NAMÂZIN ŞARTLARI
18—Ey Oğul! Nemâzm dışında olan, ya’nî nemâza başlamadan önce yapması farz olan şartlan yedidir:
Birincisi: (Hadesden Taharet) ya’nî abdest almakdır. Eğer
su bulunmazsa teyemmüm etmekdir.
İkincisi: (Necâsetden taharet) ya’nî elbisesini, vücûdünü ve
nemâz kılacağı yeri pislikden temizlemekdir. Gerek ağır,
gerekse hafif olsun, az veyâ çok olsun pisliği temizlemek iyi
olur.
Peygamberimiz “aleyhisselâm” buyurdu ki, (Kan vecerâhat pisdir. Nemâz kılman yeri de pislikden temizlemek lâzımdır.
Bedenini de bevlden ve metilden ve bütün pisliklerden temizlemek
lâzımdır).
[Hanefî mezhebinde kan, idrâr, ispirto kaba necâsetdir.
Küçük havza damlayınca, suyun hepsi kaba necâset olur.
Bulaşdıklan yer, avuç içindeki suyun yüzeyinden az ise, nemâz
sahîh olur. Cebde bulunan kapdaki ispirto, kan ve alkollü
içkiler, bir miskalden [beş gramdan] az ise, nemâz sahîh olur.
Bu mikdarlardan çok ise, nemâz sahîh olmaz. (Dürriilmuhtâr)
da, İstincâ bahsi sonunda diyor ki, (Su ile toprakdan biri temiz
ise, karışımları olan çamur temiz kabûl edilir. Fetvâ da böyledir.) (İbni Âbidîn), (Bahr), (Eşbâh), (Feth) ve (Bezzaziyye) de de
böyle yazılıdır. Bu söze zaîf diyenler de var ise de, haraç,
meşakkat olunca, zaîf kavi ile amel olunur. Fıkh âlimlerinin bu
sözlerinden, İhtiyâcı karşılamak için yapılan kolonya, ilâç,
vernik ve boya gibi ispirtolu karışımların temiz kabûl edilecekleri anlaşılmakdadır. Nemâz kılarken necâsetden korunmakda
haraç, meşakkat olduğu zeman, bu kavi ile amel edilir. Şâfi’î
mezhebinde de böyle olduğu, (Ma’füvât) kitâbmda yazılıdır.
İspirtolu ilâclann temiz kabûl edilmeleri, bunları içmenin câiz
olacağını göstermez. Zarûret olmadıkça, yinmeleri ve içilmeleri yine câiz olmaz. Alkollü içkiler, ihtiyâç eşyâsı değildirler.
Necâset olmaları, bu kavle göre de, afv edilmez.]
Üçüncüsü:. Avret yeri açık olarak kılınan nemâz sahîh olmaz.
Erkeğin nemâz için avret yeri, hanefîde ve şâfi’îde ve hanbelîde
göbeğinden dizine kadardır. Hanefîde diz, Şâfi’îde göbek avretdir. Hanbelîde ikisi de değildir. Hanefîde kadınların yüzlerinden
ve ellerinin içinden başka yerleri ve saçları nemâzda avret yeridir.
Bir rivâyetde ayaklarının üstü avret değildir. Şâfi’îde yüzlerinden
ve ellerinin iç ve dışından başka her yerleri, hanbelîde yüzlerinden
başka her yerleri, nemâz için avretdir. Mâlikîde erkeklerin yalnız sev’eteynleri, ya’nî ön ve arkalan, kadınların,el, ayak ve göğüslerinden, sırtlarından, yüzlerinden başka yerleri nemâz için
kaba avretdir. Avret mahallinin rengi ve şekli görülmeyecek kaim,
temiz kumaşla örtülmesi lâzımdır. Karanlıkda kılmakla örtülmüş
olmaz. Kadınların mahrem erkeklerine diz ile göbek arasını açmaları harâm, el, ayak ve başlarından mâ’ada yerlerini açmaları
mekrûhdur. Yabancı erkeklere ve hanbelîden başka mezheblerde
kâfir kadınlarına da yüzlerinden ve ellerinden mâ’ada bütün bedenleri avretdir. Şâfi’î mezhebinde yabancı erkekler için,
yüzleri ve elleri de avretdir. Erkeğin erkekler ve kadınlar için, yalnız göbek ile diz arası, hanefîde ve hanbelîde avretdir. Şâfi’îde ve
mâlikîde ise, yabancı kadınlar için, baş, el ve ayakdan gayrisi avretdir. Avret mahallinin vücûddan ayrılmış parçalarına da bakmak hanefîde ve şâfi’îde harâmdır. Erkeğin yabancı kadm ile ihtiyâç mikdârı konuşması câizdir. Sesinin sîmâ’ı harâmdır. Simâ’,
mevzûn sözü mevzûn ses ile okumak ve bunu dinlemek demekdir.
Bakması harâm olan yeri lems [dokunmak] de harâmdır. [Kadının
— 367. —
yabancı erkeğe görünürken, çarşaf ile veyâ başörtüsü ve manto ile
örttiûmesi lâzımdır.]
Dördünce: Kıble cihetine dönmekdir. Kıble, Mekke şehrinde
bulunan Kâ’bedir. Vapurda, trende de, nemâz kılarken, Kıbleye
dönmek farzdır. Bunlarda kıbleye dönemiyen hanefî, şâfi’î mezhebini taklîd ederek, iki nemâzı cem’ eder.
Beşincisi: Vaktinde kıldığını bilmekdir. Her nemâzın evvel ve
son vaktlerinin geldiğini bilmek farzdır.