Osmanlı imparatorluğunun birinci dış borçlanması,
24 ağustos 1854 tarihinde Londra’daki
Palmer ve Ort. ile Paris’teki Goldschmied
ve Ort. firmalarından sağlanan 3 000 000
sterlin ile oldu. Bu borcun, faizi yüzde 6,
emisyon oranı yüzde 80’di. Alınan paraya
karşılık olarak Mısır vergisinin bir kısmı
gösterildiği için’ buna «Mısır borçlanması»
da denir. Mısır vergisi karşılık gösterilerek
yapılan öteki borçlanmalar 1855, 1871, 1877
yıllarında oldu. 5 000 000 Sterlinlik 1858
borçlanmasından sonra 1860 malî yılının
bütçesinin 250 000 000 franklık açığını kapatmak
üzere, zamanın maliye nazırı Fuad
Paşa, İngiltere hükümetine başvurdu. Ancak,
İngiltere:
1. yabancılara Osmanlı devletine ait emlâki
satın alma ve kiralama hakkının tanınması
;
2. bu emlâki teminat olarak göstermek şaı-
‘ tiyle tahvilât emisyonuna gidilmesi;
3. vakıfların ilga edilmesi;
4. osmanlı mâliyesinin kontrolünün ; milletlerarası
bir * komisyona tanınması şartlarının
yerine, getirilmesini istedi. Osmanlı
imparatorluğu’nun malî bağımsızlığını sarsacak
nitelikte olan bu şartlar kabul edilmeyerek
parisli banker Mirées ile 400 000 000
franklık, bir borç anlâşması yapıldı ise de,
bankerin .tutuklanması üzerine bu sözleşme
feshedilmiş oldu.
Abdülaziz zamanında 1862, 1863, Î865 (I.
seri genel borçlar), 1869, 1870, 1871, 1872,
1873 (II. seri genel borçlar), 1874 (III. seri
genel borçlar) yıllarındaki borçlanmalar büyük
oranda saray yapımına, eski borçları ve
komisyonları ödemeye ve özellikle emisyona
ayrıldı. Bu paranın ancak küçük bir kısmı
gemi alımmda ve demiryolu yapımında kullanıldı.
1874’e kadar 15 defa dış borç yapılarak
239 milyon lira ödeme taahhüdüne
girişildi. Haziheye giren paranın tutarı ise
komisyon, faiz v.b. masraflar çıktıktan sonra1
ancak 127 milyon oldu.
Bu arada batılı devletler, osmanlı mâliyesini
kontrol edecek bir teşkilâtın kurulması
için Osmanlı devletine baskı yapmağa başladılar