ABDÜRRAZZÂK SAM’ÂMÎ

Hadîs ve fıkıh âlimi. Abdürrazzâk bin Hemmâm bin Nafiî Ebû Bekir es-San’ânî büyük imâm- lardandır. 127 (m. 744; de San’a’da doğdu. 211 (m. 826/da Yemen’de vefât etti. Benî Himyer kabilesi az adlılarından idi. Bunun için O, Ebû Bekir-el-Himyerî diye de zikr- olunur. Hadîs ilminde, hâfiz (yüzbin hadîs-ı şerifi râvileri ile birlikte ezbere bilen; ve sika (güvenilir; bir zât idi. Aynca fıkıh ve tefsir ilminde de çok yüksek idi. Babasından, amcasından, Ma’mer bin Râşıd, îmâm-ı Evzâî, îmâm-ı Mâlik, îbn-i Cüreye, Süfyân bin Uyeyne, Süfyân-ı Sevrî, Zeke- riyya bin Ishâk el-Mekkî, Ca’fer bin Süley- mân, Yûnus bin Süleym es-San’ânî, îbn-i Ebî Revvâd, îsmâil bin Iyâş ve baçka zâtlardan ilim öğrenip, hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Kendisinden de, hocalannatu Süfyân bin Uyeyne ve Mu’temır bin Süley- mân, aynca, Veki’ bin Cerrâh, Ebû Üsâme, Ahmed bin Hanbel, Ishâk bin Râhaveyh, Yahyâ bin Ma’în Ebû Hayseme, Ahmed bin Sâlih, Ibrâhim bin Mûsâ, Abdullah bin Muhammed el-Müsnedî, Ahmed bin Yûsuf es-Sülemî, Ebû Mes’ûd er-Râzî ve başka âlimler hadîs-i şerîf nakletmişlerdir. Hadîs âlimlerinden bir çoğu O’nun hadîs-i şerîf rivâyetindeki güzelliğini takdir etmişlerdir. Küçük yaşta ilim öğrenmeye başladı. Kısa zamanda yükselip herkes tarafından tercih edilen bir âlim oldu. Dînî mes’eleleri çözmesi için, her taraftan kendisine mürâ- caat ederlerdi Hz. îmâm-ı Buhârî “Abdürrazzâk’m kendi kitabında rivâyet ettiği bilgilerin hepsi sahîhdir, doğrudur.” Ahmed bin Hanbel (r.a.;, “Abdürrazzâk’ın ilminin derecesi çok yüksek idi” buyurdular. Eserleri: Tefsîr-ul-Kur’ân, el-Musannef fil-Hadi s, Kitab-ül-megâzî, Tezkiyet-ul- ervâh el-Câmi-ul-Kebir fi’l-hadîs, el-Câmi- us-Sünen fi’l-fikh’dır. Rivâyet ettiği hadîs-ı şeriflerden ba’ zılan: Eshâb-ı kirâmdan birisi gelerek, “Yâ Resûlallah! insanların en faziletlisi kimdir?” diye sordu. Peygamber efendimiz buyurdu ki: “Allah yolunda cam ile, malı ile cihâd eden mü9mindir.99 “Sizden biri Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uyarak güzel ahlâk sâhibi olunca, yaptığı ibâdet ve tâatle- rini de ihlâs ile (Allahü teâlâ’mn nzâsı için; yapınca, her haseneden (her iyi amelden; dolayı kendisi için, ondan- yediyüz misline kadar sevap yazılır. Yapacağı her seyyieden (kötü amelden; dolayı da kendisine yalnız bir misli günah yazılır. Allahü teâlâ affederse hiç yazılmaz.99 “Cum9a gününde öyle bir saat vardır ki, şâyet bir müslüman o saatte rastlar da Allahtan bir hayır dilerse, Allah onu kendisine mutlaka verir.99 Peygamber efendimize sordular. “Kıyâ- met günü kâfirler yüzüstü nasıl haşrolunur?” Peygamber efendimiz buyurdular ki, “Onları, dünyâda iken, iki ayaklan üzerinde yürütmeye kâdir olan Allahü teâlâ, kıyâmet günü de yüzilstü sür ündür mey e kadirdir.” “Bir kadın, efendisinin (kocasının) izni olmadan nâfile oruç tutmasın. Efendisinin izni olmadan evine girmeye kimseye izin vermesin. Efendisinin kazancından onun emri olmadan dağıtmasın, vermesin “Elimde bir mal bulunsa, onu sizden saklamam. Her kim afif olmayı (haramlardan sakınmayı) isterse Allahü teâlâ afif kılar. Ganî olmak isteyeni Allahü teâlâ zengin eder (Muhtaç olduğu halde ihtiyâcını gizleyen kimseyi, Allahü teâlâ ganî eyler, başkalarına muhtaç bırakmaz). Her kim sabrederse (sabretmeye çalışırsa; Allahü teâlâ o kimseye sabrın hakîkîsini ihsân eder. Hiç bir kimseye sabırdan daha geniş ve daha hayırlı bir ihsân verilmemiştir”