Sardeis Batı Anadolu’da Eskiçağ kenti. İzmir’in 80 km doğusun­da yeralan, Lidya (Lydia) Krallığı’nın başkenti olan Sar­deis, Karun döneminde büyük ölçüde gelişip, İ.Ö. 546’da Pers kralı Keyhüsrev I tarafından alınarak, bir satraplık merkezi oldu. Daha sonra sırasıyla Büyük İs­kender, Selefkiler, Romalılar ve Bizans’a geçti. Anado­lu’nun Türkler tarafından fethinden sonra, boşaltıldı. İlk olarak ABD’li arkeologların başlattıkları (1910) kazılar­dan sonra, 1958’den başlayarak yeniden ...

sardalya Sardalyagiller ailesinden balık türü (Bil. a. Sardina pilc- hardus). Baltık denizi dışında, Avrupa’yı çevreleyen bütün denizlerde yaşayan sardalya (ateş balığı da de­nir), yaklaşık 20 cm uzunluğunda, iğ biçimli, iri pullu, sırtı yeşilimsi, karnı ve yanları gümüşi renkli bir balıktır. Deniz yüzeyi ile derinliği 55 m’yi aşmayan kesim ara­sında sürü halinde gezer ve planktonla beslenir. Eti lez­zetlidir.

Saraybosna 5 .–Hersek Cumhuriyeti’nin başkenti. Miljacka ır- ~ıi. Dinar dağları arasında oluşturduğu dar vadide, Saraybosna’da, 1530’da yapılan, içi kalem süsleriyle süslü Gazihüsrevbey camisi (Begova camisi de denir). Kent, Sırpların saldırılarından, özellikle 1992’de büyük zarar görmüştür.     Trebevic dağının eteğinde yeralan Saraybosna’nın nü­fusu 525 980’dir (1991 tah.). Halkının büyük bölümü müslüman olan (XV. yy.-l 878 arasında Osmanlı İmpa- ratorluğu’na bağlı ...

Saraç Tahsin ve çevirmeni (Muş 1930-İzmit 1989). Ankara ‘ir Eğitim Enstitüsü Fransızca bölümünü bitiren -‘I Tahsin Saraç, devlet bursuyla Paris’e gönderile- Süı’bonne Oniversitesi’nde öğrenim gördü. Yurda dönünce Gazi Eğitim Enstitü- *re Fransız dili ve edebiyatı dersi verip, 1971’de _ “iv ıs avrıldı. Şiirlerinin yanı sıra sözlük çalışmalarıy- birçok Türk edebiyatçısının yapıtlarını Fran-   Direnmeler (1973; 1970 TRT Büyük ^Güvercin Kasapları(1978), Çıplak ...

sara Beyinde gerçekleşen apansız elektrik boşalmaları ne itimi nöbetlerine yol açan, genellikle ne- – ‘ ‘      ve “yapısal” diye nitelendirilen sinir Birkaç saniye süren dalgınlıktan, çok uzun ve -—cırpınmaiaria gelişen şiddetli biçimlere ka- 7i~zck çeşitli olabilen sara (epilepsi de denir) nöbetle- ■               • ~asîa, denetim altına almayı başaramaz. Çeşitli ka­rı .e “astalıkların etkisiyle beyinde ortaya çıkan bo- r_\ da saraya ...

Sappho Eski Yunanlı kadın şair (Midilli İ.Ö. VII. yy. sonu-ay.y. İ.Ö. VI. yy. başı). Adadaki siyasal çekişmelere karıştığı gerekçesiyle bir süre sürgünde (Sicilya’da) yaşamak zo­runda kalan Sappho, Midilli’ye dönünce genç kızlar için bir şiir okulunun başına geçti. Yeni ritimler yarattığı, aşk, ölüm ve güzellik konularını işlediği şiirleriyle ün sal­dı: Üstünde resmi bulunan paralar basıldı. Horatius’un ve Ovidius’un hayranlıkla söz ettikleri ...

