ZEPLİN

Alm. Zeppelin (m), Luftschiff (n), Fr. Zeppelin
(m), İng. Zeppelin, airship. Hafif bir gazla doldurularak
havada askıda kalma özelliği kazandırılmış, idare
edilebilir balonlu hava gemisi. Zeplini balondan ayıran
en büyük özellik tahrik ve dümen sistemidir. (Bkz.
Balon). Zeplin’de gaz olarak Helyum kullanılır.
Zeplin, iskeleti madenî birçok balon hücrelerin biraraya
gelmesinden hasıl olan aerodinamik yapıya sahip
bir gemi görünümündedir. Zeplin irtifa kazanması ve
kaybetmesi balon hücrelerine hafif gaz doldürup
boşaltmakla, ileri hareketi ise bir pervaneli motor
tarafından sağlanır. Zepline yön verme irtifa kazandırma
veya kaybetme dümenlerde de temin edilir.
Prensip olarak Zeplinin yapı ve havadaki hareketi
deniz altının yapı ve su altındaki hareketine benzer.
(Bkz. Denizaltı).
Zeplin’in tanhı gelişimi 1783 senesinde ilk balon
uçuşu ile başlar. 1851 senesinde Henri Giffard isimli bir
Fransız kâşif üç beygir gücünde buhar kuvveti ile çalı­
şan pervane motorunu geliştirince, balona yatay yönde
hareket imkânı sağlanmış oldu. İçten patlamalı benzin
motor tatbikatı 1872’de Alman mühendisi Paul Haenlein
ile başlamıştır. 1883 Ekiminde ise elektrik motoru
ile çalışan ilk zeplin yapıldı. Almanların 1900 senesindeyaptığı LZ-1 Zeplini 140 metre boyunda ve 13 metre
çapında büyük bir hava gemisi idi. Bu gemi 24 adet
boyuna ve 16 adet daire biçiminde enine mukavim elemanlardan
meydana geliyor ve 16 beygir gücündeki
motoru ile saatte 33 kilometre hız yapıyordu. Yatay ve
baş-kıç doğrultusundaki denge kontrolları hem dümen
hem de uç taraflarda bulunan balon odalann gaz
basınçları ayarlanarak yapılıyordu. Bunu Almanların
A.B.D.’lerine harp tazminatı olarak yaptığı LZ-126
“Los Angeles” takip etti. 1928 senesinde yapılan LZ127
“Gıraf Zeppelin” 590 seferde 13.110 kişi ve 200 ton
yük taşımıştır. 1936 senesinde yapılan LZ-129
“Hindenburg” zeplini 1100 beygir gücünde tahrik
motoruna sahip olup, saatte 110 kilometre hız yapı­
yordu. Bu zeplinle Atlantik seferleri düzenlenmiş, on
seferde 1002 kişi taşınmıştır. 1938 senesinde yapılan
LZ-130 “Graf Zeppelin” ise helyumla çalışıyordu.
İkinci Dünya Savaşının başlaması ile zeplin inşaası da
durdu. Günümüzde çeşitli kolaylıkları düşünülerek
üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.