BURSA BAŞLICA TARİHİ ESERLERİ

Başlıca Tarihi Eserleri:
Ulucâmi: Murat Hüdavendigâr yaptırmıştır.
Karacabey ve İmareti Türbesi: Vezir Dayı Karacabey
(Kasımpaşa) tarafından 1473 te yaptırılmıştır.
Sanat değeri çok yüksektir. Hanımı ve kızı türbede,
kendi kabri son cemâat yerindedir. Issız Han: Uluabat
Gölü kenarında sağlam ve muntazam bir kervansaraydır.
Sultan Yıldırım Bayezid devrinde yapılmıştır.Keleş: 1953 te ilçe olmuştur. Daha önce Orhaneline
bağlı idi. 1980 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 22
bin 453 olup, bunun 2 bin 113ü şehirlerde ve 20 bin 3401
köylerde yaşar. Yüzölçümü 640 km2 ve nüfus yoğunluğu
35 dir. Merkez bucağına bağlı 37 köyü vardır.
Denizden 1060 m yüksekliktedir. Orman içinden geçen
bir yolla ilçeye gidilir. Karayayla ve mağaraları görülmeye
değer tabii güzellikleridir. Eski ismi “Atranus”
tur. “Merv” şehri yakınında yaşayan Türk aşiretleri
Moğol istilasından kaçarak Anadolu’ya gelmişler ve
birinci Alâeddin Keykübat’ın izniyle uç beyliği olarak
Karacadağ bölgesine yerleşmişler ve Keleş yaylasını
yazlık olarak kullanmışlardır.
Ekonomisi ormancılık ve hayvancılığa dayanır.
Sebze, meyve tohumu, fidan ve fide üretme çiftliği vardır.
Köylerinin hepsinde ilkokul mevcuttur. Keleş kaplıcaları
sıhhate faydalı olan meşhur yerlerdendir. Burada
Murad-ı Hüdâvendigâr devrine ait Yakup Çelebi adına
yapılan Ulucâmii vardır.
Mudanya: Bursa’ya 30 km. uzaklıkta ve Marmara
Denizi kıyısında bir liman şehridir. Limana küçük
tonajlı gemiler yanaşabilmektedir. 1980 nüfus sayımına
göre toplam nüfusu 31 bin 029 olup, bunun 10 bin 606 sı
şehirlerde ve 20 bin 423 ü köylerde yaşar. Yüzölçümü
346 km2 ve nüfus yoğunluğu 90 dır. Merkez bucağına
bağlı 23 ve Zeytinbağı bucağına bağlı 13 köyü vardır.
Marmara kıyısında dar bir kıyı şeridi üzerinde
kurulmuştur.
Ekonomisi tarıma dayanır. Zeytincilik sayesinde
hızlı bir geîişme göstermiştir. İklimi kalb hastalıklarına
çok iyi gelmektedir. İlçede büyük bir kablo fabrikası
vardır. Lise, meslek lisesi, hastane ve kütüphanesi mevcuttur.
İstanbul-Mudanya arasında muntazam vapur
seferleri yapılmaktadır. Yazları sıcak ve kurak, kışları
ılık ve yağışlı geçer. Mudanya için “Marmara’nın
Antalya’sı” denir. Bursa ile âdetâ birleşmiş ve Bursa’nın
iskelesi sayılnr. Sahil uzunluğu 15 bin 200 m.dir. Sahil
hususi ve uımımi dinlenme tesisleri ile doludur. Yaz
aylarında Muctapya oldukça kalabalık olmaktadır.
Mudanya’nın eski ismi “Mirliya”dır. Makedonya Krallığı
burasını ele geçirince eski şehri yıkarak yenisi
“Apanya” ismi ile kurdu. Bilâhare ismi “Montanya”
olarak anılmaya başlandı. Birinci dünya harbin’den
sonra 25 Haziran 1920 de İngilizler Mudanya’ya asker
çıkardılar. Sonunda 6 Temmuz 1920 de Yunanlılar işgâl
ettiler ve 12 Eylül 1922 de Mudanya düşman işgalinden
kurtarıldu. 26 Ağustos 1922 de başlayan Büyük taarruzla
Yunan İşgal Kuvvetleri İzmir’de denize dökülmüştü.
Trakya ve İstanbul’un kurtuluşuna sıra gelmişti.
Fransa’nın arabulucuğuyla 4 Ekim 1922 de Mudanya
Mütarekesi (Türkiye, Fransa, İngiltere ve İtalya) arasında imzaladı. Bu mütarekenin imzalandığı ahşap yapı
müze olarak kullanılmaktadır. Mudanya’da Bizans
katakompu, Zeytin bağı Bucağında kiliseden döndürülen
câmi vardır. Bursa-Mudanya arasındaki “Mihraplı
Köprü” tarihi eserlerdendir. Tirilye’nin zeytini ve denizi
meşhurdur.
