Avustralya futbolu

Avustralya’da oynanan bir tür futbol. Yaklaşık 1858’de H.C. A. Harrison tarafından Victoria’ya bağlı Mel- boume’da geliştirilmiştir. Türkiye’de oynanan futbol ile rugby ve Kelt futbolunun bir kanşımı olarak nitelendirilebilir. Eni yaklaşık 110-155 m, uzunluğu 135-185 m olan
Avustralya futbolu, Melbourne kriket sahasında Richmond Tigers-Melbourne Demons karşılaşması Australian Information Service
oval bir sahada en ve boy çevreleri 57 ve 74 cm olan oval bir topla oynamr. Her takımın 18 oyuncusundan üçü saha içinde serbestçe dolaşır; ötekiler belU bölgeleri savunmak ve rakip oyunculan tutmakla görevlidir. Oyun, genellikle topa ayakla ya da yumrukla vurularak oynanır. Oyuncular topu yere vurmadan, ellerinde tutarak en fazla 9,1 m yürüyebilir. Topu elle atmak kurallara ay kındır. Ofsayt kuralı yoktur. Sahanın her iki ucunda, düz bir çizgi üzerinde, 6,4 m aralıklarla dikilmiş 6,09 m yüksekliğinde dört direk bulunur. Top, havadan, yerden ya da aşırtma bir vuruşla hiçbir savunma oyuncusuna değdirilmeden iki iç direk arasından geçirilince gol olur ve bunun için altı puan verilir. Iç ye dış direkler arasından geçen ya da iç direkler arasından bir oyuncuya çarparak geçen bir vuruş ise “arkada” sayıhr ve yalnız bir puan verilir. Dört direk, Avustralya futbolunun
ayırt edici özelliğidir. Bir karşılaşma, 25 dakikalık dört çeyrek bölümden oluşur. Oyunlar Avustralya Ulusal Futbol Konse- yi’nin yönetimi altında düzenlenir. Özellikle Victoria, Güney Avustralya ve Batı Avustralya eyaletlerinde yaygındır.
Avustralya haydut çeteleri, Avustralya İngilizcesinde BUSHRANGER, 18. yüzyıl sonlan ile 19. yüzyılda “vahşi kır” ya da
Ned Kelly ve çetesinin bir atlı arabaya saldırısı Mitchell Library, Sidney
“taşra” olarak bilinen uzak ve geri kalmış bölgede göçmenlere, madencilere ve sınır bölgesi Yerlilerine rahat vermeyen haydut çeteleri. Serüvenleri Avustralya tarih ve folklorunda önemli bir yer tutar. Tek başına ya da küçük çeteler halinde hareket eden ve çeşitli sınıflara aynlan bu haydutlar, alışılagelmiş yol kesme, yağma ve adam öldürme gibi eylemlerde bulunurlardı. Özellikle posta arabalannı, bankalan ve küçük yerleşim birimlerini soymada (yerel deyişle bunlann “suyunu çıkarma”da) son derece ustaydılar. “Kara Caesar” takma adlı John Caesar’m vahşi kıra sığındığı ve ilk haydut çetesini kurduğu 1789’dan 1850’lere değin, haydut çeteleri hemen hemen bütünüyle kaçak mahkûmlardan oluşmaktaydı. 1850 ile çetelerin ortadan kalktıklan 1880’ler arasındaki dönemde ise, haydutlar arasında yasalarla başı derde giren başına buyruk göçmenler çoğunluktaydı. Son önemli haydut olan Ned Kelly (1855-80), aynı zamanda en ünlü hayduttu. Avustralya haydut çeteleri içinde John Lynch ve “Deli” takma adlı Daniel Morgan gibi acımasız katiller çoğunlukta olmasına karşın, Avustralya toplumunda bu haydut- lann yüceltilmesinin temelinde, Matthew Brady ve “Yahudi Delikanh Teddy” takma adlı Edward Davis gibi kimi haydutlann olumlu eylemleri yatmaktaydı. Her ikisi de sürgün mahkûm olan Davis ve Brady kur- banlanna insanca davranmalanyla tanınırlardı; Davis ganimetini yoksullarla paylaşırdı. Cezalannın hafifletilmesine yönelik yaygın protestolara karşın, bu iki haydudun sonu darağacı oldu. Avustralya haydut çeteleri etrafında oluşan inanç, “Bold Jack Donahoe” ve “Wild Colonial Boy” gibi halk şarkılanna ve “Ned Kelly kadar gözüpek” gibi deyişlere kaynaklık etmiştir.