Sapir, Edward Alman asıllı ABD’li dilbilimci (Lauenburg, Almanya 1884-Nevv Haven, ABD 1939). Franz Boas’la tanışıp, klasik dilbilimin Hint dillerini açıklamada yetersiz kaldı­ğını ondan öğrenen Edward Sapir, Kaliforniya Pennsyl- vania, Chicago ve Yale üniversitelerinde ders verdi. Ka­nada Ulusal Müzesi Antropoloji bölümü yöneticiliğinde bulundu (1910-1925). Language: an introduction to the Study of Speech (Dil: Konuşma Üstüne Çalışmalara Giriş, 1921 ) adlı yapıtıyla ...

sapınç Göz optik sisteminin yarattığı görüntü bozukluklarına verilen ad. Optik sistemlerdeki sapınçlar ikiye ayrılır: Stigmatizm kusurlarından ileri gelen geometrik sapınç­lar (küresel sapınç, koma, astigmatlık, vb.); ışığın dağıl­masından ileri gelen kromatik sapınçlar. Her iki çeşit sa­pınç da, kırılma indisleri farklı camlardan yapılan yakın­sak ve ıraksak mercekler birarada kullanılarak tedavi edilir.

saparna Zambakgiller ailesinden, yaklaşık 350 türü bulunan çokyıllık bitki cinsi (Bil. a. Smilax). Anayurdu Güney Amerika olan saparna cinsi üyeleri, dikenli gövdeli, ye­şilimsi çiçek açan, kırmızı renkli üzümsü meyveler ve­ren bitkilerdir. Üyelerinden nemçe saparnası (Smilax aspera) bahçelerde yetiştirilir. Köklerinde saponin bu­lunan bazı türler de, eczacılıkta kullanılır.

Sapanca gölü Marmara Bölgesi’nde göl. Sapanca ilçesi sınırları için­de, Sakarya-Kocaeli illeri sınırında, İzmit körfezinin do­ğuya doğru uzantısını oluşturan çukur alanda, 31 m yükseltide yeralan Sapanca gölü (47 km2), doğal bir çu­kurlukta suların birikmesiyle oluşmuş tektonik göller­dendir. Çevreden ortaya doğru derinleşir ve doğu yarı­sında, Sapanca kenti açıklarında derinliği 61 m’yi bulur. Dağlardan inen derelerle beslenen, sularının fazlasını Çark suyu aracılığıyla Sakarya ...

sap Bitkilerin yaprakları taşıyan bölümü. Yaprakların tersi­ne, bitkinin yaşadığı sürece büyümeyi sürdüren sap, genellikle toprak üstünde gelişir; ama köksaplarda, çi­çek soğanında olduğu gibi toprak altında da gelişebilir. Çokyıllık otsu bitkilerde, pek çok “sap”, belirli bir boya geldiklerinde çiçek açtıkları için, bir çiçek başakçığı ola­rak görülebilir, ilk büyümeye başladığında sapın rengi yeşildir ve ışılbireşim yapabilir. Yaşlandıkça daha daya­nıklı bir dokuya gereksindiği ...

SAO TOME VE PRİNGİPE + En Yüksek ve Alçak Noktalar Başkentlerin altı çizilmiştir Ölçek I >4 >4 fino Cr^eiro SA0TI1MF Burnu Sao Tome og. Sao Tome ,’i)24m Santa Catarina + Santana – Santa Irene Praia Grande Alto Douro Bolas Adası nizaşırı topraklarından biri haline getirilmesinin ardın­dan, 1960’ta kurulan Sao Tome ve Principe’in Kurtulu­şu örgütü, bağımsızlık savaşımına girişip, 1972’de adını Sao ...

SAO TOME VE PRİNGİPE + En Yüksek ve Alçak Noktalar Başkentlerin altı çizilmiştir Ölçek I >4 >4 fino Cr^eiro SA0TI1MF Burnu Sao Tome og. Sao Tome ,’i)24m Santa Catarina + Santana – Santa Irene Praia Grande Alto Douro Bolas Adası nizaşırı topraklarından biri haline getirilmesinin ardın­dan, 1960’ta kurulan Sao Tome ve Principe’in Kurtulu­şu örgütü, bağımsızlık savaşımına girişip, 1972’de adını Sao ...

