Afyon-Karahisar eskilerin «Apemea Kibatos» adını verdikleri yük sek bir trakid kitlesinin eteklerinde kurulmuştur. Denizli bölgesi de içinde olmak üzere, bu çevre Aristoteles zamanındanberi «Katakaumene» ( Yanmış Memleket) adiyle anılmaktadır; bunun sebebi, ilin daha çok batı kısımlarındaki suların, toprak üzerinde kireçlerini bırakmalarından- dır. Denizlinin Pamukkalesi de bu oluşun en canlı bir örneğidir. II sınırları içindeki şifalı su kaynaklarının sayısı çoktur. Bunların terkipleri birbirine pek benzer. İlin güneyindeki şifalı sular genel olarak soğuktur,
Gazlıgöl Hamam ı:
Afyon – Eskişehir demiryolu üzerinde, Hamam istasyonunun 200 metre batısındadır. Afyon şehrine 21 Km. uzaklıktadır. Hamamın bulunduğu vadi, eski bir çöküntü olup batı yönündeki dağ, gınayıs, şist, kuvarsit gibi silisli kayalardan meydana gelmiştir. Bu hamamın suyu, + 45° olup kalevi maden suları lezzetinde ve kükürt kokuludur. Banyo ve içme olarak kullanılır. Böbrek, Kalb, Damar ve Romatizma hastalıkları için iyidir. Büyük bir havuzu, kârgir bir kaplıcası, iki soğukluk mahalli ile yakınında soyunup giyinme odaları vardır. Erkek ve kadınlar ayrı ayrı saatlerde girmek suretiyle kaplıcadan faydalanırlar. Kaplıcada mevsiminde açılan ve kahvehanesi bulunan 30 yataklı bir Otel de vardır. Yazın halkın bu kaplıcadan faydalanmasını artırmak düşüncesiyle, Afyon – Hamam istasyonları arasında tren servisi vardır. Bu kaplıcadan uzun yıllardanberi insanların daima faydalandıkları eldeki kayıtlardan anlaşılmaktadır.
Ilıca (Mehmet Ağa) :
Gazlıgöl hamamının 45 dakika batısındaki bir tepe eteğinde «Ilıca» diye anılan bir yer daha vardır ; buraya A vşar Kaynakları da denir. Sıcak bir suyu vardır ; banyo olarak kullanılmaktadır ; ağrılı hastalıklar için şifalıdır. Yolu ve yatacak yeri yoktur. Küçük ve yıkılmağa yüz tutmuş bir hamamı vardır. Afyonkarahisar madensuyu: Gazlıgöl hamamının kuzeyinde demiryolunun batısında,Afyonun 22 Km. kuzeyinde, denizden 1000 metre yükseklikte dağlarla çevrili bir vadide ve meyilli bir sırtın eteklerinde bulunan bu suya Hamam istasyonundan gidilir ; oraya 15 dakika uzaklıktadır. Demiryolu 300 metre kadar yakınından geçer. Bölgenin sıcaklığı yazın + 25° ile + 30° derece arasında ve kışın ise — 10° ile — 20° arasında olmakla beraber su ekşimsi, fazlaca serbest C02 gazlı, bikarbonatlardan zengin, içimi kolay, kükürt kokusu olmıyan lezzetli bir sofra suyudur. Suyun birçok zamanlarda gerek memleketimizde ve gerekse yabancı memleketlerdi kimyagerler tarafından analizleri yapılmış ise de bunlar içinde İstanbul Şişli Çocuk hastanesi kimyagerlerinden Bay A li Rıza tarafından 2-1-1903 20-12-1318 tarihli analiz ile, (Bu analiz raporu, Tevfik VahidinTelhisi«Fenni tedavi» adlı eserinde yayınlanmıştır.) 1906 yılında, Pariste Laboratoire des Recherches Medicales’de yapılan analiz en değerli olanlarıdır. Çünkü, en son analizle 40 yıl önceki arasında fark yok denecek kadar azdır. Aşağıdaki tablo her iki analizi bir arada göstermektedir.