinde bulunduğu durum hakkındi hiçbir şey bilrı t diyor D’Auria, “Fakat CT-incelelmesiyle bazı soı la yanıt bulabildik”. Kemiklerinin ve omurgasının dun ra Nes-ptah’ın öldüğü zaman 16 yaşlarında oldüğur t ediyordu Marx. Köprücükkemiği de kırıktı; a|ma 1 ve nasıl kırıldığı belli değildi. Belki bir kasow. II kırmıştı; kimbilir belki de kendisi jiçin bir iki ıiurr>, Î olan seri imalat ürünü tabutuna sıkıştırılırken kirili cak atardamarlarının duvarında ise ¡yüksek miktanl ı bulunmuştu; bu da Nes-ptah’da atherosderosis (d: ligi) olduğunu işaret ediyordu. Çene bölgesinden ı siyon geçirdiği de, çene kemiğinin arka kısmında gc inik kistlerinden anlaşılmıştı. Müzenin kolleksiyor alan berberin karısı da aynı şekilde CT-inielemesu mişti. Fakat öyle gözüküyor ki, berberin karısı ya ir tarafından mumyalanmıştı, ya da mumyalayan kişir i acelesi vardı. Belki de birinci sınıf mumyalanmaya y değildi. Sargılan birçok diğer mumyanmkinden çok d< a ve düzensizdi. D’Auria ‘‘berberin kollan, bacakları I tt makları bile ketenle ayrı ayrı ve büyük bir özenle >r tı. Ama karısı, sanki laf olsun diye, gelişigüzel bı ş> seçilmiş” diyor bu konuda.
Mumyalar arasında belki de en şaşırtıcı ve gize lı Teb şehri tapınağı baş rahibinin 15-16 yaşlarımdaki n yan Tashat’m mumyasıydı. Şu anda Mınneapalıs f <ı natlar Enstitüsü’nde bulunan mumya üzerinde daha m pilmiş olan X ışını incelemeleri, korkunç derecede q mış bir iskelet, ezik kaburga kemikleri, kırık bir ıl en ilginci, Bayan Tashat’m bacakları arasında ık.nc ir tasının varlığını göstermiştir. Gazete balıklan o sıra di; cinayet” “Âşıklar sonsuza dek birken’ fı •*” bu esr,ın’ii|’,ı/ “l.ıyı tııın d’i’WMuyWitiiit’ ın|ı I* t- U’yı çtı/ı hılıın !• .»oi.hı^lc. H.ıy.ııı 1 \h.,ı , : ı;|;u
:k Notman, geçen yıl bir CT-incelemesi yaptı. Çalışır sonucu Notman, vücuda sarılı olan kafatasının, ıkıı ez sarılmış olduğunu belirledi. Bu ise Eski Mısır uzmi tarafından öteden beri ileri sürülen bir iddiayı destel* Bayan Tashat, bundan yüzyıllar önce, mezar soygunc ın kurbanı olmuştur. Soyguncular, Tashat’m vücudu darbelerle büyük zararlar vermişlerdir. Daha sonra p veya akrabaları tarafından tekrar sarılmış, sarılırken ı .inci kafatası, Tashat’m bacakları arasına konmuştur. T îzerinde Tashat’m babasından bahsedildiği düşünüleri ;a, bu kafatasının babasına ait olduğunu söylemek, ma bir açıklamadır, Notman’ın incelemeleri, kafatasının dal a yerleştirildiğini gösterse de, cesedin neden bu deı ılardığını açıklayamamaktadır. Aksine, Tashat’m ayak l ırında CT-incelemesi sonucu ortaya çıkan derin yara ı olayı iyice karışıklığa boğmaktadır.
Notman’ın CT incelemesi, bazen yanlış sonuçlar da v •”nekteydi. Normal X ışını çalışmaları sonucu, Bayan Ta a sağ bacağının gayet normal olduğu görüldüyse de, C emesi sonucu, belki de sağılardan içeri sızan reçinede ‘i, bu bacakta tümör teşhisine yol açan koyu bir böl) dilmişti. “Tümör de olsa reçine de olsa, ortada bir ge ‘ar: mumyalar hakkında bu kadar çok bilginin öğrenil’ :si için ya mumyaları parçalayarak orijinalliğini bozan ıcaktık, ya da CT’yi kullanacatık” diyen Notman, t durumlarda dahi CT’nin en uygun seçim olduğur ye bilmektedir.
Diğer yandan, eğer pratik bir inceleme gerekiyorsa, mim n normal röntgen cihazları ile incelenmesi çok daha kâı ktadır. CT-yöntemi, bu açıdan bakıldığında hiçbir z, normal röntgen cihazlarının yeniri doldurmayacaktır. C1 :mi ile baştan aşağıya bir hastayı incelemek için 4 s.ı. liginden, ancak bir iki hastane gerekli zamanı ve ayı nda gerekli çabayı sarf edebilerek, hastasını inceleyebı edir. iki tane çok güzel çalışan CT-makinası ile bt’t »erekli teknik elemana da sahip olan Brigham Kadın H,v ıi bile, mumyaları inceleyecek zamanı ortalığın pek k, olmadığı bazı Pazar sabahları,bulabilmektedir, iu arada bir CT-makinasının yalnız başına bu koıııi) ızüm getiremeyeceğini de söylemek gerekir GünıııruiA )loji(Eski Mısır Uygarlığını inceleyen bilim dalı) ile ıltf radyologların sayısı oldukça .irdir. Mincsota Mnrkt ;, paleopatoloji üzerine doktorasını yapmakta olan N<> bu konuda şunları söylemektedir: “Gelecekli .ıııtn ¡larının, mutlaka tıbbi bir eğilimden geçmiş olnuıl.ıtı |-ı ektir. Yalnız bir radyolog y.ı da yalnız ojıptoloj; ç.tli’ ‘ile değil, radyolog ve eıiptolojiıim, mıımy.rl.vı hk’iu pılan radyolojik iiKelemcIı’iı mA bu çalışına ılr ılı vlırmi’lm sonmmıd.t ısımıl’