Attis

Attis, a t t e s olarak da yazılır, Büyük Ana
Tannça olarak bilinen Kybele’nin(*) mitolojideki
eşi; kendisine Frigya’da, Anadolu’
da ve İS 2. yüzyılda güneş tannsı olarak
kabul edildiği bütün Roma İmparatorluğumda
tapılmıştır. Attis ve Kybele’ye tapınma,
ilkbahann geri gelişini kutlamak için
düzenlenen yıllık gizem şenliklerini de içerir.
Kybele gibi Attis de Anadolulu bir
tanndır ve istilacı Frigyahlar tarafından
kendilerine özgü mitolojik bir kişilikle birleştirilerek
benimsenmiştir. Frigya efsanesine
göre Attis, hünsa Agdistis ve Irmak
Tann Sangarios’un (Sakarya) kızı Nana’dan
doğma yakışıklı bir gençtir. Attis’e âşık olan
Agdistis, tam evlenmek üzereyken onu
çılgına çevirir; olay Attis’in erkeklik organını
keserek ölmesiyle son bulur. Pişmanlık
içindeki Agdistis, Attis’in bedenindeki
gençliğin hiçbir zaman çürümemesini ya da
bozulmamasını sağlaması için Zeus’u ikna
eder. Efsanenin başka çeşitlemeleri de vardır;
ama bunlann tümünde olaylar temelde
kendini hadım etme olgusu çevresinde döner.
Attis ashnda bir Bitki Tannsı’dır ve
kendini sakat bırakması, ölümü ve yeniden
doğuşuyla kış mevsiminde yok olarak ilkbaharda
yeniden ortaya çıkan toprak ürünlerini
simgeler. Attis sanatta çoğu kez Frigya
başlıklı ve giysili bir genç olarak betimlenir.