Avustralya Kuzey Topraklar

Avustralya’nın kuzeyinde özerk yönetim birimi. Kıtanın kuzey bölgesinin orta kesimini kaplar. Yüzölçümü 1.346.200 km2’dir. Kuzey Topraklan, Yeni Güney Galler kolonisinin 129. doğu boylamının batısına doğru yayılmaya başladığı 1825’te Avustralya topraklannın bir parçası haline geldi. 1863’te Güney Galler kolonisine katıldıysa da, kolonilerin bir federasyon çatısı altında birleşmesinin ardından, 1911’de doğrudan Avustralya Uluslar Topluluğu’na bağlandı. 1978’de ülkenin öteki eyaletleriyle eşit konumda özerk birim haline getirildi. Kuzey Topraklan kuzeyde Timor ve Ara- fura denizleri, doğuda Queensland ve Carpentaria Körfezi, güneyde Güney Avustralya ve batıda Batı Avustralya ile çevrilidir. Bölgenin kıyı şeridi ve açıktaki adalann çoğu genellikle mangrov batakhklanyla çevrili düzlükler biçimindedir. Kıyı kuşağından içlere doğru giderek yükselen yüzey, güneybatı ve kuzeybatı yönlerinde komşu eyalet topraklanna sokulan geniş bir Pre- kambriyen plato üzerinde yer alan Tennant Creek kentinde 375 m’ye çıkar. Endonezya-Malezya bitki örtüsünü andıran bazı nemli ormanlann yer aldığı Am- hem bölgesi dışında, Kuzey Topraklan’nın bitki örtüsü genelde kısa okaliptüs ağaçlan ile düşük besin değeri taşıyan yüksek otlarla çevrili ağaçlıklardan oluşur. Alice Springs bölgesindeki kayalık tepelerde spinifex denen sert ve dik otlar yetişir. Alçak yamaçla- n ve vadileri kaplayan ince dokulu topraklarda kısa otlarla çevrili mülga (bir akasya türü) kümeleri hayvanlar için zengin bir otlak oluşturur. Macdonnell Sıradağlanna özgü bitki türleri arasında Macrozamia macdonellii denen bir eycadales türü ve bir zamanlar Orta Avustralya’yı kaplayan bitki örtüsünün günümüze kalabilmiş bir örneğini oluşturan ve Livistona mariae denen bir palmiye türü ile çeşitli akasya türleri sayılabilir. Geniş yapraklı bir mülga türünü oluşturan sürfe çalısının banndırdığı tırtıl cinsi Yerlilerin çok tuttuğu bir yiyecektir. Victoria Irmağı akmlannda çevresi 9 m’ye kadar varan aobab ağacı yetişir. Kuzey Topraklan’mn başhca kuşlan arasında iç kesimlerindeki spinifex’li kayalık bölgede yaşayan prenses papağan, Barkly Platosunda sürüler halinde yaşayan güvercin ve kuzeydeki engebeli bölgelerde yaşa
yan lorikeet, papağan ve kaya güvercini sayılabilir. Amhem bölgesinde siyah çizgili bir güvercin cinsi yaşar. Memeli hayvanlar arasında yumurtlayan ekidne ve çeşitli keseliler dikkati çeker. Kurak bölgelerde fare kangurusui,kuzeybatıdaki dağlık yörelerde kaya valabisi ve valaruya; yalnızca Amhem bölgesindeki dağlarda olmak üzere siyah valaruya rastlanır. Geçmişte evcil olup günümüzde yabanıl ortamda yaşayan deve, manda, sığır, domuz, keçi, at ve eşek gibi hayvanlar da vardır. Kuzey Topraklan’mn otlatma açısından taşıdığı geniş olanaklar ilk kez kıtada telgraf hattının kurulması sırasında fark edildi. 1872’de bu hattın tamamlanmasından sonra Alice Springs ve Darwin yakınlanndaki topraklar sığır sürüleriyle doldu. 