Mustafa Kemal Paşa: Bursanın nüfus bakımından
ikinci büyük ilçesidir. 1980 nüfus sayımına göre toplam
nüfusu 92 bin 586 olup, bunun 30 bin 14l’i kentlerde ve
62 bin 445 i köylerde yaşar. Yüzölçümü 1731 km2 ve
nüfus yoğunluğu 53 tür. Merkez Bucağına bağlı 55,
Çaltılıbük Bucağına bağlı 16, Devecikonağı Bucağına
bağlı 19 ve Söğüt alan Bucağına bağlı 17 köyü vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Tahıl, domates ekimi
çok yapılır. Orman bakımından zengindir. Hayvancılık
ileridir. Lise, meslek liseleri ve hastahane, kütüphane
vardır. Suyu bol ve kanalizasyon sistemi vardır. İlçede
belediye otobüsü çalışmaktadır. İlçe Bursa-Balıkesir
yeni yoluna doğru genişlemektedir. İlçenin ortasından
bir dere akmakta olup, ilçenin tabii güzelliği çok
şahanedir.
İlçenin tarihi çok eskidir. Orta Asyadan Mezopotamya
yolu ile Anadolu’ya gelen Etiler bu kenti M.O.
301-331 yılları arasında “Kirmasti” veya “Kirmastorya’
’ ismi ile Lalaşahin Mahallesi sırtlarında kurmuştur.
Birinci Dünya Harbinden sonra Yunan işgaline uğramış
ve 14 Eylül 1922 tarihinde düşman istilasından
kurtulmuştur.
Kaplıcaları meşhurdur. Dümbüldek Hamamı ilçeye
10 km. uzaklıktadır. Banyo edilmekte kullanıldığı gibi
içilir. Sularının evsafı Almanya’nın meşhur kaplıcası
Bad Navheim’den üstündür. Romatizma, kadın hastalıklarına,
çocuk felcine ve yarı felçlilere iyi gelir. Keleşpın
a r (G ü n d o ğ d u ) Ilıcası: G ü n d o ğ d u Köyünde
meşelikler arasında mermer bir havuzdur. Çok eski
devirlerden kalmadır. Suyu sıcaktır. Banyo olarak
kullanılır.
Lala Şahin Paşa, savaş ganimetleri ile bu kentte
câmi, köprü ve medrese ve hamam yaptırmıştır.
Hamam halen “Kızılay Hamamı” olarak kullanılmaktadır.
Köprü yıkılmış olup, yerine Cumhuriyet Devrinin
ilk yıllarında yenisi yapılmıştır. Medrese ve câmilerden
ancak minareler kalmıştır. Lala Şahin Paşa’nın türbesi
de bu minare dibindedir. Lala Şahin Paşa’nın kızkardeşinin
oğlu Hamza Bey Türbesi ve câmii vardır. Lala
Şahin Paşa’nın kardeşi Ayaz Paşa’nın türbesi ise, Ayaz
Paşa Köyündedir.
Kentte Şeyh Müfti türbesi de mevcuttur. Şeyh Müfti
Ayasofya’da fetva ile vazifeli idi. Ömrünün sonlarında
bu kente gelip câmi yaptırdı. 1544 te vefat etti. Türbesi
câmi yanındadır.
Lala Şahin Paşa’nın türbesini Orhan Gazi yaptırmıştır.
Lala Şahin Paşa sağlığında Osmanlı Devletinebüyük hizmet etmiştir. Kestelek
köyünde (İlçeye 10 km. mesafede) eski bir kale vardır.
31 Aralık 1922 de Kinmasti ismi Mustafa Kemal
Paşa olm u ştu r. Lala Şahin P a şa ’nın babası
Abdülmümin’in kabri de Lala Ş^hin Paşa türbesindedir.
Halen okul olarak kullanılan Taşmektep, Züfer Bey
ilkokulu. Öğretmen Davud (Hafız Davud) ve Lala
Şahin Paşa ilk okulları yakın tarihin örnek binalarıdır.
Orhaneli: Bursa’nın güneyinde ve il merkezine 65
km. uzaklıktadır.’ 1980 nüfus sayımına göre toplam
nüfusu 55 bin 905 olup, bunun 3 bin 831 ’i kentlerde, 52
bin 074’ü köylerde yaşar. Yüzölçümü 1731 km2 ve
nüfus kesafeti 32 dir. Merkez Bucağına bağlı 51, Büyükorhan
bucağına bağlı 44 ve Harmancık bucağına bağlı
26 köyü vardır. Ekonomisi ormancılık ve hayvancılığa
dayanır. Tahıl da yetiştirilir. İlçede linyit ve krom
madenleri vardır. Kapılcalar bakımından çok zengindir.
Ağaçhisar-llıca ve çamuru. Kocaçay hududundadır.
45°C olarak tatsız ve hafif kükürtlü suyu bulunur.
Deri hastalıkları, uyuz ve ağrılı hastalıklara iyi gelir.
Ilıcaksu: Ihcaksu köyü yakınında üzeri kümbetle
örtülüdür. Ağrılı hastalıklara iyi gelir.
Sudağ Ilıcası: 55°C tabii lezzetli, kokusuz ve berraktır.
