doğadan bilgiler

karınca (Oecoph- ylla longlnoda), dünyanın en İl­kel karıncasıdır. Midesinin önün­deki yiyecek deposunu, vücudu­na sığdırablldlğl kadar genişletebilir.

■        Şek er karıncası JÇompo- notus), aç kaldığında av&an dö­nen kardeşlerini karşılamaya gi­derek, durumunu duyargalarıy­la bildirir. Besin deposu dolu olan karınca, aç kardeşini ağız­dan besler.

■       Bal karıncaları (Myrmeco- oytus mlmlcus), topladıkları be­sinleri petek yapıp boşaltmazlar. Besinleri, karınlarının İçindeki depolarında saklar ve bu yüzden bir kiraz büyüklüğünde şişerler. Deposu dolan karınca, yuvada asılı olarak bekler ve koku İle ha­ber verlldiğlndj, kusarak toplı luk bireylerini beslerler.

■       Hasatçı karınca (Pogo- nomyrex rugasus), kraliçesini ve genç yavruları, sindirilmiş yağlı besin deposundan ve kanat kas­larından gelen salgıların besle r.

yen yangın KARŞI ATEŞ yakıla­rak söndürülür?

Yangının alevleri söndüren­lerin yüzlerine doğru gelirken, karşı ateş yakılarak alevler bas­tırılır. Alevlerin bittiği yerde ters bir akım oluşur (Rüzgâr yönüne karşı) Alttaki alevler havayı ısı­tır ve genişleyip hafifleyen ıtava yukarı çeker. Bunun yerini sön­dürücüler tarafından soğuk ha­va alır. Bu sırada da hava akımı oluşarak âdeta İlk yanan yere doğru üfler ve yangın şiddeti azalır veya söner.

■        Örümcek yengeci (Pycno- gonid yani Phoxlchllldium maxil- lare/’nln vücudu o kadar küçük­tür kİ, İç organlarının hepsi ayrıklarındadır (eklemlerinde).

■        Uçan balığın (Cypselurus heterusus) uçuşu, kuşlardan çok, uçakların süzülüşlerlne benzer.

■        Cepkenll böcek (Lomec- husa strumosa), karıncaların (Fórmica sanguínea) karşı koya­mayacağı bir koku çıkardığı İçin karınca yuvasına davet edilir. Çoğu zaman karıncaların, bazen de kendi larvalarıyla beslenir. Böyiece bu zorba bir cins doğum kontrolü yapar.

■        Tembel hayvan (Brad- ypus trfdactylus), ağaçlarda ba- şaşağı asılarak hızla hareket et­tiği halde, yerde, dakikada an­cak elli cm’I sürünerek tamamlayabilir.

■     Gergedan ın (Rhinoceros unicornis) boynuzları, kemik do­kusundan değil, kalın derisinden oluşur.

■      Timsahlar (Crocodylus) kaç dişlerini kaybederlerse etsin­ler, yerlerine hemen yenilerini çı­karırlar. Yavrularını çök yakın­dan korur, yürümelerine bile izin vermez, ağızlarında taşırlar.

■     Neden çayırlar ve kısa b’^ylu bitkiler yaz geceleri bile ıslanırlar?

raprakiaı.n üst yüzeyleri havaya sıcaklı« verirler. Buna bağlı olarak topraktaki ısı bitki gövdesinin altına yani köke doğ­ru İlerler. Fakat, bitki tepesiyle kökü arasında ısıyı yalıtan ta­bakalar vardır. Bu hava toprak ısısının yukarı çıkmasını önlerler. Ayrıca bitkiler çevrele­rindeki havayı doyurmak İçin su buharı çıkarırlar. Buhar dana az sıcak çevreyle karşılaşınca yap­raklar üzerinde yoğunlaşır.

■     iğneli yıldız vatoz (Das- yatls centroura) balığının omur­gasının sivri ucu, eskiden mız­raklarda sivri uç olarak kullanılırdı.

■     Eşayaklılar, (Idothea), Al­tı duyargasının her biri vücu­dundan daha uzundur ve duyar­gaların toplam ağırlığı, vücut ağırlığını hayli geçer.

permine «ııırMirı yuı, uıı ıır,ı c

benzinle gidilebilecek uzaklıklar daha fazladır?

Litre bir hacim ölçüsüdür. Benzin, bütün sıvılar ve katlılar gibi ısıtılınca genleşir v«ı her an derece sıcaklık artışında hacmi­nin yüzde biri kadar genişler. Bu­na göre sıcak bir yaz gününde alınan benzininin ağırlığı kışın alınandan daha azdır. Bir litre benzinin tanımı, on be;; derece santigratta bir desimetre küptür. Hava sıcaklığının on beş derece­den yüksek bulunduğu günler­de, benzin fiyatı daha dü$ük

■       Maymun beyninin İki ya­rı küresinden birisi kuyruğunu, öteki ise diğer vücut İşlevlerini yönetir.

■       Koca balıkçıl (Cmeradltus albus), karnını duyuracak balık­ları tutmak İçin timsahların su­yun dışında tuttukları kuyrukla­rı üzerinde avıanır.

■        Kibirli papağanlardan (Probosdger aterrlmus) Avustu- raiya’da bulunan kimileri J50 yıl yaşayabilirler.

■        Homurtlak fTrlglla hlrum- dol, yüzgeçleri üzerindeki kılçık­lardan altısını uzatıp ayftk yapa­rak, deniz dibinde yürüyebilir,

■       Sak lüngerl (Pörlfura), gerçekten ı«k«ı biçlmlr ılrdlı

■       Santa Oomlngo’da yı yan dev ağaç kurbağasının (H vasta) derisi öyle zehirlidir kİ fifçe dokunmak bile ciddi y; Iar açar.

■       Fil balığı (Gnathoneı numenlusj Yukarı Kongo’da şar ve üst çenesi bir filin ho mu gibi uzamıştır.

■       Papağan balığı (Spar ma vlrlde), yiyecek bulac umuduyla taşlaşmış canlı ka tılarını yer.

■       Sıvacı kuşu (Sitta co nenslsj, ceviz, fındık ve fıstı rı ağaç yarıklarına ve dal çı larına sıkıca yerleştirdikten i ra güçlü gaga darbeleriyle a

■       Neden ıslak kum k kumdan daha koyu görüni

Daha az ışığı yansıttığı I Işık kum taneleri arasındaki ya geçer ve İlerleyerek İç k iarda emilir. Bu nedenle ı kum daha koyu görünümdı

■       Yaprak kesici karı (Atta sexdens|, kestiği yap parçalarını bayrak gibi taşır, nüz erginleşmemiş genç di; ona eşlik ederek düşmanla dan korurlar. Toplumlarının şayacağı yuvalarını, 40 ton i rağı dışarı atarak yaparlar.

Hazırlayan v« jRe«(m(«{ Erdoğan SAKJV

Méil IWII