İSLÂM’IN IŞIĞINDA GÜNÜN MESELELERİ

için 1988 yılı itibariyle yaklaşık 10 milyon lira gerekir. Geçmiş namaz yirmi yıllık olursa ıskatın maliyeti yirmi milyona yaklaşır. Bu meblağ fukaraya ödendiği zaman namaz ve oruç borcundan kurtulanacağma dair bir âyet ve hadis mevcut olmayıp, oruç için kıyas, namaz için zan ve ümit vardır.
2. Devir:
Fakih Ebû-leys es-Semerkandi’nin (v. H. 373) en-Nevâzil isimli kitâbma atfen şöyle bir fetvâ nakledilmiştir: Ölü ıskat için gereken malı bırakmamışsa bir miktar mal (meselâ para) ödünç alınır, bir fakire «filâna vekâleten bu meblağı onun şu kadar namazımn fidyesi olarak sana veriyorum» denir ve verilir o da «bunu ona vekaleten sana bağışlıyorum» der, bu alıp verme işi ıskat bitinceye kadar devam eder. (79) İşte bilâhare adına «devir» denen bu ameliyenin fıkıh kitaplarındaki yeri budur. Iskat-ı salât için fidye vermek bile şüpheli iken bunun neye istinâd ettirildiği, delilinin ne olduğu zikredilmemiş, sadece «böyle yapılır, inşâallâh olur, bulur» denmiştir. (80) Zamanımızda bu devir âdet halini aldığı, İslâmm kaynaklarına müstenid bir iş sanıldığı ve insanların ibâdette tembelliğe sapmalarının sebeplerinden birini teşkil ettiği için «bid’at» mahiyetini iktisâb etmiştir. Bunun terkedilmesi ve ölü namına doğrudan doğruya sadaka verilmesi, hayırlar yapılması, taksiratının affı için de Mevlây-ı Müteâl’e yalvarılması gerekir.
E — Muayyen Günler ve Geceler:
Daha çok gezgin kitapçıların sattığı en’âm, duâ ve bazı ilmihâl kitaplarında «üçüncü, kırkıncı, elliikinci geceler» den, bu gecelerde yapılacak duâlardan bahsedilmektedir. Ayrıca halk muayyen günlerde bazı kabirlerin etrafında toplanmayı orada yiyip içmeyi, mesire ve duâ yapmayı âdet haline getirmişlerdir. Kur’an-ı Kerim’de ve hadislerde böyle gün ve gecelerden, bu gecelerde yapılacak duâlardan bahsedilmemiştir. Şu halde