1880’lerde Barkly Platosunda da sığır çiftlikleri kuruldu. Bu bölgelerdeki araziler yönetimce kiraya verilmektedir. Genellikle 50 yıl olan kira süresinin öngördüğü araziyi korumaya ilişkin koşullar, sığır çiftliğinden başka bir yerde oturan kiracılar tarafından pek yerine getirilememektedir. Aynca toprak erozyonu da önemli sorunlar yaratmaktadır. Tanmsal ihracatın öteki yörelere göre çok geç başladığı Kuzey Topraklan’nda ilk kez 1969’da Japonya’ya süpürgedansı, sonraki yıllarda da ABD’ye sığır eti ve aynca küçük karides ihracatı yapıldı. Bölgeden ihraç edilen maden ürünleri ise demir, manganez, bakır ve altın cevheri ile aluminyum oksit ve boksittir. İmalat sektörü yalnızca yerel gereksinimleri karşılayan küçük hizmet sanayilerini kapsar. Kuzey Topraklan’nda Alice Springs’i Güney Avustralya’daki August Umanına ve Danvin’i Birdum’a bağlayan iki demiryolu hattı vardır. Bölge nüfusunun ağırlığını geçmişte Çinliler oluşturmaktaydı. 1872’de Pine Creek’te görülen altına hücum işgücü sorunlan doğurduğundan, Singapur’dan Çinli işçiler getirtme yoluna gidildi. 1881’e gelindiğinde 670 Avrupalıya karşılık, Çinlilerin nüfusu 2.781’e çıktı. Göçlere çeşitli kısıtlamalann getirildiği 1888’de Çinlilerin sayısı 6 bine ulaşmıştı. Sonraki yıllarda nüfus bileşiminde görülen sürekli değişiklikler sonucu, 1966 sayımında nüfusun yüzde 60’ını AvrupalIlar, yüzde 37’sini Yerliler oluştururken, öteki 20 kadar topluluğun nüfus içindeki oranı yüzde 3’te kaldı. Beyazlar genelde kentlerde, Yerliler ise daha çok kırsal kesimde ve kendilerine aynlan özel alanlarda yaşarlar. Yönetim bir eritme politikası izlediğinden, pek az Yerli topluluğu göçebe yapısını tümüyle korumuştur. Bununla birlikte Yerliler toplumsal ilişkilerine yön veren akrabalık düzenlerini ve dinsel törenlerini sürdürmektedir . Zengin bir dinsel şarkı ve dans repertuarlan vardır; çok sayıda müzik aleti kullanırlar. Kuzeydeki Yerli dilleri, güneyde konuşulan Yerli Aranda dillerinden yapı ve sözcük dağarcığı bakımından farklıdır. Yerlilerin çoğu dillerinin ve dinsel törenlerinin yazılı hale getirilmesine izin vermiştir. 1910’da çıkanlan Kuzey Topraklan Yasası, 1969’da yapılan değişiklik uyarınca, bölgenin Avustralya Uluslar Topluluğu genel valisince atanan bir yönetici tarafından yönetilmesini öngörür. Hastanelerin ve bölge merkezi Darwin yakınındaki cüzamevi- nin giderlerini karşılayan federal yönetim, tıbbi bakım ve ilaç hizmetlerinden başka Avustralya Kraliyet Uçan Sağlık’Servisi için gerekli personefi sağlar. Yerleşimin çok dağınık olduğu bölgede Eğitim ve Bilim Bakanlığı, öğrencilerin kendi alıcı-vericile- riyle katıldığı radyo yayınlanmn desteğinde mektupla eğitim hizmeti verir. Yerlilerin eğitimi ise bölge yönetimine bağlı Sosyal Hizmet Dairesi’nin sorumluluğu altındadır.
45 Avustralya teriyesi ‘
Kuzey Topraklan’nda, başta Amhem bölesi olmak üzere, çarpıcı Yerli sanatının eykel, kaya oymalan, ağaç kabuğu ve kaya resimleri, hayvanlann kemik yapısını ve iç organlannı gösteren “röntgen” çizimleri gibi örneklerine rastlanır. Nüfus (1986) 146.600.