LARENJİT

LARENJİT; Aim. Kehlkopf (f), Luftröhrenerıt
zündurıg, Fr. Laryngife (f), İng. Laryngitis. Larenks’in
(gırtlağın) iltihâbî hâdisesi. Larenjit, (had)
ve (müzmin) olarak ikiye ayrılır.
a) Akut larenjit (Had larenjit): Mikroorganizmalar,
zedeleyici kazalar (travmalar), bâzı kimyevî
maddelerin tahrişi, aşırı ısı, iyonize edici radyasyon
ve antijenantikor reaksiyonlarıyla olabilir.
Bunlardan, akut larenjitlere örnek olarak, mikroorganizmalarla
olan akut larenjit en önemlisidir.
Mikrobik larenjit (infektif larenjit): Genellikle
burun ve boğazın akut iltihabf olaylarına bağlı olarak
gelişir. Mikrop, çoğunlukla virüstür ve üzerine
bakteriyel infeksiyon eklenir. En çok rhinovirüs ve
influenza virüsleriyle olur. Adenovirüslerle de olduğu
gösterilmiştir. Virüs tarafından hasara uğratılan
sümüksü zarlarda (mukozalarda), beta hemolitik
streptekok, hemofilus influenza ve daha az olarak
pnömokok cinsi bakteriler üreyebilir.
Klinikte ateş, üşüme, iştahsızlık ve halsizlik,
boğazda kuruluk ve yanma hissi olur. Larenjite
has olarak, ses değişikliği en önemli bulgudur. Ses
tonunda düşme, uykudan uyanıldığında belirginleşen
ses kısıklığı olur. Konuşmak ağrılı olabilir ve
hasta hiç konuşamaz hâle gelebilir. Bu bulgu, ses
tellerinde şişme ve iltihabî hadiseye bağlıdır. Solunum,
erişkinlerde etkilenmez, çocuklarda larenks
mukozası, altındaki dokulara daha gevşek bağlandığından
nefes almakta güçlük ve genellikle gece
başlayan, havlar tarzda öksürük ortaya çıkar. Üst solunum
yolu, kalem ucu kadar daralabilir. Bu hâlde
âcil tedâvi, hattâ soluk borusuna boyundan delik açmak
(trakeotomi) gerekir.
Birkaç gün sonra mukozadaki birikim daha
yumuşak hâle gelir ve öksürükle artabilir. Hasta,
birikimi attığı zaman rahatlamaya başlar ve hastalık
7-10 günde iyileşir.
Hasta sesini kullanmakta ısrar eder veya biraz
iyileşince eskisi gibi kullanmaya çalışırsa iyileşmesi
uzar. Bunun dışında virüsün tipi sebebiyle de
iyileşme uzayabilir.
Erişkinlerin tedâvisinde en önemli nokta hastanın
bir süre sesini kullanmamasıdır. Çünkü ses çıkarılırken
larenks mukozası kolayca tahriş olur ve
iyileşmesi tam olmazsa müzmin larenjite gidiş olabilir.
Mikroba uygun antibiyotikler verilir. Ayrıca
hastayı rahatlatmak için buhar, ağızdan fazla miktarda
sıvı, aspirin ve öksürük şurupları verilebilir.
Çocuklarda oksijenli soğuk buhar, damar yoluyla
verilen steroitli ilâçlar genellikle yeterli olur.
Nâdiren trakeotomi açılır. Gerekli görülürse, mikroba
uygun antibiyotikler ve sâkinleştirici ilâçlar
kullanılır.
Akut larenjit teşhisi konulurken difteri, mikrobik
olmayan larenjitler ve mikrobik olanların
ayrımı, tedâviyi belirlemekte son derece önemlidir.b) Kronik larenjit (Müzmin larenjit): Bu
başlıkta çok sayıda hastalık vardır. Herbirinin teşhis
ve tedavisi ayrı olduğundan, sadece uzun süreli
ses kısıklığı ortak özellik olarak belirtilip bu hastalıkların
sınıflanması kısaca şöyledir:
Müzmin özel olmayan larenjitler:
Dokuda büyüme yapmayan larenjit; dokuda
müzmin büyüme yapan larenjit; doku küçülmesi
yapan larenjit; ses teli polipleri (saplı tomurcuk);
ses tellerinin polip benzeri yozlaşmaları; sapsız tomurcuk
(nodül).
Müzmin özel larenjitler:
Larenks tüberkülozu; larengeal kupus hastalığı;
larenks frengisi; larenks cüzzamı; larenks
mantar hastalıkları.