Ağrılı hastalıklara iyi gelir.
Şükriye Çamuru: Uyuz ve deri hastalıklarına iyi
gelir. İlçe civarında Adriyanus kentinin kalıntıları ve
mezarları vardır. Orhaneli’ni feth eden Durdu Beyin
zamanında yapılan câmii Orhan Gazi yaptırmıştır.
Lise ve hastahanesi vardır. Uludağ eteklerinde bulunan
bu bölge Harmancık tekfuru köse Mihal’in müslümanlıkla
şereflenmesi üzerine Osmanlı toprağı oldu.
Orhaneli Beyce köyü, Orhan Gazi zamanında Örhaneli
ilçesi oldu.
Orhangazi: Gemlik körfezi ile İznik gölü arasında
şirin bir kenttir. Bursa Yalova yolu üzerindedir. Lisesi
hastahanesi vardır. Ekonomisi tarım ve sanayiye daya-
Ataiarımız her gittikleri
yerde insanlara huzur
ve seâdet götürmüş,
hâkimiyetleri altına
giren bölge ahalisini,
devlet ve milletleri kendilerine
hayran bırakmışlardır.
Onlardaki bu
adâlet ve üstün vasıfları
görebilenler seve seve
onların safına katılmış
ve onlar gibi olmuşlardır.
Orhaneli, bu tarihi
gerçeği yaşayan ilçelerimizden
birisidir. Harmancık
tekfuru köse
Mihal’in müslüman
olmasıyla OsmanlIlara
bağlanan bu ilçe, o tarihten
itibaren hızlı bir
gelişme göstermiş.
Osmanlı Türk Yurdu
olmanın değişmez özelliği
minareleri göklere
yükselen câmilerle
süslenmiştir.Civarında birçok fabrika vardır. Döküm ve
dokuma sanhyi ilçesidir. Hızla gelişen bir ilçedir. Orhan
Gazi İznikten dönerken burada kurulan pazar yerini
beğenerek buraya bir câmi yaptırdı. Zamanla bu câmi
etrafındaki kent kuruldu. İlk ismi Pazarcık ilçesi, halkın
isteği üzerine 1919 da Sultan Mehmet Reşad burasının
ismini Orhangazi koyar. 1980 nüfus sayımına göre toplam
nüfusu 41 bin 465 olup, bunun 18 bin 733’ü kentlerde
ve 22 bin 732’si köylerde yaşar. Yüzölçümü 476
km2 ve nüfus kesafeti 87 dir. Merkez bucağına bağlı 24
köyü vardır. Sölüz köyünde tarihi câmii ve hamam
vardır. İlçenin gezilecek yerleri, Ayazmamağarası,
İznik göl kıyısı ve Çamlık Pınarbaşı suyu, kaynana
suyu, yeni Sülüz köyü ve Ayazma mevkiidir. 50 derece
sıcaklıkta keramet ılıcası ağrılı hastalıklara iyi gelir.Yenişehir: Bursa’mn doğusunda ve il merkezine 55
km uzaklıktadır. 1980 nüfus sayımına göre toplam
nüfusu 48 bin 521 olup, bunun 16 bin 999’i kentlerde ve
31 bin 522’si köylerde yaşar. Yüzölçümü 772 km2 ve
nüfus kesafeti 63 tür. Merkez bucağına bağlı 61 köyü
vardır. Lise ve hastahanesi ve köylerde ilkokul vardır.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Meyve ve sebzesi boldur.
Biber, tahıl, tütün ve şekerpancarı çok yetişir. İlçe hızla
gelişmektedir. Yenişehir, 1301 senesinde Osmanlılarca
feth edilmiştir. Eski ismi “Neapolis” tir. Bursa, Bilecik,
sonra yeniden Bursanm ilçesi olmuştur. Tarihi eserler
bakımından zengindir. Osman Gazi Hamamı, Orhan
Gazinin yaptırdığı Ulucâmi, Orhan Gazi’nin oğlu
Süleyman Paşanın makam türbesi, Postin-Puş baba
zaviyesi Orhan Gazi Devrinde yapılmıştır. Çifte
hamamı deli Hüseyin Paşa yaptırmıştır. Sinan Paşa
külliyesi Yemen Fatihi Sinan Paşaya aittir. Yarhisar
Câmi ve Hamamı, Orhan Gazi’nin hanımı Nilüfer
Hatun’un vatanı olan tekfurluk merkezi şimdi bir köydür.
Orhan Gazi Hanımına Cemile olarak yaptırdığı
câmi ve hamam Osmanlı Devletinin ilk eserlerinden
biridir. Baba Sultan Câmi’i Bursa’nın fethinde hizmeti
geçen ve büyük rolü olan geyikli Babanın, Babasultan
köyündeadma yapılan câmi ve türbedir. Önündeki yaşlı
çınar bu devirden kalan tabii bir anıttır.
Şemaki evi Türkistandan gelen Şemaki zadeler tarafından
18. asırda yapılmış, o devrin güzel bir evidir.
Bugün müze olarak kullanılmaktadır.