Sao Tome ve Pirincipe___________________ Afrika’da adalar üstünde kurulu devlet. Gine körfezin­de, Gabon kıyısının 130 km açığındaki iki büyük ada ile birçok kayalık adacıktan oluşan Sao Tome ve Principe, 1975’e kadar Portekiz’in “denizaşırı topraklarından biri olmuş, o tarihte bağımsızlığa kavuşmuştur. YÜZEYŞEKİLLERİ, TOPLUM YAPISI VE EKONOMİ Yanardağ kökenli olan, büyük bölümü sık ormanlarla SAO TOME VE PRİNCİPE _ DEMOKRATİK CUMHÜRÎYtiİ GENEL BİLGİLER. ...

Sao Paulo Brezilya’nın güneydoğu kesiminde kent. Tiete ırmağı kıyısında, Brezilya’nın en işlek limanı olan Santos’tan       Güney Amerika’nın en büyük kenti Sao Paulo, 1554’te iki cizvit rahibinin girişimiyle kurulup, yüz yıla yakın süreyle küçük bir kasaba olarak kalmış, daha sonra nüfusu 200 kat artarak, Brezilya’nın toplam sanayi üretiminin % 40’ını üreten bir sanayi merkezine dönüşmüştür.     55 ...

Sao Francisco ırmağı_ Bolivya’da kent. La Paz’ın 550 km doğusunda yeralan, aynı adlı eyaletin merkezi ve ülkenin ikinci büyük kenti olan Santa Cruz’un nüfusu 529 200’dür. 1561’de kuru­lan, ama çevreden kopukluğundan ötürü yüzyıllar bo­yunca küçük bir kasaba olarak kalan Santa Cruz, 1950 yıllarının başlarında tamamlanan karayolları yapımın­dan sonra, hızla gelişerek, büyük petrol ve doğal gaz yatakları ile demir filizi ve ...

Sao Francisco ırmağı____________________ Brezilya’nın doğu kesiminde ırmak. Uzunluğu 2 900 km olan Sao Francisco ırmağı, Minais Gérais eyaletinde doğar. Kuzeye, kuzeydoğuya ve doğuya doğru akıp, 630 000 km2‘lik bir alanı akaçladıktan sonra, Recife’nin 300 km güneyinde Atlas okyanusuna dökülür. Pirapo- ra’dan Juazeiro’ya kadar 1 600 km boyunca ulaşıma el­verişliyse de, daha sonra birçok çağlayanla kesilir.

santur Tellerine bir çift küçük tokmakla vurularak çalman çal­gı. Teknesi (ses kutusu) genellikle ikizkenar yamuk biçi­minde yapılan santurda, teller teknenin kısa kenarlan arasında genellikle çift çift gerilir ve biri ortada, öbürü yanda olan iki eşik üstünden geçer. Önce İran’da, sonra Türkiye’de kullanılmış, daha sonra Rusya, Macaristan, Yunanistan, Çin, vb. ülkelere yayılmıştır.

Santos-Dumont, Alberto Brezilyalı pilot (Palmira [günümüzde Santos-Dumont] 1873-Sao Paulo 1932). İlk yönetilebilir balonların ve ilk uçakların gelişmesine katkıda bulunan Alberto Santos- Dumont, denemelerine Paris’te başlayıp (1897), De Dion-Bonton benzin motoru takılmış yönetilebilir üç balon yaptırdı ve bunları denedi (ilk havalanmayı 20 Ey­lül 1898’de gerçekleştirdi; ilk iki yönetilebilir balon ka­zaya uğradıysa da, üçüncüsü birçok kez havalandı). Sonraki yıllarda üç başka model ...

Santos Brezilya’da liman kenti. 80 km içerde yeralan Sao Pau- lo’nun limanı olan Santos’un nüfusu 425 000’dir. Ülke­nin en işlek limanı (petrol, çeşitli metaller, makine ve iş­lenmiş ürünler dışalımı; kahve, portakal, pamuklu ku­maş ve muz dışsatımı) olan kentte, bir petrol rafinerisi ve çelik sanayisi tesisleri de kurulmuştur.